ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ TARİHİ: 16.05.2023 tarihli Ara Karar NUMARASI: 2023/96 Esas DAVANIN KONUSU: Menfi tespit, istirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan) Taraflar arasındaki menfi tespit ve istirdat davasında verilen ihtiyati tedbir kararına karşı ihtiyati tedbire yapılan itirazın reddine dair verilen ara karara karşı, davalı ... Faktoring AŞ vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine Dairemize gönderilmiş olan dava dosyası incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ Davacı vekili talep dilekçesinde özetle; müvekkilinin Avrupa ve Türkiye'nin en büyük süt ürünleri, su, işlenmiş et markalarından biri olan ... markalı ürünleri bünyesinde barındıran ... Holding'e bağlı ülkemizin kağıt üretimi yapan en eski şirketlerinden birisi olduğunu, müvekkili şirket müşterisi olan dava dışı keşideci ... Turizm Ticaret Ltd. Şti.'nden alacaklarına karşılık olarak aldığı,.....
den tahsiline karar verildiğini; eksik araştırma ve inceleme neticesinde verilen kararın menfi tespit, istirdat, takip ve takip mesnedi /sahtecilik konusu teminat senedinin iptali, kötüniyet tazminatı yönlerinden müvekkili özgün şti lehine kısmen bozulmasını, 1; 3 ve 7 no'lu bendlerinin kaldırılması, 2 no'lu bendinin menfi tespit talebi açısından her iki davalının müşterek ve müteselsil sorumluluğunda kabulü suretiyle düzeltilerek onanmasını, istirdat, takip ve takip mesnedi /sahtecilik konusu teminat senedinin iptaline ilişkin talep ve davasının kabulünü, müvekkili lehine kötüniyet tazminatına hükmolunmasını, 4-5-6 bendlerinin düzeltilerek onanmasını talep etmiştir. Davalı ......
Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacının açtığı davayı menfi tespit davası türünde açmış ve ilk derece mahkemesi davayı menfi tespit davası olarak görmüş ise de davanın istirdat davası olduğunu çünkü davaya dayanak yapılan Antalya 15. İcra Müdürlüğü'nün ... Esas sayılı dosyasında borçluya ait taşınmazın ihale yoluyla satışına karar verilerek her iki takip dosyasındaki alacağın ödendiğini, 1 yıllık hak düşürücü sürenin geçtiğini, davanın icra takibinden 10 yıl sonra açılmış olduğunu, davacının müvekkilinden borç para aldığını ve aralarında borç ilişkisi olduğunu açıkça kabul ettiğini, ceza davasında senet tanziminde tehdit unsuruna ilişkin bir tespit bulunmadığını, müvekkilinin tefecilik dosyasından beraat ettiğini, bu beraat kararında da davacının kendi istek ve arzusu ile senet verdiğini belirttiğini, davacının borcu ödediğine ilişkin iddialarını ispat edemediğini, davalı ...'...
kabul edilmediğinden menfi tespit davasına konu bedeli davalıya ödemek zorunda kaldıklarını belirterek, davanın istirdat davası olarak görülmesini istemiştir. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu(İİK)'nun “Menfi tespit ve istirdat davaları” başlıklı 72/ I. maddesi, “Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir.” düzenlemesini içermektedir....
Şti. yönünden istirdat davasının kabulüne ve her iki davacı yönünden de menfi tespit davasının kabulüne yönelik verilen yerel mahkeme kararının hukuka, hakkaniyete ve kanuna uygun olduğundan davalı yanın istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesini talep etmiştir. Gerekçe ve Sonuç:HMK'nın 355. Maddesi gereği, kamu düzenine aykırılık teşkil eden hususlar hariç tutularak, istinaf neden ve gerekçeleri ile sınırlı olmak üzere yapılan incelemede;Dava İİK 72.maddesine dayalı icra takibinden sonra açılan menfi tespit ve istirdat istemine ilişkindir. Davacılar vekili , davacı şirketin davalı firmasından araç kiraladığını, kira süresi sonunda aracı teslim ettiklerini, sözleşme ile boş teminat senedi imzalandığını, davalının bu boş teminat senedini doldurmak yoluyla takip başlattığını beyanla menfi tespit ve istirdat talebinde bulunmuştur. İstanbul .......
Ticarî davalarda arabulucuya başvuru zorunluluğu getiren TTK m. 5/A(1) hükmü 28/03/2023 tarihli ve 7445 sayılı Kanunun 31 inci maddesiyle bu fıkrada yer alan “paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat talepleri hakkında” ibaresi “para olan alacak, tazminat, itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davalarında,” şeklinde değiştirilmiştir. 01/09/2023 tarihinde yürürlüğe giren 7445 sayılı Kanun'un m. 31 hükmü ile değişik 6102 sayılı TTK m. 5/A hükmünün son hâli "Bu Kanunun 4 üncü maddesinde ve diğer kanunlarda belirtilen ticari davalardan, konusu bir miktar para olan alacak, tazminat, itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davalarında, dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır." şeklinde olup, eldeki davanın 05/01/2024 tarihinde açılmış olması nedeniyle olayda uygulanması gereken hüküm budur. 6325 sayılı Kanun'un 18/A-2 maddesi: "Davacı, arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamadığına ilişkin son tutanağın aslını veya arabulucu tarafından onaylanmış bir...
Buna göre mahkemece menfi tespit davasına konu 1.890,00 USD bedelli senet yönünden kötüniyet tazminatı şartlarının oluştuğu gözetilerek davacı lehine kötüniyet tazminatına hükmedilmesi, davacının istirdat talebi yönünden ise İcra ve İflas Kanunu'nda istirdat davası sonucunda, davayı kaybeden tarafa herhangi bir tazminat yükletilmesine ilişkin olarak bir düzenleme bulunmadığı gözetilerek kötüniyet tazminatı talebinin reddine karar verilmesi gerekirken yanılgılı gerekçe ile davacının kötüniyet tazminatı talebinin reddine karar verilmesi doğru olmamıştır....
İİK'nın 72. maddesinin 5. fıkrası gereğince borçlunun açmış olduğu menfi tespit davasında ihtiyati tedbir kararı almamış veya verilmiş olan ihtiyati tedbir kararının herhangi bir sebeple kaldırılmış olması nedeniyle dava konusu borcu alacaklıya ödemiş olursa açılmış olan menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam edilir. Bu durumda borçlunun menfi tespit davasının istirdat davasına dönüştürülerek devam edilmesi için bir talepte bulunmasına gerek yoktur. Borcun ödenmiş olduğunu öğrenen mahkemenin yukarıda yazılı yasa hükmü gereğince davaya kendiliğinden istirdat davası olarak devam etmesi gerekir. Nitekim aynı ilkeler, Hukuk Genel Kurulunun 18.12.2018 tarihli ve 2017/3-1526 E., 2018/1948 K., sayılı kararında da benimsenmiştir. Dosyanın incelenmesinde; dava dışı Çapacılar Isı Merkezi Makine San. ve Tic. Ltd.Şti ile Yapı Kredi Bankası A.Ş arasnda akdedilen 23/05/2011 tarihli 50.000,00....
Mahkemece, davacı tarafından açılan menfi tespit davasının ödemeyle birlikte istirdat davasına dönüştüğü, İİK’nın 72/4. maddesine göre menfi tespit davalarında yetkili mahkeme icra takibinin yapıldığı yer mahkemesi ya da davalının yerleşim yeri mahkemesi olduğu, davalı aleyhine icra takibi yapılmadığı, davalının adresinin ... olduğu gerekçesiyle mahkemenin yetkisizliğine karar verilmiş hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir....
GEREKÇE Dava, menfi tespit ve istirdat istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince davanın usulden reddine karar verilmiştir. Bu karara karşı davacı vekili, yasal süresi içinde istinaf kanun yoluna başvurmuştur. İstinaf incelemesi, HMK'nın 355. maddesi gereğince, ileri sürülen istinaf başvuru nedenleri ve kamu düzeni yönüyle sınırlı olarak yapılmıştır. Somut olayda; menfi tespit ve istirdat istemine konu takip dosyası, çeke dayalı borç verilen paranın iadesi istemine ilişkin olup davacının da iddiasını kambiyo senedine dayandırdığı, ispat yönünden kambiyo senedine ilişkin kurallar uygulanarak değerlendirme yapılması gerekli olduğu dikkate alınarak TTK 4.md gereğince asliye ticaret mahkemesi görevli olmakla mahkemece görevsizlik nedeni ile davanın usulden reddine karar verilmesi yerinde görülmemiş, davacı vekilinin istinaf isteminin kabulü ile, HMK 353/1-a-3, 6 ve 355. maddeleri gereğince ilk derece mahkemesinin kararının kaldırılmasına karar vermek gerekmiştir....
