TTK'nın yukarıda zikredilen kıymetli evrakın zayi nedeni ile iptaline yönelik genel ve özel düzenlemeleri nazara alındığında iptal davasının şartları; senedin zayi olması, senette yer alan hakkın varlığının devam etmekte olması, iptal talep edenin hak sahibi olması, senet zilyetliğinin yeniden iktisabının mümkün olmaması ve senedin kanunen iptali mümkün bir senet olmasıdır. Burada özellikle vurgulanması gereken husus, zayi olan kıymetli evrakın iptalinin senetteki mündemiç hakkın varlığı devam ettiği sürece mümkün olup senetteki hakkın ödeme gibi bir neden ile ortadan kalkmış olması halinde artık senedin iptaline gerek kalmayacaktır (....). 11. Diğer yandan kıymetli evrakın iptali, ancak kıymetli evrak olarak nitelendirilen senetler yönünden mümkündür. İptal isteminde, kıymetli evrakın zayi olduğu veya zıyaın ortaya çıktığı anda senet üzerindeki hak sahibi olan lehtar ya da yetkili hamil bulunabilir....
TTK'nın yukarıda zikredilen kıymetli evrakın zayi nedeni ile iptaline yönelik genel ve özel düzenlemeleri nazara alındığında iptal davasının şartları; senedin zayi olması, senette yer alan hakkın varlığının devam etmekte olması, iptal talep edenin hak sahibi olması, senet zilyetliğinin yeniden iktisabının mümkün olmaması ve senedin kanunen iptali mümkün bir senet olmasıdır. Burada özellikle vurgulanması gereken husus, zayi olan kıymetli evrakın iptalinin senetteki mündemiç hakkın varlığı devam ettiği sürece mümkün olup senetteki hakkın ödeme gibi bir neden ile ortadan kalkmış olması halinde artık senedin iptaline gerek kalmayacaktır (....). 11. Diğer yandan kıymetli evrakın iptali, ancak kıymetli evrak olarak nitelendirilen senetler yönünden mümkündür. İptal isteminde, kıymetli evrakın zayi olduğu veya zıyaın ortaya çıktığı anda senet üzerindeki hak sahibi olan lehtar ya da yetkili hamil bulunabilir....
Dava konusu edilen çekin üzerine iki çizgi arasında iptal ibaresinin yazıldığı, bu şekliyle çekin kambiyo senedi vasfını kaybettiği, Türk Ticaret Kanunu'nda kıymetli evrakın zayi olduğu takdirde mahkeme tarafından iptaline karar verilebileceğinin düzenlendiği, dava konusu çekin bu haliyle kıymetli evrak olmadığı anlaşıldığından davacının dava açmakta hukuki yararı bulunmadığından davanın usulden reddine karar verilmiş ve aşağıdaki hüküm kurulmuştur....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO:2024/44 Esas KARAR NO:2024/31 DAVA: Kıymetli Evrak İptali (Zayi Nedeniyle) DAVA TARİHİ: 17/01/2024 KARAR TARİHİ: 23/01/2024 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Zayi Nedeniyle) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; --------- seri no.lu çeklerin kaybolması nedeniyle zayi nedeniyle iptali ile birlikte; söz konusu çeklerin ödenmesinin engellenmesi için öncelikle ödeme yasağı konulması yönünde tedbir kararı verilmesini talep ve dava etmiştir. Dava, TTK’nun 818/s madde hükmü delaletiyle aynı kanunun 757, 763 ve 764.madde hükümleri gereğince zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptali istemine ilişkindir. TTK.757-764.maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK.651/2.maddesi uyarınca senet üzerinde hak sahibi bulunan hamile aittir....
Ve devamı maddeleri uyarınca keşidecisinin iptal isteminde bulunamayacağı, ayrıca boş çek yaprakları kıymetli evrak niteliğine sahip olmadığından davanın reddine karar vermek gerekmiştir. HÜKÜM:Ayrıntısı ve gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere; 1- TTK hükümlerine göre keşideci iptal isteminde bulunamayacağından ve boş çek yaprağı kıymetli evrak vasfında bulunmadığından; yasal koşulları oluşmayan DAVANIN REDDİNE, 2- Harçlar Yasası gereğince alınması gereken 54,40 TL harç peşin alındığından yeniden alınmasına YER OLMADIĞINA, 3- Yapılan giderlerin davacı üzerinde BIRAKILMASINA, 4- Davacı tarafça yatırılan gider avansından arta kalanının karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacı tarafa İADESİNE, Dair davacı tarafın yokluğunda 385, 316 ve 320/1 maddeleri uyarınca dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde istinaf yargı yolu açık olmak üzere karar verildi. 04/03/2020 Katip ... ¸e-imzalıdır Hakim ......
Şti'ye ait olan ... nolu 7 adet çekin keşidecisinin davacı ... olduğu davacının ön incelemesindeki beyanı ile sabit olduğundan TTK'nın 757-764. maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK'nın 651/2. maddesi uyarınca senet üzerinde hak sahibi bulunan hamile aittir. Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle, senedin zayi olması halinde hak sahibi hamile iptal kararı alarak, hakkını senetsiz olarak ileri sürme, ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir(TTK m.652). 6102 sayılı TTK'nın 651/2....
[elektronik tebliğ] DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 07/02/2024 KARAR TARİHİ : 08/02/2024 KARAR YAZIM TARİHİ : 08/02/2024 Mahkememize açılan davanın yapılan yargılaması sonucunda, dosya incelendi. GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ ; Davacı vekili ayrıntısı dava dilekçesinde yazılı olduğu üzere, davacının keşidecisi olduğu çekin kaybolduğunu belirterek dilekçesinde özellikleri yazılı bulunan çekin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Dava, zayii nedeniyle çek iptali talebine yöneliktir ve hasımsız olarak açılmıştır. Uyuşmazlık, keşideci tarafından hasımsız olarak zayii nedeniyle çek iptalinin talep edilip edilmeyeceğine ilişkindir. Dava dilekçesinde de belirtildiği üzere zayii nedeniyle iptali talep edilen çekin keşidecisi davacıdır. Çek, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun Kıymetli Evrak isimli üçüncü kitabında düzenlendiğinden kıymetli evrak niteliğindedir. Kıymetli evrak ile ilgili iptal davasını kimin açabileceği ise kanunda açıkça düzenlenmemiştir....
TTK. 757-764. maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK.651/2.maddesi uyarınca senet üzerinde hak sahibi bulunan hamile aittir. Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle, senedin zayi olması halinde hak sahibi hamile iptal kararı alarak, hakkını senetsiz olarak ileri sürme, ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir. (TTK.652.m) Huzurdaki davada, davacı keşideci ve çek hesabı sahibi olduğundan ve bu hali ile davacı hamil sıfatını haiz olmadığından, zayii nedeniyle çek iptali davasını, ancak kıymetli evrak niteliğinde bulunan çek hamilinin açabileceği gözetildiğinde davanın açıklanan nedenlerle reddine karar verilmesi gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. (Benzer mahiyette İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 12. H.D. Nin 2022/1373 E., 2022/1095 K.)...
Kıymetli evrak iptali veya çek iptali davalarında amaç; kıymetli evrakı ibraz mecburiyetinde olan ve çekin zilyetliğini kaybetmesi nedeniyle bu zorunluluğu yerine getiremeyen lehtar veya hamile, hakkının mevcudiyetini kanıtlamak bakımından bir imkan sunmak ve çeki ibraz edememekten dolayı alacak hakkını kullanmaktan mahrum kalmasını önlemektir. 6102 sayılı TTK 757 madde hükmünde kıymetli evrakın iptali ve önleyici önlemler konusunda düzenleme yapılmıştır. Yapılan düzenlemede iradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki Asliye Ticaret Mahkemesi'nden muhatabın poliçeyi ödemekten men edilmesini isteyebilir. Kıymetli evrak iptali zayii edilmesi nedeniyle iptalini talep etme hakkı TTK 757 madde hükmünde yapılan açık düzenleme uyarınca kıymetli evrak (bono, poliçe, çek) elinden çıkan kişi yani yetkili hamil bu davayı açma hakkına sahiptir....
Kıymetli evrak iptali veya çek iptali davalarında amaç; kıymetli evrakı ibraz mecburiyetinde olan ve çekin zilyetliğini kaybetmesi nedeniyle bu zorunluluğu yerine getiremeyen lehtar veya hamile, hakkının mevcudiyetini kanıtlamak bakımından bir imkan sunmak ve çeki ibraz edememekten dolayı alacak hakkını kullanmaktan mahrum kalmasını önlemektir. 6102 sayılı TTK 757 madde hükmünde kıymetli evrakın iptali ve önleyici önlemler konusunda düzenleme yapılmıştır. Yapılan düzenlemede iradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki Asliye Ticaret Mahkemesi'nden muhatabın poliçeyi ödemekten men edilmesini isteyebilir. Kıymetli evrak iptali zayii edilmesi nedeniyle iptalini talep etme hakkı TTK 757 madde hükmünde yapılan açık düzenleme uyarınca kıymetli evrak (bono, poliçe, çek) elinden çıkan kişi yani yetkili hamil bu davayı açma hakkına sahiptir....
