"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Kira bedelinin uyarlanması Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira bedelinin uyarlanması davasına dair karar, davalı ve davacı tarafından süresi içinde duruşmalı olarak temyiz edilmiş, ancak davanın niteliği itibariyle duruşmaya tabi olmadığından duruşma isteğinin reddine karar verildikten sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü....
Bunun için dava konusu yerin yeniden kiralanması halinde getirebileceği kira parası bilirkişiler tarafından belirlenmelidir. Böyle bir belirleme yapılırken benzer yerlerin kira sözleşmeleri incelenmeli (res’en emsal araştırması yapmak, ya da taraflardan emsal göstermeleri istenmek suretiyle) dava konusu yer ile ayrı ayrı kararlaştırılmalı, kira parasına etki eden hususlar üzerinde de ayrıca durulmalıdır. Dava konusu yerin yukarıda açıklandığı üzere serbest koşullarda getirebileceği kira parası usulünce saptandıktan sonra, bu kira parası dikkate alınmak suretiyle hak ve nesafet kurallarına göre hakimce bir kira parası takdir edilmelidir. Somut olayda, mahkemece iki bilirkişi incelemesi yaptırılmış,birinci raporda taşınmazın boş olarak getireceği kira gelirinin 50.000 TL.,ikinci raporda ise 43000 TL.olabileceği bildirilmiştir.Mahkeme ise takdir yetkisini kullanıp,ikinci raporu esas alarak ve bu rapordaki miktardan % 15 hak nesafet indirimi yaparak karar vermiştir....
Kira parasının tespiti davaları yasa boşluğu nedeniyle Yargıtay içtihatları ile doldurulmuştur....
Kira alacağına yönelik davada kira ilişkisini ve kiranın miktarını ispat yükümlülüğü davacı kiraya verene, kiranın ödendiğini ispat yükümlülüğü ise davalı kiracıya düşer. Somut olayda; Davacı sözlü kira ilişkisi olduğunu öne sürmüştür. Davalı duruşmaya katılmayıp savunma yapmadığına göre davayı tamamen inkar etmiş sayılmıştır. Bu durumda kira ilişkisini ve kira miktarını davacının ispat etmesi gerekir. Yazılı kira sözleşmesi veya kira ilişkisi olduğunu gösterir başkaca bir yazılı belge bulunmuyor ise de banka hesap ekstresinde davalının kira bedeli adı altında ödemeler yaptığı görülmektedir. Bu durumda davacının kira ilişkisini ispat ettiği kabul edilmelidir. Kira miktarı yönünden yapılan incelemede 2019 yılı içerisinde davalının yapmış olduğu ödemelerin aylık 1400 TL olduğu görülmektedir. Bu durumda 2019 yılı için aylık kira bedelinin 1400 TL kabul edilmesi gerekir. Davacı 2020 yılı için kiranın 1650 TL olduğunu öne sürmüştür....
düzen kurulması gerektiği, yargılama devam ederken davacının kira bedellerini ödeyememesi nedeniyle haciz ve tahliye tehlikesine maruz kalabileceği ve kiracılıktan doğan haklarını işyerine yaptığı giderleri, yatırmış olduğu teminatları kaybetme durumu ortaya çıkabileceğinden kira bedelinin aylık 15.000,00 TL olarak ödenmesi konusunda ihtiyati tedbir kararı verilmesinin zorunlu olduğunu özetle esas hakkında karar verilene kadar geçerli olacak şekilde hukuki ilişkinin içeriğine yönelik düzen kurulması gerektiğinden yargılama devam ederken davacının kira bedellerini ödeyememesi nedeniyle haciz ve tahliye tehlikesine maruz kalmaması açısından aylık kira bedelinin 15.000,00 TL olarak ödenmesi konusunda teminatsız olarak ihtiyati tedbir kararır verilmesine, sözleşmeden doğan haklı fesih, tazminat ve tüm yasal hakları saklı tutularak 30.000 TL olan aylık kira bedelinin dava tarihinden itibaren 15.000,00 TL olarak uyarlanmasına, yapılacak keşif ve emsal incelemesi neticesinde alınacak bilirkişi...
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi K A R A R Dava, kira bedelinin uyarlanması istemiyle açılmış, davacı 23.02.2007 tarihli dilekçesi ile davayı ıslah ederek, taraflar arasındaki kira akdine göre kira bedelinin tespitini istemiş bulunduğundan, 2797 sayılı Yargıtay K.nun 14.maddesi gereğince temyiz incelemesi 3.Hukuk Dairesine ait bulunmaktadır. Yukarıda belirtilen nedenle dosyanın görevli sözü edilen Yüksek Daire Başkanlığına gönderilmesine, 17.04.2008 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ İlk derece mahkemesince yapılan yargılama sonucunda; taraflar arasında imzalanan kira sözleşmesinin 9.2 ve 9.3 maddelerine göre kira bedeli, ihale sonucunda oluşan bedele ilaveten yüklenicinin ürettiği enerji karşılığında elde edeceği brüt gelirin %5 i olan miktarların toplamının kira bedeli olduğu, davacı tarafın talebinin ise, sözleşmedeki kira bedelinin talep ettiği miktarda artırılarak sözleşmenin uyarlanması olduğu, hukukumuzda sözleşme hukukuna egemen olan ilke olarak; Sözleşmeye Bağlılık (Ahde Vefa) ilkesinin benimsendiği, sözleşmeye bağlılık ilkesine göre, sözleşme, yapıldığı andaki gibi aynen uygulanması gerektiği, ancak sözleşme yapıldığında karşılıklı edimler arasındaki denge, sonradan şartların olağanüstü değişmesiyle büyük ölçüde taraflardan birisi aleyhine katlanamayacak derecede bozulmuş ise sözleşmenin uyarlanması yoluna gidilebileceği, sözleşmenin edimleri arasındaki dengeyi bozan olağanüstü hallerin, harp, ülkeyi sarsan ekonomik...
Koleji" olduğu, kira sözleşmesinin başlangıcının 01.08.2003; kira süresinin 13 yıl olduğu; kira sözleşmesindeki yıllık kira bedelinin 36.000 TL olup, 12 aylık dönemler sonunda yıllık olarak ödeneceğinin kararlaştırıldığı, davacının talebinde ise; ödenen aylık kiranın düşük olup, talep edilen kira bedelinin günün koşullarına uygun olduğunu belirttiği, bu durumda açılan davanın kira sözleşmesine dayanan tespit davası olmayıp uyarlama niteliğinde bulunduğu anlaşılmıştır. Davacının talebi kira tespitine yönelik değil, ödenen kira bedelinin ekonomik koşullara uyarlanarak belirlenmesine ilişkindir.Dava bu niteliği itibariyle, kira sözleşmesine dayanan kira tespit davası olmayıp, kira parasının günün ekonomik koşullarına uygun olarak düzenlenmesi istemini içeren uyarlama davasıdır....
Sözleşmede aylık kira bedeli 300 USD, ikinci yıldan itibaren aylık 600 USD olarak ödeneceği düzenlenmiştir. Sözleşmede başkaca artış maddesi bulunmamaktadır. İİK.nun 63. Maddesi uyarınca itiraz eden borçlu, itirazın kaldırılması duruşmasında, alacaklının dayandığı senet metninden anlaşılanlar dışında, itiraz sebeplerini değiştiremez ve genişletemez ise de; davacının dayandığı senet metninden anlaşılan itiraz sebeplerini değiştirip genişletebilir. Davalı borca itirazında aylık kira miktarına açıkça itiraz etmemiş ancak duruşmada aylık kiranın 600 USD olduğunu bildirmiştir. Takibe konu kira tutarının ispatı kiralayana aittir. Davacının tek yanlı kira oranı ve kira bedeli belirlemesine itibar edilemez....
Davacılar, 26/03/2015 tarihinde sözlü kira akdine dayanarak başlattıkları, haciz ve tahliye istekli icra takibi ile ödenmediği iddia olunan, aylık 140 T.den 5 yıllık kira bedeli 7.840.00 TL.nin davalıdan tahsilini istemişlerdir. Davalı takibe süresinde yapmış olduğu itirazında, sözlü akdin varlığına karşı koymamış hatta 1993 yılından beri kiracı olduğunu kabul etmiş, ancak aylık kira miktarına itiraz ederek beş yıl önce aylık kiranın 40.00 TL. daha sonra ilerleyen yıllardaki artışlarla 140.TL.olup, 2015 yılı için aylık kiranın 140.00 olduğunu beyan ederek, borcunun bulunmadığını, ödemeleri elden yaptığını savunmuştur. Davalı kiracılığı kabul ettiğine göre, takibe konu aylık kira bedellerinin ödendiğini ispat etmekle yükümlüdür. Davalının 30.12.2013 tarihinde davacılardan ...'in banka hesabına 4 aylık kira bedeli olan 560 TL.lik ödemesi dışında başkaca yazılı ödeme belgesi bulunmamaktadır....
