-2- 2007/3332-5489 2-2942 Sayılı Kamulaştırma Yasasının 4650 Sayılı Yasa ile değişik 19.maddesi tapuda kayıtlı olmayan taşınmaz malın kamulaştırmayı yapan idare adına tescilini düzenlemekte olup, irtifak hakkı tesisi ile ilgili bir hüküm içermemekte ise de anılan yasa mülkiyet kamulaştırması hakkında olduğu kadar, kamulaştırma yoluyla irtifak hakkı kurulmasına ilişkin hükümleri de kapsamaktadır. İrtifak hakkının tapuya tescil edilebilmesi için de taşınmazın tapuda kayıtlı olması zorunludur. Dava konusu taşınmaz tapuda kayıtlı bulunmadığına göre, irtifak hakkı tesisine karar verilmesi ile yetinilmesi gerekirken, tescile de hükmedilmiş olması, Doğru görülmemiştir. Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, 12.6.2007 gününde oybirliğiyle karar verildi....
-2- 2007/3334-5490 2-2942 Sayılı Kamulaştırma Yasasının 4650 Sayılı Yasa ile değişik 19.maddesi tapuda kayıtlı olmayan taşınmaz malın kamulaştırmayı yapan idare adına tescilini düzenlemekte olup, irtifak hakkı tesisi ile ilgili bir hüküm içermemekte ise de anılan yasa mülkiyet kamulaştırması hakkında olduğu kadar, kamulaştırma yoluyla irtifak hakkı kurulmasına ilişkin hükümleri de kapsamaktadır. İrtifak hakkının tapuya tescil edilebilmesi için de taşınmazın tapuda kayıtlı olması zorunludur. Dava konusu taşınmaz tapuda kayıtlı bulunmadığına göre, irtifak hakkı tesisine karar verilmesi ile yetinilmesi gerekirken, tescile de hükmedilmiş olması, Doğru görülmemiştir. Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, temyiz peşin harcının istek halinde temyiz edenlerden davalı ...'...
Ancak; 1-Enerji nakil hattının inşası sırasında kamulaştırmaya konu taşınmazın zemini üzerinde yer alan şeftali fidanları da zarar görmüş ise bunların sayısının ve bedelinin tespiti ile irtifak hakkı ve direk yeri için bilimsel metotla bulunan kamulaştırma bedeline ilavesi gerekirken, tarım arazisi için belirlenen m2 değere şeftali ağacı bedeli eklenerek bulunan değer üzerinden irtifak hakkı tesis bedeli ile direk yeri bedelinin hesaplanması, 2-Dava konusu taşınmazın kamulaştırılmasına davacı idarece karar verildiğine göre mülkiyet kamulaştırmasına konu olan kısmının doğrudan davacı idare adına tesciline karar verilmesi gerektiği düşünülmeden hazine adına tesciline karar verilmesi 3-Taşınmazın kamulaştırma yoluyla irtifak hakkı kurulan kısmının tapu kütüğüne tesciline de karar verilmesi gerekirken, irtifak hakkının tesisine karar verilmesiyle yetinilmesi, Doğru görülmemiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Dava dilekçesinde, Kamulaştırma Yasasının 4650 Sayılı Yasayla değişik hükümleri uyarınca, kamulaştırma bedelinin tespiti ve taşınmaz malın idare adına tescili istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasal gerektirici nedenlere ve özellikle kanıtların takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre sair temyiz itirazları yerinde değildir. Ancak; 1-İdarece kamulaştırma yoluyla irtifak hakkı kurulması istenen taşınmaz malın tamamı 18018,00 m2 olup, bu miktarın 1/4'ü dahili davalılar ... ... mirasçılarına aittir....
Ancak; Kamulaştırma Yasasının 11. maddesinin son fıkrasına göre, kamulaştırma yoluyla irtifak hakkı tesisinde kamulaştırma bedeli; bu kamulaştırma nedeniyle taşınmazın tamamında oluşacak değer düşüklüğüdür, başka bir deyişle taşınmazın kamulaştırma öncesindeki ile irtifakın geçmesinden sonraki değerleri arasındaki fark kamulaştırma bedelidir. Bu bedel taşınmazın büyüklüğüne, kullanma biçimine, arsa veya tarım arazisi oluşuna, irtifakın niteliği ile geçtiği yer ve kapladığı alana göre yüzde olarak belirlenir ve irtifakın taşınmazda doğurduğu bu değer düşüklüğü oranına göre kamulaştırma bedeli bulunur. Ayrıca Yargıtay uygulamalarında, üzerinde irtifak hakkı kurulmuş taşınmazda bu irtifak nedeniyle oluşacak değer düşüklüğünün en fazla (taşınmazın cins ve niteliğine göre uygun kullanımını önemli ölçüde etkileyen özel bir durum yoksa) irtifaktan etkilenen alanın mülkiyet değerinin arazide %35’i, arsada ise %50’si oranında olacağı kabul edilmektedir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Dava dilekçesinde, Kamulaştırma Yasasının 4650 Sayılı Yasayla değişik hükümleri uyarınca, ....sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve idare adına tescili istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla yasal gerektirici nedenlere ve özellikle kanıtların takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre sair temyiz itirazları yerinde değildir. Ancak; Kamulaştırma Yasasının 11. maddesinin son fıkrası hükmüne göre kamulaştırma yoluyla irtifak hakkı tesisinde kamulaştırma bedeli, bu kamulaştırma nedeniyle taşınmazın tamamında oluşacak değer düşüklüğüdür....
Buna rağmen davalı lehine usuli kazanılmış hak kuralı ihlal edilmek suretiyle bozmadan sonraki kararda kamulaştırma bedelinin daha az (27.974 YTL) olduğunun tespitine karar verilmesi, 2-Taşınmazın kamulaştırma yoluyla irtifak hakkı kurulan kısmının tapu kütüğüne tesciline de karar verilmesi gerekirken, irtifak hakkının tesisine karar verilmesiyle yetinilmesi, Doğru görülmemiştir Bu itibarla yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, temyiz peşin harçlarının istek halinde temyiz edenlere iadesine, 11.05.2009 gününde oybirliğiyle karar verildi....
3400,00 m2 yüzölçümlü taşınmazın 1982,77 m2 lik irtifak hakkı tesisi için kamulaştırma bedellerinin tespiti ile İrtifak Haklarının müvekkil idare adına Tapuya kayıt ve tesciline karar verilmesini mahkememizden talep etmiş, bu talebini duruşma sırasında da tekrarlamıştır....
Ancak; 2942 sayılı Yasanın 4650 sayılı Yasa ile değişik 11. maddesinin son fıkrası uyarınca ve Yargıtayın yerleşmiş uygulamalarına göre kamulaştırma yoluyla irtifak hakkı kurulması nedeniyle taşınmaz malda oluşacak değer düşüklüğü oranının (dolayısıyla kamulaştırma bedelinin) saptanmasında taşınmaz malın cinsi (arsa veya arazi olması) ve yüzölçümü ile irtifak hakkının kurulduğu alanın yüzölçümü, irtifakın niteliği (petrol, akaryakıt ya da doğalgaz boru hattı, elektrik enerjisi nakil hattı vb.) ve konumu göz önünde bulundurulur. Buna göre bulunacak değer düşüklüğü oranı (yöntemince kanıtlanmış önemli ve özel bir durum söz konusu olmadıkça) taşınmaz malda irtifak hakkının kurulduğu alanın mülkiyet değerinin arazilerde %35'inden, arsalarda %50'sinden fazla olamaz....
DAVA KONUSU : Kamulaştırma (Kamulaştırma Yoluyla İrtifak Hakkı Tesisi) KARAR : Taraflar arasında görülen, yukarıda esas ve karar numarası yazılı ilama ilişkin olarak istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine dosya dairemize gönderilmiş olmakla incelendi. TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalının malik olduğu Trabzon ili, Şalpazarı İlçesi, Turalıuşağı Mahallesi, 160 ada 48 parsel sayılı taşınmazda 242,42 m²'lik kısmının daimi irtifak hakkının ve 84,99 m² kısmının 2 yıllık geçici irtifak hakkı kamulaştırma bedelinin tespiti ile daimi irtifak hakkının tesisi ve daimi irtifak hakkının BOTAŞ lehine tescilini talep etmiştir. CEVAP: Davalı cevap dilekçesi sunmamıştır....
