Ancak; 2942 sayılı Yasanın 4650 sayılı Yasa ile değişik 11. maddesinin son fıkrası uyarınca ve Yargıtayın yerleşmiş uygulamalarına göre kamulaştırma yoluyla irtifak hakkı kurulması nedeniyle taşınmaz malda oluşacak değer düşüklüğü oranının (dolayısıyla kamulaştırma bedelinin) saptanmasında taşınmaz malın cinsi (arsa veya arazi olması) ve yüzölçümü ile irtifak hakkının kurulduğu alanın yüzölçümü, irtifakın niteliği (petrol, akaryakıt ya da doğalgaz boru hattı, elektrik enerjisi nakil hattı vb.) ve konumu göz önünde bulundurulur. Buna göre bulunacak değer düşüklüğü oranı (yöntemince kanıtlanmış önemli ve özel bir durum söz konusu olmadıkça) taşınmaz malda irtifak hakkının kurulduğu alanın mülkiyet değerinin arazilerde %35'inden, arsalarda %50'sinden fazla olamayacağı kabul edilmektedir. Buna göre, arsa olduğu kabul edilen dava konusu taşınmazda irtifak nedeniyle oluşacak değer düşüklüğünün %7,5’i geçemeyeceğinin düşünülmemiş olması doğru görülmemiştir....
Ancak; 2942 sayılı Yasanın 4650 sayılı Yasa ile değişik 11. maddesinin son fıkrası uyarınca ve Yargıtayın yerleşmiş uygulamalarına göre kamulaştırma yoluyla irtifak hakkı kurulması nedeniyle taşınmaz malda oluşacak değer düşüklüğü oranının (dolayısıyla kamulaştırma bedelinin) saptanmasında taşınmaz malın cinsi (arsa veya arazi olması) ve yüzölçümü ile irtifak hakkının kurulduğu alanın yüzölçümü, irtifakın niteliği (petrol, akaryakıt ya da doğalgaz boru hattı, elektrik enerjisi nakil hattı vb.) ve konumu göz önünde bulundurulur. Buna göre bulunacak değer düşüklüğü oranı (yöntemince kanıtlanmış önemli ve özel bir durum söz konusu olmadıkça) taşınmaz malda irtifak hakkının kurulduğu alanın mülkiyet değerinin arazilerde %35'inden, arsalarda %50'sinden fazla olamayacağı kabul edilmektedir. Buna göre, tarım arazisi niteliğinde olan dava konusu taşınmazda irtifak nedeniyle oluşacak değer düşüklüğünün en fazla % 1’i geçemeyeceğinin düşünülmemiş olması doğru görülmemiştir....
Buna göre hesaplanacak değer düşüklüğü oranı, (yöntemince kanıtlanmış önemli ve özel bir durum sözkonusu olmadıkça) taşınmaz malda irtifak hakkının kurulduğu alanın mülkiyet değerinin arazilerde %35'inden, arsalarda %50'sinden fazla olamaz. Somut olayda, davalılar adına kayıtlı olan arazi niteliğindeki 11550 m2 yüzölçümlü 135 parsel nolu taşınmazın 416,59 m2'lik kısmında davacı idare lehine irtifak hakkı kurulmuş bulunduğuna göre, bu taşınmaz malda irtifak hakkı kurulması nedeniyle oluşacak değer düşüklüğü oranının %1,2 olması gerektiğinin düşünülmemesi, 4-Dava konusu taşınmazların tapu kaydına göre 2300 m2’si üzerinde dava tarihinden önce TEK lehine daimi irtifak hakkı tesis edildiği anlaşılmış olup, bu durumdan kaynaklanan olumsuz etkinin taşınmazların değerinde düşüklüğe neden olması kaçınılmaz olduğu halde taşınmazların belirlenen değerinden makul bir oranda indirim yapılması gerektiğinin düşünülmemesi, Doğru görülmemiştir....
Komşuluk hukukunun gerektiği haller dışında bir taşınmazın böyle bir mecra ile aynı hak olarak yüklenmesi, ancak bir irtifak hakkı kurulması suretiyle olabilir. İrtifak hakkı, mecra dışardan görülmüyorsa ... kütüğüne tesciliyle, dışarından görülüyorsa noterce düzenlenecek sözleşmeye dayanılarak mecranın yapılmasıyla doğar.” hükmüne yer verilmiştir. Kanunun 779. maddesinde, taşınmaz lehine irtifak hakkı, bir taşınmaz üzerinde diğer taşınmaz lehine konulmuş bir yük olarak tanımlanmış; 780. maddesinde ise, “İrtifak hakkının kurulması için ... kütüğüne tescil şarttır. İrtifak hakkının kazanılmasında ve tescilinde aksi öngörülmüş olmadıkça taşınmaz mülkiyetine uygun hükümler uygulanır. İrtifak hakkının zamanaşımı yolu ile kazanılması ancak mülkiyeti bu yolla elde edilebilecek taşınmazlarda mümkündür.” hükmü mevcuttur....
Ancak; İrtifak hakkı tesis edilmek amacıyla yapılan kamulaştırma işleminde kamulaştırma bedeli, taşınmazın irtifak hakkı tesisinden önceki ve irtifak hakkı tesis edildikten sonraki değerleri arasındaki farktan ibarettir. Taşınmazın niteliği dikkate alınarak Kamulaştırma Yasasının 11. maddesinin 3. fıkrası hükmüne göre, taşınmazın tamamının bir bütün olarak değeri tespit edildikten sonra aynı maddenin son fıkrası uyarınca irtifak kurulması nedeniyle taşınmazda meydana gelecek değer düşüklüğünün oran ve tutarının gerekçeleri ile belirtilmesi gerekir. İrtifak hakkı tesisi nedeniyle taşınmazda meydana gelecek değer düşüklüğünün oranı; taşınmazın cinsi, niteliği, kullanım şekli, irtifak hakkının özelliği ile kapladığı alanı ve istikameti gözönünde bulundurularak belirlenir....
in yargılama sırasında öldüğü dosyaya sunulan mirasçılık belgesinden anlaşıldığına göre mirasçılarının yöntemince davaya dahil edilerek taraf teşkilinin sağlanmamış olması, 2- 2942 sayılı Yasanın 4650 sayılı Yasa ile değişik 11. maddesinin son fıkrası uyarınca ve Yargıtayın yerleşmiş uygulamalarına göre kamulaştırma yoluyla irtifak hakkı kurulması nedeniyle taşınmaz malda oluşacak değer düşüklüğü oranının (dolayısıyla kamulaştırma bedelinin) saptanmasında taşınmaz malın cinsi (arsa veya arazi olması) ve yüzölçümü ile irtifak hakkının kurulduğu alanın yüzölçümü, irtifakın niteliği (petrol, akaryakıt ya da doğalgaz boru hattı, elektrik enerjisi nakil hattı vb.) ve konumu göz önünde bulundurulur. Buna göre bulunacak değer düşüklüğü oranı (yöntemince kanıtlanmış önemli ve özel bir durum söz konusu olmadıkça) taşınmaz malda irtifak hakkının kurulduğu alanın mülkiyet değerinin arazilerde %35'inden, arsalarda %50'sinden fazla olamaz....
DAVA KONUSU : Kamulaştırma (Kamulaştırma Yoluyla İrtifak Hakkı Tesisi) KARAR : Taraflar arasında görülen, yukarıda esas ve karar numarası yazılı ilama ilişkin olarak istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine dosya dairemize gönderilmiş olmakla incelendi. DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Artvin ili Şavşat İlçesi Sebzeli Köyü 110 ada 8 parsel numaralı 286,11 m²'ik taşınmazın 162,77 m²'lik kısmında irtifak hakkı ile 78,95 m²'lik kısmının direk yeri olmak üzere mülkiyet, 110 ada 35 parsel numaralı 406,50 m²'lik taşınmazın 95,79 m²lik kısmında irtifak hakkı ile 184,81 m²'lik kısmının direk yerine el atılması için acele el koyma kararı alındığını, Şavşat Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2018/49 Esas sayılı dosyada belirlenen bedelin bloke edildiğini ancak anlaşma şansları olmadığını belirterek Kamulaştırma Kanunun 10. maddesi gereği irtifak/mülkiyet hakkı bedelinin mahkemece tespiti ile irtifak hakkının TEİAŞ adına tescilini talep etmiştir....
Ayrıca Yargıtay uygulamalarında, üzerinde irtifak hakkı kurulmuş olan taşınmazda bu irtifak nedeniyle oluşacak değer düşüklüğünün en fazla (taşınmazın cins ve niteliğine göre uygun kullanımını önemli ölçüde etkileyen özel bir durum yoksa) irtifaktan etkilenen alanın mülkiyet değerinin arazide % 35’i, arsada ise % 50’si oranında olacağı kabul edilmektedir. Tarım arazisi niteliğindeki taşınmazlarda, boru hattı nedeniyle irtifak hakkı tesisinde, daimi irtifak hakkı yönünden kamulaştırma bedeli (irtifak nedeni ile oluşan değer düşüklüğü bedeli); taşınmazın arazi niteliğine göre tamamının değeri bulunduktan sonra irtifak hakkı tesisinden dolayı taşınmazın yine tamamında oluşacak değer düşüklüğü oranının belirlenmesi ve taşınmazın tamamının değerinin bulunan bu oran ile çarpılması sonucu bulunacak bedeldir....
DAVA KONUSU : (Kamulaştırma Yoluyla İrtifak Hakkı Tesisi) KARAR : Taraflar arasında görülen ve yukarıda gösterilen davada verilen karara ilişkin olarak istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine dosya dairemize gönderilmiş olmakla incelendi. DAVA: Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Trabzon İli, Arsin İlçesi, Kuzguncuk Mahallesi 417 ada 16 parsel numaralı 12.747,18 m² yüzölçümlü, fındıklık niteliğindeki taşınmazın kamulaştırma krokisinde belirlenen 2.044,00 m²'lik kısmının irtifak kamulaştırılmasına karar verildiğini, taşınmaz malikleri ile anlaşmaya varılamadığını, bu nedenle taşınmazın krokide belirlenen 2.044,00 m²'lik kısmı üzerine içmesuyu hattı geçirilmek üzere davacı T1 Müdürlüğü lehine irtifak hakkı tesisine ve tapuya tesciline karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
Şöyle ki; Kamulaştırma Yasasının 11. maddesinin son fıkrası hükmüne göre kamulaştırma yoluyla irtifak hakkı tesisinde kamulaştırma bedeli, bu kamulaştırma nedeniyle taşınmaz malda oluşacak değer düşüklüğüdür. Başka bir deyişle taşınmaz malın kamulaştırma öncesindeki değeri ile irtifakın geçmesinden sonraki değer arasındaki fark kamulaştırma bedelidir. Aynı maddenin (f) bendinde ise arazi niteliğindeki bir taşınmazın değerinin, kamulaştırma tarihindeki mevki ve şartlarına göre olduğu gibi kullanılması halinde getireceği net geliri esas tutularak ve değeri etkileyecek bütün nitelik ve unsurları ayrı ayrı belirtilerek tespit edileceği öngörülmüştür....
