O halde mahkemece, 01.04.2007 tarihli sözleşmedeki yıllık kira parasının (7 500,00 TL) o dönemin rayicine uygun olup olmadığı araştırılmak, olağan rayice uygun olduğu saptanırsa; sözleşmenin yenilendiği ve yeni bir sözleşme olduğunun kabulü ile sözleşmenin kuruluşundan itibaren üç yıl geçmediğinden endeks ilkesi gereği kira parasının saptanmasına (kiracı tarafından ödenen miktardan az olması halinde ödenen miktarın esas alınmasına) ;aksi takdirde eski kiracılık nazara alınarak, 18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı'na göre yeni dönem kira parası hak ve nesafet ilkesine göre belirlenmelidir. Kabule göre de, taraflar arasında kira parasının miktarına ilişkin olarak bir uyuşmazlık bulunup mahkemeye müracaat edildiğine ve kira parasının dava yoluyla tespiti istenildiğine göre; davalı taraf artırılması istenilen veya karar verilecek miktarı ödemeye başlasa bile dava reddedilmeyip bu miktar hüküm altına alınarak bir tespit kararı verilmelidir....
O halde mahkemece, 01.08.2007 tarihli sözleşmedeki aylık kira parasının (700,00 TL) o dönemin rayicine uygun olup olmadığı araştırılmak, olağan rayice uygun olduğu saptanırsa; sözleşmenin yenilendiği ve yeni bir sözleşme olduğunun kabulü ile sözleşmenin kuruluşundan itibaren üç yıl geçmediğinden endeks ilkesi gereği kira parasının saptanmasına (kiracı tarafından) ödenen miktardan az olması halinde ödenen miktarın esas alınmasına); aksi takdirde eski kiracılık nazara alınarak, 18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı'na göre yeni dönem kira parası hak ve nesafet ilkesine göre belirlenmelidir.Kabule göre de, taraflar arasında kira parasının miktarına ilişkin olarak bir uyuşmazlık bulunup mahkemeye müracaat edildiğine ve kira parasının dava yoluyla tespiti istenildiğine göre; davalı taraf artırılması istenilen veya karar verilecek miktarı ödemeye başlasa bile dava reddedilmeyip bu miktar hüküm altına alınarak bir tespit kararı verilmelidir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ:SULH HUKUK MAHKEMESİ Asıl davada 15.06.2011 gününden başlayarak aylık kira parasının 25.745,00 TL olarak tespiti birleşen davada 01.10.2011 tarihinden başlayarak aylık, kira parasının 4.693,00 TL olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece asıl davada kira parasının aylık net 25.745,00 TL, birleşen davada aylık kira parasının net 4.667,12 TL olarak tesbiti cihetine gidilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü.Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik görülmemesine göre, yerinde bulunmayan bütün temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan hükmün ONANMASINA, 28.06.2012 günü oybirliğiyle karar verildi....
Sulh Hukuk Mahkemesince, davacıların dönem içinde belirlenen kira parasının sözleşmede kararlaştırılan kira parasının üzerinde bir miktara çıkartılmasını istediklerini, davanın bu niteliği ile HUMK'nun 8/2-1 maddesinde belirlenen kira tespiti davası olmadığını, sözleşmede kararlaştırılan şartların iptali ile sözleşmenin yeni ekonomik şartlara uydurulması isteğini içeren uyarlama davası olduğu belirtilerek dava değerine göre görevsizlik kararı verilmiştir. ... 2.Asliye Hukuk Mahkemesi ise, davanın HUMK'nun 8/2-1 maddesinde belirtilen kira tespit davası olduğunu, kira parasının her yılın sonu nasıl belirleneceğine dair taraflar arasında bir mutabakat mevcut olduğunu ve tarafları bağladığını, tarafların kira parasının miktarında anlaşamadıklarına göre ancak kira parasının tespiti için dava açmak hakkına sahip olduklarını belirterek Sulh Hukuk Mahkemesine görevsizlik yönünde hüküm kurmuştur....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ Dava dilekçesinde kira parasının 01.01.2009 gününden başlayarak aylık 4.000 TL olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kısmen kabulü (aylık 2.256 TL) cihetine gidilmiş, hüküm davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü. Dava dilekçesinde 01.01.2009 döneminden başlayarak aylık kira parasının 4.000 TL olarak tespiti istenilmiş, mahkemece endeks oranında artış uygulanmak suretiyle aylık kira parasının 2.256,00 TL olarak tespitine karar verilmiş, hüküm davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Kira parasının tesbiti istemli Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı kira parasının tespiti davasına dair karar, davacı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava kira parasının 01.07.2012 tarihinde başlayan dönem için 3.500 TL olarak tespitine ilişkindir. Mahkemece dava konusu dönem için kira parasının 1.512 TL olarak tespitine karar verilmiş olup hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 1- Dosya kapsamına, toplanan delillere, mevcut deliller mahkemece takdir edilerek karar verilmiş olmasına ve takdirde de bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir. 2-Davada dayanılan ve hükme esas alınan 01.07.2008 başlangıç tarihli ve bir yıl süreli kira sözleşmesi konusunda taraflar arasında uyuşmazlık bulunmamaktadır....
Kira parasının arttırılması ile ilgili olarak gönderilen ihtarname veya aynı amaç için açılan davanın dilekçesinin tebliğ tarihi, tesbit edilecek kira parasının geçerli olacağı dönemin belirlenmesi açısından önemlidir. Dava dilekçesinin veya ihtarnamenin tebliğ tarihi ile yeni kira dönemin başladığı tarih arasında 15 günden fazla bir süre bulunmalıdır. Taraflar arasındaki kira sözleşmesinde artış şartı bulunmamaktadır. Yeni dönemin (01.06.2011) başlamasından en az 15 gün önce gönderilmiş ihtarname veya açılmış dava da bulunmadığına göre 01.06.2011 günü başlayan dönem için kira parasının tespitine karar verilemez. Ancak temyiz incelemesi sırasında yeni dönemin (01.06.2012) başladığı da göz önünde bulundurularak, mahkemece bir sonraki dönem için (2012) kira parasının tespitini isteyip istemediği hususunun davacı taraftan sorularak istemesi halinde bir sonraki dönem için kira parasının tespitine karar verilmesi mümkündür....
Ancak, Türk vergi sistemi, KDV’nin kiralama işleminde “kiraya veren” tarafından ödenmesini öngörmüştür.Kira parasının tespiti davaları yasa boşluğu nedeniyle Yargıtay içtihatları ile doldurulmuştur. Kira parasının tespiti davaları kamu düzeni ile ilgili davalar kapsamındadır (HGK.31.5.2005 gün ve 2006/3-311-324) Ayrıca, Gelir Vergisi Kanununun 70.maddesi ile Katma Değer Vergisi Kanununun 1/1-f, 8/1-h, 10/f maddelerine göre kira geliri elde eden bir kısım kiralayanların Katma Değer Vergisi mükellefi olması ve elde ettikleri kira gelirinin bir bölümünü Katma Değer Vergisi olarak vergi dairelerine ödemeleri vergi yasalarınca düzenlenen bir konudur....
Tavzih dilekçesi ile tespiti istenilen dönemin 01.01.2011 tarihinden başlayan dönem olduğu açıklanmıştır.Mahkemece, bilirkişi raporunda kiralananın boş olarak aylık net 2.900 TL ye kiraya verilebileceği görüşü esas alınarak, hak ve nesafete göre aylık kira bedelinin 01.01.2011 tarihinden geçerli olmak üzere 2.875 TL olarak tespiti cihetine gidilmiş; hüküm davalı vekilince temyiz edilmiştir.Davada tespiti istenilen 01.01.2011 dönemi " hak ve nesafet " dönemi olup, taşınmazın serbest şartlarda ve boş olarak kiralanması halinde getirebileceği kira bedeli 18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı Y.İ.B.K'na göre kira parasının hak ve nesafete göre belirlenmesi gerekir.Bu durumda, 18.11.1964 gün ve 2/4 sayılı Y.İ.B.K. ve yerleşik Yargıtay uygulamalarına göre “hak ve nesafet” ilkesi uyarınca kira parasının tespit edilmesi için, öncelikle tarafların tüm delilleri varsa emsal kira sözleşmeleri aslı veya onaylı örnekleri dosyaya alınmalı, bilirkişi marifetiyle kiralanan taşınmaz ve taraf emsalleri tek tek görülüp...
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ Dava dilekçesinde kira parasının 01.03.2009 gününden başlayarak aylık, 1500 TL olarak tesbiti istenilmiştir. Mahkemece davanın reddi cihetine gidilmiş, hüküm davacı tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü. Davada, 1.3.2009 tarihinde başlayan döneme ilişkin kira parasının tespiti istenilmiş; mahkemece davanın reddine karar verilmiştir. Taraflar arasındaki ilk kira ilişkisi 1.3.2005 tarihli kira sözleşmesine dayanmakta olup, davada tespiti istenilen dönem 1.3.2009 tarihinden itibaren başlayan döneme ilişkindir.O halde kira tespiti hak ve nesafet esaslarına göre yapılacaktır....
