UYUŞMAZLIK KONUSU OLAN HUSUSLAR : Davacının açmış olduğu geçit hakkı tesisi davasının sonucunda kurulan geçit irtifak hakkının, irtifak hakkı ile yükümlü taşınmazların irtifak hakkı miktarı kadarının tapu kayıtlarının iptali ile bu yerin genel yola terkini istenip istenemeyeceği uyuşmazlık konusudur. DELİLLER : Tapu kaydı, Çankırı 2 Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2015/693 Esas 2017/49 karar sayılı dosyası, v.s. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ ve HUKUKİ SEBEPLER : Dava, davacının taşınmazının genel yola cephesi olmaması nedeniyle daha önce mahkeme kararı ile geçit hakkı kurulan yerin davalılar adına olan tapu kaydının iptali ile yola terkini istemine ilişkindir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 03.09.2007 gününde verilen dilekçe ile taşkın inşaat sebebi ile tapu iptali tescil olmaz ise üst hakkı ve geçit hakkı tesisi istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın görevsizlik sebebi ile reddine dair verilen 29.07.2008 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava ,taşkın inşaat sebebi ile tapu iptali ve tescil, kademedeki istek ise üst hakkı veya geçit hakkı kurulması istemine ilişkindir. Mahkemece davaya konu tapu iptali ve tescili istenen arz ve muhdesat değerinin mahkemenin görev sınırı üzerinde olması nedeni ile görevsizlik kararı verilmiş, hükmü davacı vekili temyiz etmiştir....
Geçit hakkı kurulmasına ilişkin davalarda kurulan geçit hakkının Türk Medeni Kanununun 748/3 ve 1012. maddesi ile yeni Tapu Sicil Tüzüğünün "İrtifak hakları ve taşınmaz yükünün tescili" başlıklı 30. maddesi gereğince kütük sayfasında ayrılan özel sütununa tesciline karar verilmelidir. Mahkemece, davanın kabulüne davacı taşınmazı lehine davalı taşınmazından geçit hakkı tesisine karar verilmiş, ancak kurulan geçit hakkının Türk Medeni Kanununun 748/3 ve 1012. maddesi ile yeni Tapu Sicil Tüzüğünün " İrtifak hakları ve taşınmaz yükümün tescili" başlıklı 30. maddesi gereğince kütük sayfasında ayrılan özel sütununa tesciline karar verilmemiş olması doğru görülmemiş ise de, bu husus bozmayı ve yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden hükmün düzeltilerek onanmasına karar vermek gerekmiştir....
Mülkiyet hakkının kanundan doğan dolaylı sınırlamaları, bir yasa hükmü gereği kendiliğinden doğmayıp ancak belli koşulların varlığı halinde hak sahibine bir talep hakkı tanıdığından bu kısıtlamaların doğması için tapu siciline tescil edilmeleri gerekir. Ayrıca zorunlu geçit hakkı, taşınmaza bağlı bir irtifak hakkı olduğundan Türk Medeni Kanununun 780. maddesi uyarınca da bu hakkın doğumu için tescil şarttır. Yine aynı kanunun tapu siciline ilişkin 1000. ve 1008. maddelerinde de bu irtifak hakkının tapu siciline tescil edilmesi gerekliliği belirtilmektedir. Bu ilkeler ışığında somut olaya bakıldığında; 841 parsel lehine, fen bilirkişiler ... ve ... tarafından düzenlenen 21/01/2015 tarihli raporda boşluk olarak tespit dışı bırakıldığı belirlenen 1.alternatif olarak gösterilen A ve B rakamlarının toplamlarından oluşan 109,12 m²'lik alan aleyhine geçit hakkı tesis edilmiştir....
un diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir. 2- Mahkemece, davacılar yararına geçit hakkı kurulmasına karar verilirken davalılara ait taşınmazlardan 60 m2'lik yerinde tapu kaydının iptali şeklinde hüküm kurulmuştur. Geçit hakkı taşınmaz mülkiyetini sınırlıyan bir irtifak hakkıdır ve Türk Medeni Kanunu'nun 748/3 maddesi hükmü gereğince sürekli nitelikte olduğu sürece tapu sicilinin beyanlar sütununda gösterilmekle yetinilir. Geçit tesis edilen taşınmazın geçit kurulan kısmının tapu kaydının iptali gerekmez. Bu nedenle tapu kaydının iptali şeklinde hüküm kurulması hatalı olup bu husus bozma nedeni ise de, yapılan yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden HUMK.nun 438/VII. maddesi gereğince hükmün düzeltilerek onanmasına karra vermek gerekmiştir. SONUÇ : Yukarıda (1). bentte yazılı nedenle davalı ...'...
Dava, Türk Medeni Kanunu’nun 747. maddesine dayanılarak açılmış geçit hakkı kurulması istemine ilişkindir. Ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi geçit davalarının nedenidir. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine mutlak geçit ihtiyaç veya geçit yoksunluğu, ikincisine de nisbi geçit ihtiyacı yada geçit yetersizliği denilmektedir. Geçit hakkı verilmesine ilişkin davalarda bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından leh ve aleyhine geçit istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL Taraflar arasında görülen davada; Davacılar, davacı ...'nin paydaşı olduğu çekişme konusu 754 parsel sayılı taşınmazdaki payını, diğer davacı ...'ın maliki olduğu 756 parsel sayılı taşınmaza geçit hakkı tesis edilmesi şartıyla satış suretiyle temlik ettiğini, bu amaçla davalılar ile aralarında sözleşme imzaladıklarını, satışın gerçekleşmesine rağmen davalıların geçit hakkı tesisine yanaşmadıklarını ileri sürerek, tapu iptali ile payı oranında davacı ... adına tesciline, tescil ile birlikte ipoteğin terkinine, mümkün olmadığı takdirde sözleşmede belirtilen 10.000,00 TL'nın tahsiline karar verilmesini istemişlerdir. Davalılar, taşınmazdaki pay satışının tapu müdürlüğünde yapıldığını ve herhangi bir şarta bağlanmadığını belirterek davanın reddini savunmuşlardır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi _K A R A R_ Dava, kadastro öncesi oluşan tapu kaydına dayalı tapu iptali tescil, elatmanın önlenmesi mümkün olmadığı takdirde geçit hakkı kurulması isteğine ilişkindir. Dava öncelikle çözümlenmesi gereken husus tapu iptali ve tescil istemi olup, 2797 sayılı Yargıtay K.nun 14.maddesi gereğince temyiz incelemesi 7.Hukuk Dairesine ait bulunmaktadır. Yukarıda belirtilen nedenle dosyanın görevli sözü edilen Yüksek Daire Başkanlığına gönderilmesine, 24.03.2009 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
Mahkemece bozma ilamına uyularak, davanın kabulüne 141 ada 34 parsel lehine 141 ada 33 parsel ve tapulama harici yer aleyhine geçit hakkı tesisine karar verilmiştir. Hükmü, davalı ... vekili ve bir kısım davalılar vekili temyiz etmiştir. Zorunlu geçit hakkı, mülkiyet hakkının kanundan doğan dolaylı bir sınırlaması olduğundan bu tür sınırlamalar ancak mülkiyet hakkına konu taşınmazlar için söz konusu olabilir. Taşınmaz mallarda mülkiyet hakkı, kural olarak o taşınmazın tapu siciline tescil edilmesi ile doğar. Tapu siciline kayıtlı olmayan bir taşınmaz üzerinde mülkiyet hakkının varlığından söz edilemez. Mülkiyet hakkının kanundan doğan dolaylı sınırlamaları, bir yasa hükmü gereği kendiliğinden doğmayıp ancak belli koşulların varlığı halinde hak sahibine bir talep hakkı tanıdığından bu kısıtlamaların doğması için tapu siciline tescil edilmeleri gerekir....
Geçit hakkı verilmesine ilişkin davalarda bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından leh ve aleyhine geçit istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Ancak, yararına geçit istenen taşınmaz müşterek mülkiyete konu ise dava paydaşlardan biri veya birkaçı tarafından açılabilir. Geçit ihtiyacı olan kişi davasını öncelikle taşınmazların mülkiyet ve yol durumuna göre en uygun taşınmaz malikine karşı ve daha sonra bundan en az zarar görecek olana yöneltmelidir. Mahkemece kurulan geçit hakkının Türk Medeni Kanununun 748/3 maddesi uyarınca tapu siciline kaydı gereklidir. Davacıya ait 3524 ve 3527 parsel sayılı taşınmazların geçit ihtiyacının bulunduğu açıktır. Mahkemece yapılan araştırma sonucu istek hüküm altına alınmış ise de geçit hakkına konu olan yerin bir kısmı tescil harici bırakılan taşınmazdır....
