Yargılamanın iadesi, yargılama hataları ve noksanlarından dolayı, maddi anlamda kesin hükmün bertaraf edilmesini ve daha önce kesin hükme bağlanmış olan bir dava hakkında yeniden yargılama ve inceleme yapılmasını sağlayan olağanüstü bir kanun yoludur. Yargılamanın iadesi sonucu verilen karar eski hükmü kaldırdığından geçmişe etkili yenilik doğuran bir karardır. Kural olarak yargılamanın iadesine kararın tarafları başvurabilir. Yargılamanın iadesi olağanüstü bir kanun yolu olsa da, bir üst yargı organından değil aynı mahkemeden talep edilmektedir. Yargılamanın iadesi talebi bir dava niteliğindedir. Bu sebeple yargılamanın iadesinin gerektirdiği özellikler dikkate alınarak davanın açılmasında verilmesi gereken dilekçe verilecektir. Yargılamanın iadesi bir dava açarak ileri sürülebileceğinden dava şartları ve davaya ilişkin genel hükümler geçerli olacak, yapılması gereken tüm işlemler yapılacaktır. Gerekli tüm harç ve giderler ödenmelidir....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: Mahkemece, Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 375. maddesinde yargılamanın iadesi sebeplerinin düzenlendiği, yargılamanın iadesi talebinde bulunan tarafın, davasını HMK 375/ç maddesine dayandırdığı, davacı Şirketin 25. sınıfta öncelik hakkının olduğunu belirten kesinleşmiş yargı kararları olduğunu, bu nedenle yargılamanın iadesini talep ettiğini belirttiği, yargılamanın iadesi talebinde bulunan tarafın isteminin, HMK'nın 375 ve devamı maddesinde sınırlı olarak belirtilen yargılamanın iadesi nedenlerinden hiçbirine uymadığı, dayanılan yargı kararlarının bu kapsamda olmadıkları, sunulan kararların bir tanesi hariç tamamının, işbu davadaki Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 20.11.2019 tarihli kararından önceki tarihli oldukları gerekçesiyle yargılamanın iadesi talebinin reddine karar verilmiştir....
Yargılama sırasında meydana gelen hatalar ve eksiklikler çok ağır ise bu tür kararlara karşı olağanüstü kanun yolu olan yargılamanın iadesi (veya yargılamanın yenilenmesi ya da iade-i muhakeme) yolu kabul edilmiştir (Özekes, M.: Pekcanıtez Usûl Medeni Usûl Hukuku, Cilt III, İstanbul 2017, s. 2323, 2324). Yargılamanın iadesi sebepleri, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 375. maddesinde (1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun m. 445) sınırlı olarak sayılmıştır. Bunun dışındaki bir sebepten dolayı, yargılamanın iadesi yoluna gidilemez. Bir başka deyişle, maddede sayılan yargılamanın iadesi sebepleri kıyas yolu ile genişletilemez (Kuru, s. 5171). Yargılamanın iadesi, 6100 sayılı HMK’nın 374. maddesinde de belirtildiği üzere kesin olarak verilen veya kesinleşmiş hükümlere karşı istenilebilir....
İadesi talep edilen ......
Taraflar arasındaki yargılamanın iadesi davasının yapılan duruşması sonunda kurulan hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı tarafından istenilmekle, süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya incelendi, gereği düşünüldü: K A R A R Davacı ... Balta, Asliye Hukuk Mahkemesinin 197/63-1998/53 sayılı dava dosyası ile 4 parça taşınmazın ... ... mirasçıları adına hisseleri oranında tesciline karar verildiğini, ancak bu kararda 2. Sulh Hukuk Mahkemesinin 1988/859-907 sayılı veraset ilamının esas alınması gerekirken yanlışlıkla ... ’a ait 1991/27-91 sayılı veraset ilamının esas alındığını, yargılamanın iadesi ile önceki kararın kaldırılarak doğru olan 2. Sulh Hukuk Mahkemesinin 1988/859-907 sayılı veraset ilamı esas alınarak hüküm kurulmasını talep etmiştir. Mahkemece H.Y.U.Y‘nın 445 ve devamı maddelerinde sayılı yargılamanın iadesi koşulları oluşmadığından davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı ... tarafından temyiz edilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : YARGILANMANIN YENİLENMESİ Taraflar arasındaki davadan dolayı Torul Asliye Hukuk Mahkemesinden verilen 14/02/2018 tarihli ve 2017/67 Esas, 2018/25 Karar sayılı karar davacı vekili (yargılamanın iadesi talep eden) tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla, tetkik hakimi tarafından düzenlenen rapor okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelenerek gereği görüşülüp düşünüldü: -KARAR- Dava, "yargılamanın iadesi" isteğine ilişkin olup; Yerel Mahkemenin 14/02/2018 tarihli kararına karşı davacı (yargılamanın iadesi talep eden) tarafından temyiz yasa yoluna başvurulması üzerine dava dosyası Dairemize gönderilmiştir. Hemen belirtilmelidir ki, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (HMK) 374. ve devamı maddelerinde düzenlenen yargılamanın iadesi davası, yargılamasının iadesi istenen önceki davadan ayrı, bağımsız bir davadır....
Davacılar müşterek imzalı posta yoluyla göndermiş oldukları bila tarihli dilekçe ile yargılamanın iadesini talep etmiş iseler de ; yargılamanın iadesi sebepleri kanunda tahdidi olarak bildirilmiş olup, dilekçede yargılamanın iadesi sebeplerinin belirtilmediği, kaldı ki dosyada verilen kararın esasdan değil usulden red olması karşısında talebin reddine dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir. HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 1-Davacılar ...'ın Mahkememizin ... esas sayılı dosyasında verilen karara ilişkin yargılamanın iadesi taleplerinin reddine, 2-Alınması gerekli 269,85 TL harcın davacılardan tahsili ile hazineye irad kaydına, 3-Davacı tarafından yapılan yargılama masraflarının davacılar üzerinde bırakılmasına, 4-Sarf edilmeyen gider avansının HMK.'nun 333. maddesi uyarınca davacıya iadesine, Dair, tarafların yokluğunda , gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde İstinaf yasa yolu açık olmak üzere karar verildi. 07/11/2023 Katip ......
Asliye Hukuk Mahkemesinden verilen 22.07.2022 tarihli ve 1997/516 Esas 2016/3 Karar sayılı karar davacı vekili tarafından süresinde temyiz edilmiş olmakla, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya incelenerek gereği görüşülüp düşünüldü: -KARAR- Dava, yargılamanın iadesi istemine ilişkindir. Mahkemece, yargılamanın iadesi istenilen davanın son esas ve karar numarası üzerinden 20/07/2022 tarihli ek kararla yargılamanın iadesi talebinin reddine karar verilmiş, ek karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir....
Davalı vekili tarafından bu davaya ilişkin olarak yargılamanın iadesi talebinde bulunulmuş, olup, ... Bölge Adliye Mahkemesi 25. Hukuk Dairesi tarafından talebin reddine karar verilmiştir. 7036 sayılı Yasanın 8. maddesinde temyiz edilmeyen kararlar başlığı altında 4857 sayılı Kanunun 20. maddesi uyarınca açılan fesih bildirimine itiraz davalarında verilen kararların kesin olduğu belirtilmiştir. Mahkemenin yargılamanın iadesi davası sonucunda verdiği karar temyiz edilebilir. Ancak aleyhine yargılamanın iadesi yoluna başvurulan karar kanundan dolayı kesin ise yargılamanın iadesi üzerine verilen karar da asıl karar gibi kesindir; yani temyiz edilemez (KURU, Baki Hukuk Muhakemeleri Usulü, 6. Baskı, Cilt: V, ..., 2001, s. 5263)....
Mahkemece, ortaklığın giderilmesi dosyasında ölü kişi aleyhine dava açıldığı ve usulsüz tebligat yapıldığı gerekçesi ile yargılamanın iadesi talebi kabul edilmiş ise de, davacının isteminin temyize konu yapılabileceği bu hususu yargılamanın iadesi yoluyla istemesinin mümkün olmadığı gözetilmeksizin yargılamanın iadesi isteminin kabulü doğru görülmemiş, bu nedenle kararın bozulması gerekmiştir. SONUÇ: Temyiz İtirazlarının yukarıda açıklanan nedenlerle kabulü ile kararın BOZULMASINA, peşin yatırılan temyiz harcının istek halinde yatırana iadesine, 27.06.2013 tarihinde oy birliği ile karar verildi....
