İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ : İlk derece mahkemesince yapılan yargılamada;"...Dava, derneğin feshi ve tasfiyesi istemine ilişkindir. Davacı vekili dilekçesinde olağan genel kurul toplantısının yapıldığına dair herhangi bir bildirimde bulunulmadığından bahisle derneğin derneğin feshine karar verilerek tasfiyesinin yapılmasını istemiş, dilekçenin konu kısmında doğrudan tasfiye talep etmiştir. 5253 sayılı Dernekler Kanununun 15. maddesinde, feshedilen veya münfesih hale düşen derneklerin para, mal ve haklarının tasfiyesi tüzüklerinde gösterilen esaslara göre yapılacağı belirtilerek tasfiye hususunda dernek genel kurulu tarafından bir karar alınmamış veya genel kurul toplanamamışsa yahut dernek mahkeme kararıyla feshedilmişse, derneğin bütün para, mal ve haklarının mahkeme kararıyla tasfiye edileceği açıklanmıştır....

SULH HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 19/02/2019 NUMARASI : 2018/1281 ESAS 2019/243 KARAR DAVA KONUSU : Derneğin Kendiliğinden Sona Erdiğinin Tespiti - Tasfiye KARAR : Uşak 1....

Dava konusu Bakanlar Kurulu kararının Dernekler Yönetmeliği'nin 49. maddesi, 1. fıkrası, (c) bendine uygun olup olmadığı yönünden değerlendirilmesi; Uyuşmazlıkta, davacı dernek hakkında düzenlenen … tarih ve … sayılı teftiş raporunda; dernek şubeleri ve üyelerince gerçekleştirilen yetişkinlere ve öğrencilere yönelik okuma-yazma ve destek kursları, panel ve seminerler gibi bazı faaliyetlerin derneğin tüzüğünde belirtilen amaçları gerçekleştirmeye yönelik olduğu tespit edilmiş ise de dernek tüzüğünde belirtilen çalışma alanları ve kollarının kurulmadığı, faaliyetlerin halkı sokak eylemlerine yöneltmek şeklinde yoğunlaştığı kanaatinin hâsıl olduğu, derneğin internet sitesinde "… Derneği" logosunun yer aldığı, bu bağlamda, derneğin toplumsal ve siyasi her konuda muhalif olduğu, yapılan muhalefetin siyasi otoritenin bütün temel icraatlarını kapsadığı, derneğin tamamen siyasi ve günlük politika ile ilgili olduğu, dernek şube ve üyelerinin sürekli meydanlarda izinli-izinsiz gösteri ve eylem yaptığı...

Emniyet Müdürlüğünün 12.10.2018 tarihinde yaptığı arama sonucunda dernek binasında bulunduğu belirtilen suç unsurları ile ilgili olarak ve bu suç unsurları nedeniyle dernek yöneticilerinin hukuki ve cezai sorumluklarının, yukarıda belirtilen ... kararları doğrultusunda, davalı derneğin suç kaynağı haline geldiği ve kurucularının da asıl amacının dernek faaliyeti olmayıp suç işlemeye ve ahlaka aykırı çalışmalar yapmaya yasal zemin hazırlamak olduğunun mevcut dosya kapsamına göre tespit edilemediği, derneğin feshi için yeterli neden oluşturmadığı ..." gerekçesiyle dava reddedilmiş, davacı vekilinin istinaf istemi ... Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince esastan reddedilmiş, bu son karar davacı vekilince temyiz edilmiştir. Dava, derneğin feshi istemine ilişkindir. Bir derneğin kapatılabilmesi için o derneğin suç sayılan eylemlerin kaynağı haline geldiğinin süregelen ve birden çok eylemin varlığının saptanması halinde mümkündür....

Maddesinde; " Genel kurul kararı ile feshedilen veya kendiliğinden sona erdiği tespit edilen derneğin para, mal ve haklarının tasfiyesi, tüzüğünde gösterilen esaslara göre yapılır. Tüzükte tasfiyenin ne şekilde yapılacağının genel kurul kararına bırakıldığı hallerde, genel kurul tarafından bir karar alınmamış veya genel kurul toplanamamışsa, yahut dernek mahkeme kararı ile feshedilmişse, derneğin bütün para, mal ve hakları, mahkeme kararıyla derneğin amacına en yakın ve kapatıldığı tarihte en fazla üyeye sahip derneğe devredilir." hükmü yer almaktadır. Somut olayda, ... Gençlik ve Spor Kulübünün ......

"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Dernek (Derneğin Kendiliğinden Sona Erdiğinin Tespiti) Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş olup hükmün davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü. ... A R A R Davacı vekili dava dilekçesinde, davalı derneğin borcu sebebiyle yapılan icra takibinde hakkında borç ödemeden aciz vesikası düzenlendiği, TMK'nun 87. maddesi gereğince dernek tüzel kişiliğinin kendiliğinden sona erdiğinin tespitine karar verilmesini istemiş, Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmesi üzerine; hüküm, davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava, alacaklının 4721 sayılı TMK'nun 87/3 maddesi gereği borç ödemede acze düşen derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti istemine ilişkindir....

Dosyadaki bilgi ve belgelerden; davalı derneğin 23.10.2009 tarihinde genel kurulunun toplandığı ve bu toplantıda davalı derneğin tüzüğünde değişiklik yapıldığı anlaşılmaktadır. İptali istenen genel kurul kararlarının alındığı 23.10.2009 tarihi itibariyle davacının davalı derneğin üyesi olduğu ve tüzüğün kendisi hakkında da uygulanacağı buna göre davacının dava açma hakkının bulunduğu; kendisine iptali istenen genel kurulda alınan kararlara ilişkin bir tebligat yapılmadığı gibi Türk Medeni Kanununun 83. maddesinde öngörülen genel kurul tarihinden itibaren 3 aylık süre de geçmediğinden mahkemece işin esası incelenmek suretiyle toplanacak deliller doğrultusunda bir karar verilmesi gerekirken, davacının genel kurul toplantı tarihinden bir gün öncesinden basına demeç vermiş olması ve davalı derneğin ......

Dosyada mevcut çap kaydına göre, çekişme konusu 1325 sayılı taşınmazda davacıların kayden paydaş oldukları bu yerde davalı derneğin kayda dayalı bir hakkının bulunmadığı görülmektedir. Bu durumda, tüzel kişiliğe sahip davalı derneğin taşınmazda haksız elatan durumunda olduğu anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca, davacılara ait çap kaydına üstünlük tanınmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken, kayden taşınmazda bir hakkı bulunmayan ve geçerli bir hukuki sebebe dayanmaksızın taşınmazı kullanan davalı dernek hakkındaki davanın reddine karar verilmesi doğru değildir. Davacıların temyiz itirazları yerindedir. Kabulü ile hükmün açıklanan nedenlerden ötürü HUMK'nun 428.maddesi gereğince, BOZULMASINA, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 27.9.2006 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....

"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Dava dilekçesinde, derneğin kendiliğinden dağıldığının tespiti istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Davacı vekili dilekçesinde; davalı ... Derneğinin tüzüğü uyarınca iki yılda bir ekim ayında olağan genel kurul toplantısını yapması gerektiği halde son genel kurul toplantısını 06.05.2006 tarihinde yaptığını, bu tarihten beri olağan genel kurul toplantısını üst üste iki kez yapmaması nedeniyle T.M.K. nun 87/5. maddesi uyarınca derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitini istemiş, mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir....

Türk Medeni Kanununun 87. mddesinde ise, "Her ilgili sulh hakiminden, derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti isteyebileceği" belirtilmiştir. Ancak, Sulh Hukuk Mahkemesi kararından sonra 23.11.2004 tarihinde yürürlüğe giren 5253 Sayılı Dernekler Kanununda derneklerin federasyona üye olma zorunluluğu bulunmadığından ve T.M.K.'nun 87. maddesinde belirtilen hallerde derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti görevi Sulh Hukuk Mahkemesine ait olup, somut olayda, derneğin feshi talep edildiğine göre, davanın Asliye Hukuk Mahkemesinde görülmesi gerekir. SONUÇ: Yukarıda belirtilen nedenlerle; H.Y.U.Y.’nın 25. ve 26. maddeleri gereğince Şanlıurfa Asliye Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE 30/03/2006 gününde oybirliğiyle karar verildi....