Dava, dernek tarafından tutulması zorunlu olan defterin zayine karar verilmesi talebine ilişkindir. 5253 sayılı Dernekler Kanunu'nun 32/k maddesinde, dernekler tarafından tutulması zorunlu olan defter ve belgelerin gerekli dikkat ve özen gösterilmiş olması şartıyla elde olmayan bir nedenle okunamayacak hale gelmesi veya kaybolması halinde bu hususun öğrenilmesi tarihinden itibaren 15 gün içinde dernek merkezinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinde kayıp belgesi almak için dava açılması gerektiği, bunu yerine getirmeyen yöneticilerin cezalandırılacağı hükme bağlanmıştır....
Dava, dernek tarafından tutulması zorunlu olan defterin zayine karar verilmesi talebine ilişkindir. 5253 sayılı Dernekler Kanunu'nun 32/k maddesinde, dernekler tarafından tutulması zorunlu olan defter ve belgelerin gerekli dikkat ve özen gösterilmiş olması şartıyla elde olmayan bir nedenle okunamayacak hale gelmesi veya kaybolması halinde bu hususun öğrenilmesi tarihinden itibaren 15 gün içinde dernek merkezinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinde kayıp belgesi almak için dava açılması gerektiği, bunu yerine getirmeyen yöneticilerin cezalandırılacağı hükme bağlanmıştır. 6100 sayılı HMK'nin 190. maddesi gereğince; “İspat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir.” ve TMK'nin 6. maddesi gereğince de; “Kanunda aksine bir hüküm bulunmadıkça, taraflardan her biri, hakkını dayandırdığı olguların varlığını ispatla yükümlüdür.” hükümleri mevcuttur....
Mahkemece,davacı dernek yöneticilerinin Ticaret Kanununun 68. maddesinde öngörülen 15 günlük süre geçirildikten sonra mahkemeye başvurulduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş ise de varılan sonuç yasal düzenlemelere uygun düşmediği gibi toplanan deliller de karar vermeye yeterli değildir. 5253 sayılı Dernekler Kanununun 32/k maddesi hükmünde, dernekler tarafından tutulması zorunlu olan defter ve belgelerin gerekli dikkat ve özen gösterilmiş olması şartıyla elde olmayan bir nedenle okunamayacak hale gelmesi veya kaybolması halinde derneğe bu hususun öğrenilmesi tarihinden itibaren 15 gün içinde dernek merkezinin bulunduğu yer mahkemesinde zayi belgesi almak için dava açma zorunluluğu getirilmiş, bu gereği yerine getirmeyen yöneticilerin cezalandırılacağı açıklanmıştır....
Bu olgular ve defterin davacı dernek yöneticilerinin iradeleri dışında bir nedenle kaybolduğu ayrıca 5253 sayılı Yasanın 32/k bendinde öngörülen 15 günlük sürenin dernek yöneticilerinin gecikmeden mahkemeye başvurmalarını sağlamaya yönelik olarak getirildiği, bu tarihten sonra dava açılamayacağı şeklinde değerlendirileceği gözetilerek davacı dernek yöneticilerinin davaya konu karar defterini kasten zayi edip etmediklerinin veya bu eylem nedeniyle haklarında verilmiş bir mahkumiyet hükmü bulunup bulunulmadığının araştırılarak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken eksik araştırma ile yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz, davacı derneğin temyiz itirazları bu nedenle yerinde görüldüğünden kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin ödenen 82,80 TL harcın istek halinde davacı derneğe iadesine, 03.12.2009 gününde oybirliği ile karar verildi....
Hukuk Dairesinin 13/10/2011 gün 2011/3728 esas 2011/5972 karar) Usul kurallarına göre ispat yükü olumsuzu iddia edene değil olumluyu iddia edene düşer. Dosya içeriğinde davacı dernek yöneticilerinin gerekli dikkat ve özeni göstermediği veya defteri kasten kaybettiklerine ilişkin herhangi bir delil ve belge bulunmamaktadır. Davacı dernek tacir olmadığından yöneticilerinin basiretli bir tacir gibi davranma yükümlülükleri de bulunmamaktadır. Bu olgular ve defterin davacı dernek yöneticilerinin iradeleri dışında bir nedenle kaybolduğu, ayrıca 5253 sayılı yasanın 32/k bendinde düzenlenen 15 günlük sürenin dernek yöneticilerinin dernek defterlerinin kaybolması halinde kısa süre içinde mahkemeye başvurmalarını sağlama amacıyla konulduğu, ayrıca dernek yöneticileri hakkında verilmiş bir mahkumiyet hükmünün de bulunmadığı gözetildiğinde davanın kabulüne karar verilmesi gerekir. (Yine Yargıtay 7....
Yukarıdaki açıklamalar ışığında somut olaya dönüldüğünde; Talep edenin soyut iddiası dışında, dava konusu defterin kaybolduğuna ilişkin Dernek tarafından düzenlenen herhangi bir tutanak, belge ibraz edilmediği, iddia edildiği gibi taşınma sırasında kayıp olması ihtimalinde, taşınma tarihi ile dava tarihi arasında geçen zaman aralığı yanında eski yönetimin devir tarihine göre, aktif haldeki Dernek tarafından, iş ve işlemlerde kullanılacak defterin kaybolduğunun fark edilmemesi ve tutanak düzenlenmemesinin hayatın olağan akışına uygun olmadığı; Defterin, irade dışında kaybolması hal ve durumuna ilişkin olarak, somut bir vakıa ileri sürülmediği gibi bunlara ilişkin herhangibir delile de dayanılmadığından sübut bulmayan davanın reddine dair ilk derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun, HMK. nun 353/1- b-1. maddesi gereğince reddine karar verilmesi gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur. HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 1- Antalya 3....
, söz konusu defterin kaybolduğunun 06.06.2017 tarihinde olağan teftiş esnasında anlaşıldığını, 5253 sayılı Kanunun 32. maddesinin (k) bendinde öngörülen 15 günlük süre içinde bu davanın açılması gerektiği ileri sürerek, söz konusu dernek gelirleri alındı belgesinin kaybolması nedeniyle buna ilişkin zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir. .....maddesindeki düzenlemenin kesin yetki kuralı olduğu, taraflarca öne sürülmese dahi mahkemece kendiliğinden göz önüne alınması gerektiği ve davanın yetkisiz mahkemede açıldığının belirlenmesi halinde mahkemelerce kendiliğinden yetkisizlik kararı verilmesi gerektiği, açılan davada 5253 sayılı Kanunun 32/k maddesi gereğince dernek merkezinin bulunduğu yer mahkemesi olan Ankara mahkemelerinin yetkili olduğu belirtilerek yetkisizlik yönünde hüküm kurulmuştur. ......se dava dilekçesi, dosyaya ibraz edilen derneğe ilişkin karar defteri ve belgelerin incelenmesinde; dernek şubesinin yerleşim yerinin .....adresi olduğu, genel merkezinin ise...." olduğu...
İLK DERECE KARARININ ÖZETİ: İlk derece mahkemesince "Dosya kapsamı ile davacı derneğe ait üye kayıt defteri, işletme hesabı defteri, evrak kayıt defteri ve demirbaş defteri ile envanter defterinin gerekli dikkat ve özen gösterilmiş olması şartıyla elde olmayan bir nedenle kaybolması durumunun ispatlanamadığı, başka bir deyişle davacı dernek başkanının defterlerin kaybolmaması bakımından gerekli özeni göstermediği, mesleği gereği defterlerin önemi ve yasal sorumluluklarına müdrik kişi olması sebebiyle; Dernekler yönetmeliğine göre tutulması zorunlu olan ve kaybolan İşletme Hesabı Defteri, Evrak Kayıt Defteri ve Üye Kayıt Defteri yönünden bu gerekçelerle davanın reddine; Demirbaş Defteri ve Envanter Defteri bakımından ise yönetmeliğe göre tutulması zorunlu olan defterler arasında yer almaması, dernek tüzüğüne göre ihtiyari olarak tutulmuş olması sebebiyle hukuki yarar yokluğundan davanın reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur." gerekçesiyle davanın reddine karar...
Bu olgular ve defterin davacı dernek yöneticilerinin iradeleri dışında bir nedenle kaybolduğu, ayrıca 5253 sayılı yasanın 32/k bendinde düzenlenen 15 günlük sürenin dernek yöneticilerinin dernek defterlerinin kaybolması halinde kısa süre içinde mahkemeye başvurmalarını sağlama amacıyla konulduğu, ayrıca dernek yöneticileri hakkında verilmiş bir mahkumiyet hükmünün de bulunmadığı gözetildiğinde davanın kabulüne karar verilmesi gerekir. (Yine Yargıtay 7....
İlk derece mahkemesince davanın reddine karar verilmiş, karar davacı vekili tarafından istinaf edilmiştir. 5253 Sayılı Dernekler Kanunun 32/k maddesi hükmünde, Dernekler tarafından tutulması zorunlu olan defter ve belgelerin gerekli dikkat ve özen gösterilmiş olması şartı ile elde olmayan bir nedenle okunmayacak hale gelmesi veya kaybolması halinde derneğe bu hususun öğrenilmesi tarihinden itibaren 15 gün içinde dernek merkezinin bulunduğu yer mahkemesinde zayi belgesi almak için dava açma zorunluluğu getirilmiş, bu gereği yerine getirmeyen yöneticilerin cezalandırılacağı açıklanmıştır. Somut olaya gelince, davacı İzmir Kürek Kulübü Derneği' nin merkezinin Konak Mahallesi, 865 Sok. No:13 D:107 Konak İzmir olduğu, anlaşılmaktadır....
