"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Derneğin Tasfiyesi Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen ve yukarıda tarih numarası gösterilen hüküm temyiz edilmekle evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dernek Tüzüğünün Dernekler İl Müdürlüğünden celbedilip eklenerek gönderilmesi için dosyanın mahalli mahkemesine İADESİNE, oybirliğiyle karar verildi. 02.11.2007 (Cuma)...
Dava konusu edilen 2.2.2014 tarihinde yapılan olağanüstü genel kurul toplantısının dernek üyelerinin 1/5 inin talebi üzerine denetim kurulu tarafından çağrısı yapılarak dosyadaki bilirkişi raporuna göre de dernek tüzüğü ve TMK hükümlerine uygun usul ve yeterli çoğunlukla yapılıp, oy birliği ile derneğin tüzel kişiliğinin sona erdirilmesine (feshine) mal varlığının daha önce dernekçe kurulan davalı vakfa tahsisine karar verildiği ve T14 nezdindeki sicilinden terkin edildiği görülmüştür. Davalı T15 vekilinin istinaf başvurusu yönünden yapılan değerlendirmede; dava dernek genel kurulu kararının iptali ve derneğin tümüyle ihyasına ilişkin olup, T15ne husumet düşmeyeceğinden bu davalı yönünden davanın aktif husumet yokluğu sebebiyle usulden reddine karar verilmesi gerekirken, bu davalı yönünden esastan hüküm kurulup, yargılama gideri ile sorumlu tutulması usul ve yasaya aykırı olduğundan davalı T15nün istinaf başvurusunun kabulüne karar vermek gerekmiştir....
Yasal düzenlemelerden de anlaşıldığı üzere, derneğin yerleşim yerleri ile dernek merkezinin aynı olmadığı, yerleşim yerinin kuruluş belgesinde başka bir hüküm bulunmadıkça işlerin yönetildiği yer, dernek merkezinin ise derneğin yerleşim yerinin bulunduğu il ve ilçeyi ifade ettiği açıktır. Dernekler ile ilgili mevzuatta düzenlenen dernek ile üyeler arasındaki davanın, dernek merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede bakılacağına dair yetki kuralı kesin nitelikte olup, kamu düzenine ilişkin olduğundan, mahkemelerce re'sen gözetilmesi gerekir. (Yargıtay 20.Hukuk Dairesi 2018/4202 Esas 2018/5667 Karar - Yargıtay 8.Hukuk Dairesi 2017/9083 Esas 2017/5845 Karar) Davalı derneğin dosyada mevcut tüzüğüne göre, derneğin merkezi İzmir'dir....
Yasal düzenlemelerden de anlaşıldığı üzere, derneğin yerleşim yerleri ile dernek merkezinin aynı olmadığı, yerleşim yerinin kuruluş belgesinde başka bir hüküm bulunmadıkça işlerin yönetildiği yer, dernek merkezinin ise derneğin yerleşim yerinin bulunduğu il ve ilçeyi ifade ettiği açıktır. Dernekler ile ilgili mevzuatta düzenlenen dernek ile üyeler arasındaki davanın, dernek merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede bakılacağına dair yetki kuralı kesin nitelikte olup, kamu düzenine ilişkin olduğundan, mahkemelerce re'sen gözetilmesi gerekir. (Yargıtay 20.Hukuk Dairesi 2018/4202 Esas 2018/5667 Karar - Yargıtay 8.Hukuk Dairesi 2017/9083 Esas 2017/5845 Karar) Davalı derneğin dosyada mevcut tüzüğüne göre, derneğin merkezi İzmir'dir....
D)İSTİNAF NEDENLERİ: Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; mahkeme kararının TMK 2 maddeye ve hukuka aykırı olduğunu, davalı derneğin sektörde tekel konumunda olup, bu durum dikkate alınmaksızın TMK 83. madde gerekçe gösterilerek davanın reddinin hukuka aykırı olduğunu, davacıların derneğin kurucuları arasında yer alıp sonradan yaşanan bir takım sorunlar nedeni ile dernek üyeliğinden ayrılmak zorunda kaldığını, davacı şirketin Distile alkollü içki sektöründe halen piyasada en yüksek üretim hacmine sahip rakı kategorisinde tanınmış pek çok köklü markanın sahibi bir şirket olduğunu, dernek üyeliğine kabul edilmemesinin tüzüğe ve TMK 2 maddeye aykırı olduğunu, TMK 63. maddede, "hiç kimse, bir derneğe üye olmaya ve hiç bir dernek de üye kabul etmeye zorlanamaz." denilmekte ise de, üyelik şartları oluşmasına rağmen keyfi olarak kabul etmemenin hakkın suiistimali olduğunu, genel kurul kararının tümüyle hukuka aykırı olduğunu, TMK 83 maddesinin katı bir yorumla uygulanmaması gerektiğini...
CEVAP: Davalı taraf cevap dilekçesinde özetle; davacı T1 Dernek yönetim kurulunun 26/02/2021 tarihli ve 2021/6 sayılı kararı ile derneğin amaç ve ilkelerine uymamak, yönetim kurulu kararına uymamak ve derneğin maddi ve manevi şahsiyetini zedelediği gerekçesiyle dernek üyeliğinden ihraç edildiğini, 03/11/2019 tarihli dernek tüzüğünün 5....
Dernek genel kurul toplantısının yapılmaması yönünden konu değerlendirildiğinde ise 5253 sayılı Dernekler Kanunu'nun "Genel kurul toplantısı ve organlara seçilenlerin idareye bildirilmesi" başlıklı 23.madde gereği derneklerin genel kurulu izleyen otuz gün içinde, yönetim kurulu ve denetim kurulu ile derneğin diğer organlarına seçilen asıl ve yedek üyeleri mülkî idare amirliğine bildirmekle yükümlü oldukları "Ceza hükümleri" başlıklı 32.maddesinin "b" bendi gereği ise Genel kurulu süresinde toplantıya çağırmayan, “l” bendi gereği ise genel kurul toplantısı ile organlara seçilenleri kanunda belirtilen süre içerisinde idareye bildirmeyen dernek yöneticilerine idari para cezası verileceği “Cezaların uygulanması” başlıklı 33. madde gereği ise 32. maddede geçen “dernek yöneticileri” ibareleri dernek yönetim kurulu başkanını ifade ettiği, bu Kanunda yazılı olan idarî yaptırımlara karar vermeye mahalli mülki amirin yetkili olduğu hüküm altına alınmıştır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki dernek feshi istemine ilişkin davada ... Sulh Hukuk ile 3. Asliye Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belli edilmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: K A R A R Dava, ... ... Başsavcılığının 28.04.2005 tarihli davanamesi ile açılan yıllık olağan genel kurul toplantısı yapılması nedeniyle derneğin feshi istemine ilişkindir. 2908 Sayılı Dernekler Yasasının 10 ve 50. maddelerine göre eksikliklerin giderilmesi için yetkili mercilerce ihtarda bulunulacağı, eksikliklerin 30 gün içinde giderilmemesi halinde dernek merkezinin bulunduğu yerin en büyük mülki amirinin ihtarı ve ... Başsavcılığının açacağı dava ile derneğin feshinin Asliye Hukuk Mahkemesinden isteneceği açıklanmış olup, anılan yasa hükmü uyarınca davanın Asliye Hukuk Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekir....
Mahkemece TMK nun 74/2. maddesine göre dernek genel kurul toplantısının üç yılda bir yapılmasının zorunlu olduğu, üst üste iki defa altı yıl içinde yapılmaması halinde derneğin kendiliğinden dağıldığının tespitinin istenebileceğinin öngörüldüğü ve bu sürenin dolmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 87/5. maddesi hükmünde derneğin olağan genel kurul toplantısının iki defa üst üste yapılmaması halinde derneğin kendiliğinden sona ereceği ve her ilgilinin sulh hakiminden derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tesbitini isteyebileceği, davalı derneğin tüzüğünün 8. maddesinde ise dernek genel kurulunun iki yılda bir Ağustos ayında yapılacağı düzenlenmiştir....
Mahkemece TMK nun 74/2. maddesine göre dernek genel kurul toplantısının üç yılda bir yapılmasının zorunlu olduğu, üst üste iki defa altı yıl içinde yapılmaması halinde derneğin kendiliğinden dağıldığının tespitinin istenebileceğinin öngörüldüğü ve bu sürenin dolmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 87/5. maddesi hükmünde derneğin olağan genel kurul toplantısının iki defa üst üste yapılmaması halinde derneğin kendiliğinden sona ereceği ve her ilgilinin sulh hakiminden derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tesbitini isteyebileceği, davalı derneğin tüzüğünün 8. maddesinde ise dernek genel kurulunun iki yılda bir Ağustos ayında yapılacağı düzenlenmiştir....
