Dava,davacılar ile bir kısım davalılar ve bir kısım davalıların murisi arasında yapılmış gayrimenkul satış vaadi sözleşmesine dayalı olarak satılması vaad edilen ancak kamulaştırıldığı için tapuda devri mümkün bulunmayan taşınmazın bedelinin tespit edilerek iade edilmesine yönelik alacak davasıdır....
Temlikin konusu, yüklenicinin arsa sahibi ile yaptığı sözleşme uyarınca hak kazandığı gerçek alacak ne ise o olacağından, temlik eden yüklenicinin arsa sahibinden kazanmadığı hakkı üçüncü kişiye temlik etmesinin arsa sahibi bakımından bir önemi bulunmamaktadır. Diğer taraftan, yüklenici arsa sahibine karşı edimini tamamen veya kısmen yerine getirmeden kazanacağı şahsi hakkı üçüncü kişiye (davacıya) temlik etmişse, üçüncü kişi (davacı) Türk Borçlar Kanununun 97. maddesi hükmünden yararlanma hakkı bulunan arsa sahibini ifaya zorlayamaz. Yapılan bu genel açıklamalardan sonra, somut olaya gelince; Davadaki istemin dayanağı davacı ile dava dışı arsa sahibi ... Konut Yapı Kooperatifi ile davalı ... Ltd. Şti. arasında düzenlenen 31.03.1995 tarih, 13769 yevmiye nolu "Düzenleme Şeklinde Gayrimenkul Satış Vaadi ve Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesi" ve bu sözleşmeye dayanarak yüklenicinin davacıya yaptığı şahsi hakkın temlikine ilişkin satış sözleşmesidir....
İnşaat Tah.Tic.Ltd.Şti. vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne duruşma isteğinin değerden reddine karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Davacı, davalı yüklenicinin arsa sahipleri ile yaptığı 29.12.1994 tarihli düzenleme şeklinde gayrimenkul satış vaadi ve daire karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca arsa sahipleri... ’in edimi karşılığı yükleniciye bıraktıkları 17 nolu bağımsız bölümü 16.10.2001 tarihli satış vaadi sözleşmesi ile satın aldığını ileri sürerek tapu iptali tescil isteğinde bulunmuştur. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hükmü davalı yüklenici temyiz etmiştir. Dava, arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmesi uyarınca yükleniciye bırakılması kararlaştırılan bağımsız bölümün temlik alınması nedeniyle kişisel hakka dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir....
Diğer taraftan vekalet sözleşmesi özel bir şekle bağlı kılınmamışsa da “düzenleme şekilde yapılması zorunlu işlemler” başlıklı Noterlik Kanununun 89.maddesine göre niteliği bakımından tapuda işlem yapılmasını gerektiren sözleşme ve vekaletnamelerin düzenleme şeklinde yapılması icap eder. Satış vaadi sözleşmesine dayanak vekaletname, yabancı ülkede düzenlenmiş ise de konsolosluk tarafından değil, yabancı noter tarafından yapıldığından ve 1512 sayılı Noterlik Kanununun 89.maddesi hükmüne göre “düzenleme şeklinde” yapılmadığından, bu vekaletnameye dayanılarak tanzim olunan satış vaadi sözleşmesi hüküm ve sonuç meydana getirmez. Yapılan bu saptama doğrultusunda geçerli olmayan satış vaadi sözleşmesine dayanan davanın reddi gerekirken istem yazılı bazı gerekçelerle hüküm altına alındığından karar bozulmalıdır....
Mahkemece, dava dışı yüklenicinin payına düşen bağımsız bölümü gayrimenkul satış vaadi sözleşmesi ile davacıya satmayı vaat ettiği ancak yüklenici eser sözleşmesi uyarınca kendisine düşen edimini yerine getirmediğinden davacının dava konusu bağımsız bölümü davalı arsa sahibinden talep etmeye hakkı bulunmadığı, davacı ile davalı arsa sahibi arasında düzenlendiği söylenen gayrimenkul satış vaadi sözleşmesinin aslında dava dışı yüklenici ile davacı arasında yükleniciye kalması kararlaştırılan bağımsız bölümlerin satışı niteliğinde olup bu sözleşmeye istinaden davacının ödediği satış bedelini sözleşmenin akidi olan dava dışı yükleniciden talep edebileceği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir. Hükmü davacı vekili temyiz etmiştir. Dava, satış vaadi sözleşmesine dayalı ... iptali ve tescil istemine ilişkindir. Satış vaadi sözleşmesinin tarafı arsa sahibi davalı olup davacı ile yüklenici arasında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesine dayanan temlik sözleşmesi yapılmamıştır....
Davacı, davalının düzenleme şeklinde gayrimenkul satış vaadi sözleşmesi ile muris babalarından intikal etmiş toplam 6 adet taşınmazda bulunan miras hak ve hisselerini kendisine satmayı vadettiğini, taşınmaz bedellerinin davalıya nakden ödediğini beyanla, dava konusu taşınmazlarda davalı adına olan tapu kayıtlarının iptali ile adına tescilini talep etmiştir. Davalı, davacıdan satış bedeli almadığını, elinden zorla taahhütname alındığını beyanla, davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, davaya konu 4784, 5185, 5191, 5192 parsel sayılı taşınmazlar yönünden davanın kabulüne; 5193 ve 5194 parsel sayılı taşınmazların satış vaadi sözleşmesine konu olmadığı gerekçesiyle, bu parseller yönünden davanın reddine karar verilmiştir. Hükmü, davacı vekili temyiz etmiştir....
"İçtihat Metni"Mahkemesi :Asliye Hukuk Mahkemesi Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki asıl ve birleşen dosya davacısı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü: - K A R A R - Dava, yüklenicinin temlikine dayalı tapu iptâli, tescil isteğine ilişkindir. Davacı vekili, asıl ve birleştirilen davada davacı ile davalı yüklenici arasında 30.07.2012 tarihinde düzenleme şeklinde taşınmaz satış vaadi sözleşmesi yapıldığını, söz konusu sözleşmede yüklenicinin arsa sahibiyle imzaladığı kat karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca yükleniciye düşen 10 (12) numaralı bağımsız bölümün satışının vaat edildiğini, edimini tam olarak yerine getirmiş olmasına rağmen tapuda devir gerçekleşmediğinden tapu kaydının iptâliyle davacı adına tesciline; karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
Noterliği'nin 18.07.2000 tarihli ve 15476 Yevmiye nolu düzenleme şeklindeki taşınmaz mal satış vaadi ve kat karşılığı inşaat sözleşmesine dayalı olarak davalı yüklenici ...'na bırakılan dava konusu dairenin davacıya ... Noterliğinin 12.11.2002 tarihli ve 19248 yevmiye no'lu taşınmaz mal satış vaadi sözleşmesi ile kaba inşaat halinde üçyüzmilyon TL bedel karşılığı temlik edildiği, satış bedelinin peşin olarak alındığı belirtilmektedir. Taraflar arasındaki satış vaadi sözleşmesi resmi olarak düzenlendiğinden geçerlidir. Resmi şekilde düzenlenen taşınmaz mal satış sözleşmesinden sonra taraflar arasında haricen düzenlenen sözleşme kapsamında taşınmaz malın satış bedelinin 36.000.000.000 TL olarak kararlaştırıldığı, bu bedelin bir kısmınn davacı tarafından nakten ödendiği, kalan bölüm için 8.900.000.000 TL lik senet düzenlendiği anlaşılmıştır. Bu konuda taraflar arasında uyuşmazlık yoktur....
İlçesi, 8549 parsel sayılı taşınmazla ilgili olarak yüklenicinin arsa sahipleri ile yaptığı 24.08.1993 tarih 39711 yevmiye numaralı gayrimenkul satış vaadi ve kat karşılığı inşaat sözleşmesinde kendisine düştüğünü belirttiği ... kat, B3 Blok, 2 numaralı bağımsız bölümün satışıyla ilgili olarak davalı yüklenici ile ... 14. Noterliğinin 10.06.1999 gün ve 30210 yevmiye numaralı satış vaadi sözleşmesiyle; ... kat, B3 Blok, 20 numaralı bağımsız bölümün satışıyla ilgili olarak ... 14. Noterliğinin 30.11.1999 gün ve 59514 yevmiye numaralı taşınmaz satış vaadi sözleşmesiyle yüklenicinin satış vaadinde bulunduğunu, satış bedellerinin ödendiğini ve taşınmazların 15 yıldır davacı tarafından kullanıldığını, davalı arsa sahiplerinin mülkiyetinde bulunan dava konusu bağımsız bölümün tapusunun verilmediğini ileri sürerek tapu iptal ve tescil isteminde bulunmuştur....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava; kişisel hakka ( satış vaadi sözleşmesine) dayalı elatmanın önlenmesi istemine ilişkindir. Kaynağını Borçlar Kanununun 22. maddesinden alan taşınmaz satış vaadi sözleşmeleri, Borçlar Kanununun 213. maddesi ile TMK'nın 706. ve Noterlik Kanununun 89. maddesi hükümleri uyarınca noter önünde re’sen düzenlenmesi gereken, bir başka anlatımla geçerliliği resmi şekil şartına bağlı kılınan, tam iki tarafa borç yükleyen ve kişisel hak sağlayan sözleşme türüdür. Bir şeyin, başka kanunlar uyarınca taşınmaz kabul edilse bile, satış vaadi sözleşmesine konu teşkil edebilmesi için tapu sicilinde gayrimenkul olarak kayıtlı olması gerekir. Örneğin, bütünleyici parça (TMK md.684), doğal ürünler (TMK md. 685) taşınmaz değildir. Bağlı olduğu taşınmazla beraber satış vaadi sözleşmesine konu teşkil ederlerse de yalnız başına satış vaadi sözleşmesinin konusu olamazlar....
