Asliye Hukuk Mahkemesinin 2017/522 Esas, 2020/168 Karar sayılı kararında: Dava , cinsiyet değiştirmesi için yasal izin verilmesi istemine ilişkindir. TMK nın 40.maddesi dikkate alındığında eldeki davada cinsiyet değiştirmesine izin verilmesine dair koşulların oluştuğu, davacının 18 yaşından büyük , bekar ayrıca transseksüel yapıda olduğu , cinsiyet değişikliğinin ruh sağlığı açısından zorunlu olup üreme yeteneğinden sürekli biçimde yoksul bulunduğu, davacının cinsiyet değiştirmesine izin verilmesi yönündeki talebinin kanıtlandığı anlaşıldığından; -Davanın KABULÜNE, TC kimlik nolu 14/07/1997 Yozgat doğumlu, Mustafa ve Seçil'den olma T1 cinsiyet değiştirmesine izin verilmesine, nüfusta gerekli düzeltimin yapılmasına, karar verilmiştir....
Özetle; TMK 40. maddede; iki ayrı dava mevcut olup, birinci fıkrada cinsiyet değişikliğine izin verilmesi, ikinci fıkrada ise cinsiyet yönünden nüfus kütüğünde düzeltme davası düzenlenmiştir. Yukarıda yapılan açıklamalar ışığında somut olay değerledirildiğinde; mahkemece TMK 40/1.madde gereği şartları mevcut ise cinsiyet değişikliğine izin kararı verilmesi gerekirken, cinsiyet değişikliğine izin kararı ve verilecek izin kararı doğrultusunda cinsiyet değişikliğine dair gerekli ameliyatın yapıldığının resmi sağlık kurulu raporu ile doğrulanmadan nüfus kayıtlarındaki cinsiyet hanesinde değişikliğe karar verilmesi doğru görülmemiştir....
Buna göre, mahkemece Dairemiz bozma ilamına uyulmuş, davacının isim değişikliğine ilişkin talebinin tefrikine karar verilmekle kısmen bozma ilamı yerine getirilmiş ancak cinsiyet değişikliğine ilişkin talebin tefrik edilmemesi ve cinsiyet değişikliğine ilişkin izin talebi ile ilgili olumlu veya olumsuz bir karar verilmemesi doğru olmamıştır. Mahkemece TMK'nin 40. maddesine aykırı olarak cinsiyet değişikliğine izin davası görülüp sonuçlandırılmadan, eldeki davanın cinsiyet değişikliği davası olarak görülmesi ve nüfus kayıtlarında düzeltmeye karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir....
de yayımlanan, 29.11.2017 T., 2017/130 E. ve 2017/165 K. sayılı kararı ile iptal edilmiştir. Cinsiyet değiştirme kanundaki düzenlemeye göre iki aşamadan oluşmaktadır. Türk Medeni Kanunu'nun 40. maddesinin birinci fıkrasında tahdidi olarak sayılan şartların varlığı halinde mahkemece cinsiyet değişikliği için izin kararı verilecek, maddenin ikinci fıkrasında ise; birinci fıkra gereği verilen ve kesinleşen cinsiyet değişikliğine izin kararına bağlı olarak amaç ve tıbbî yöntemlere uygun bir cinsiyet değiştirme ameliyatı gerçekleştirildiğinin resmi sağlık kurulu raporuyla doğrulanması hâlinde, mahkemece nüfus sicilinde gerekli düzeltmenin yapılmasına karar verilecektir. Yani cinsiyet değişikliği için; ilk önce cinsiyet değişikliğine dair mahkemece izin kararı verilmeli ve bu izin kararına istinaden gerekli cinsiyet değişikliği ameliyatı yapılmalıdır....
CİNSİYET DEĞİŞİKLİĞİNE İZİN VERİLMESİ DAVASI 4721 S. TÜRK MEDENİ KANUNU [ Madde 40 ] "İçtihat Metni" Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen ve yukarıda tarih numarası gösterilen hüküm temyiz edilmekle evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü. 1-Cinsiyetini değiştirmek isteyen kimse, şahsen başvuruda bulunarak mahkemece cinsiyet değişikliğine izin verilmesini isteyebilir....
Dava, Cinsiyetin Düzeltilmesi istemine ilişkindir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 40. maddesinde, cinsiyetini değiştirmek isteyen kimsenin, şahsen başvuruda bulunarak mahkemece cinsiyet değişikliğine izin verilmesini isteyebileceği, verilen izne bağlı olarak amaç ve tıbbî yöntemlere uygun bir cinsiyet değiştirme ameliyatı gerçekleştirildiğinin resmî sağlık kurulu raporuyla doğrulanması hâlinde, mahkemece nüfus sicilinde gerekli düzeltmenin yapılmasına karar verileceği hüküm altına alınmıştır. Anılan düzenlemeye göre, cinsiyetini ve buna bağlı olarak ismini değiştirmek isteyen kimsenin öncelikle mahkemeden cinsiyet değişikliğine izin verilmesini talep etmesi, bu izne bağlı olarak cinsiyet değiştirme ameliyatını gerçekleştirmesi ve bu durumu resmi sağlık kurulu raporu ile doğrulaması gerekmekte olup, ancak bu aşamadan sonra nüfus kayıtlarında düzeltme talep edebileceği açıktır....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Cinsiyet değişikliğine izin verilmesi istemine ilişkin talepte ... 9. Asliye Hukuk ve ... 3. Sulh Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: -K A R A R- Dava, TMK.'nın 40. maddesinde düzenlenen cinsiyet değişikliğine izin istemine ilişkindir. Asliye Hukuk Mahkemesince; uyuşmazlığın çekişmesiz yargı işi olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir....
TMK'nun 40. maddesinin birinci fıkrasında tahdidi olarak sayılan şartların varlığı halinde mahkemece cinsiyet değişikliği için izin kararı verilecek, bu kararın kesinleşmesi ile cinsiyet değişikliğine izin kararına bağlı olarak amaç ve tıbbi yöntemlere uygun bir cinsiyet değiştirme ameliyatı gerçekleştirildiğinin resmi sağlık kurulu raporuyla doğrulanması halinde, mahkemece nüfus sicilinde gerekli düzeltmenin yapılmasına karar verilecektir. O halde cinsiyet değişikliğine izin verilmesi davası da 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu'nun 36/1- a maddesi gereği nüfus kayıtlarının düzeltilmesi istemine ilişkin olup davaya bakma görevi asliye hukuk mahkemelerine ait olduğundan Erzurum 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin yargı yeri olarak belirlenmesine karar verilmiştir. HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK'nun 21. ve 22. maddeleri gereğince Erzurum 5....
olması sebebi ile Adana Barosu tarafından başvuru talebinin kabul edilerek kendisine avukat görevlendirildiğini ileri sürerek adli yardım talebinin kabul edilip yargılama gideri ve harçlardan müvekkilinin muaf tutulmasına, cinsiyet değişikliğine izin verilerek cinsiyet ve isim değişikliğinin kütüğüne kayıt edilmesine karar verilmesini talep etmiştir....
Asliye Hukuk ve ...Sulh Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeniyle yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: K A R A R Dava, cinsiyet değişikliğine izin verilmesi ve nüfus kaydının değiştirilmesi isteminde ilişkindir. ...Sulh Hukuk Mahkemesi, cinsiyet değişikliğine izin verilmesine ilişkin talep TMK'nın 40. ve Nüfus Hizmetleri Kanununun 36. maddesinden kaynaklandığı, bu kanun gereğince bu tür davalarda asliye hukuk mahkemelerinin görevli olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiştir. ...1. Asliye Hukuk Mahkemesi, davacının cinsiyet değişikliğine izin talebinin çekişmesiz yargı işi olduğu ve çekişmesiz yargı işlerinde de görevli mahkemenin aksine düzenleme olmadığı takdirde sulh hukuk mahkemeleri olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı vermiştir....
