TBK'nın 77-82. maddeleri gereğince, haklı bir sebep olmaksızın, bir başkasının malvarlığından veya emeğinden zenginleşen bu zenginleşmeyi geri vermekle yükümlüdür. Sebepsiz zenginleşme kurumunun amacı, haksız değer kaymalarının önlenmesi olup, tam bir eski hale getirme özelliği taşımaktadır. Sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan veya tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene "ya da" borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı geri verme borcu altındadır. Sebepsiz zenginleşme kurumunun en önemli temel özelliği ise, "şahsilik" prensibidir. Buna göre, kime karşı zengileşme olduysa ona karşı talepte bulunulması gerekmektedir....
TBK'nın 77-82. maddeleri gereğince, haklı bir sebep olmaksızın, bir başkasının malvarlığından veya emeğinden zenginleşen bu zenginleşmeyi geri vermekle yükümlüdür. Sebepsiz zenginleşme kurumunun amacı, haksız değer kaymalarının önlenmesi olup, tam bir eski hale getirme özelliği taşımaktadır. Sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan veya tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene "ya da" borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı geri verme borcu altındadır. Sebepsiz zenginleşme kurumunun en önemli temel özelliği ise, "şahsilik" prensibidir. Buna göre, kime karşı zengileşme olduysa ona karşı talepte bulunulması gerekmektedir....
-İdarenin sebepsiz zenginleşip zenginleşemeyeceği yönünden yapılan incelemede, inşaat mühendisi tarafından yapılan hesaplamada fabrika için yapılan toplam harcamanın işçilik de dahil olmak üzere 90.083,15 TL olduğu, hesap bilirkişi raporunda da davacı tarafından davalı idareye yapılan 105.114,85 TL'lik ödemenin 88.921,00 TL'sinin bina ödemesi olduğunun tespit edildiği, kolluk tarafından tutulan tutanak ile dinlenen tanık beyanlarına göre Alpaslan Köyü 108 ada116 parsel üzerindeki bina ve eklentilerinin davacı şirket tarafından yapılmış olduğunun ispatlandığı, bu hali ile sebepsiz zenginleşemeye ilişkin hükümler değerlendirildiğinde haklı bir sebep olmaksızın bir başkasının mal veya emeğinden zenginleşenin bunu iade edeceği konusunda tereddüt yoktur....
Sebepsiz zenginleşme kurumunun amacı, haksız değer kaymalarının önlenmesi olup, tam bir eski hale getirme özelliği taşımaktadır. Sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan veya tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene "ya da" borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı geri verme borcu altındadır. ''...Davada; kooperatif üyesi olan şahıstan, üyeye ait bağımsız bölümü satın alan davalının, bağımsız bölüm için harcanan parayı ödemediği ileri sürülerek; sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre, alacağın tahsili talep edilmektedir. TBK'nun 77(BK'nun 61.) maddesi; "Haklı bir sebep olmaksızın, bir başkasının malvarlığından veya emeğinden zenginleşen, bu zenginleşmeyi geri vermekle yükümlüdür....
Sebepsiz zenginleşme, bir kimsenin mal varlığının geçerli (haklı) bir sebep olmaksızın diğer bir kimsenin mal varlığı aleyhine çoğalması (zenginleşmesi) demektir. Sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak talep edilebilmesi için borçlunun mal varlığından bir başkasının aleyhine olarak bir zenginleşme meydana gelmeli, zenginleşme ve zenginleştirici olay arasında illiyet bağı bulunmalı ve zenginleşme haklı bir sebebe dayanmamalıdır. Geçersiz satış sözleşmesi gereğince; diğerinin mal varlığına kayan değerlerin iadesi "Denkleştirici Adalet" düşüncesine dayanmaktadır. Denkleştirici Adalet İlkesi ise, haklı bir sebebe dayanmadan başkasının mal varlığından istifade ederek, kendi mal varlığını artıran kişinin elde ettiği kazanımı geri verme zorunda olduğunu ve gerçek bir eski hale getirme yükümlülüğünü ifade eder....
İdare Mahkemesi istemin reddine ( 2001/1121-2002/498 sayılı kararı ile) karar vermiştir.Dava konusu taşınmaz üzerindeki muhdesatların davacının babası tarafından yapıldığı ağaçların yine davacının babası tarafından dikilip yetiştirildiği konusunda uyuşmazlık bulunmamaktadır.Uyuşmazlık, davalı ...’nin taşınmazında bulunan muhtesatlar yönünden davalının sebepsiz zenginleşip zenginleşmediği ve zenginleşme zamanının tespitinde toplanmaktadır.TMK'nun 729/1.maddesinin yollaması ile 722/1.maddesinde "Bir kimse kendi arazisindeki yapıda başkasının malzemesini ya da başkasının arazisindeki yapıda kendisinin veya bir başkasının malzemesini kullanırsa, bu malzeme arazinin bütünleyici parçası olur. Aynı kanunun 723/3 maddesinde ise “...malzeme sahibi iyiniyetli değilse hakimin hükmedeceği miktar bu malzemenin arazi maliki için taşıdığı en az değeri geçmeyebilir” denilmekte ise de bu hükümde yer alan hak ayni hak niteliğinde olmayıp, şahsi hak (alacak hakkı) dır....
tarafça yemin edilmesi halinde ise taraflar verdiklerini sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre geri alabileceklerinden davacıdan devir bedeli olarak ne kadar ödediği sorulup, bu ödeme miktarı ile ilgili ispat yükünün davacıya düştüğü gözönünde bulundurularak, bu defa davacıya ödediği miktar yönünden yemin teklif etme hakkının hatırlatılması ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerektiği belirtilerek bozulması üzerine yapılan yargılama sonucunda mahkemece, kooperatif üyeliğinin devrine ilişkin 28.01.2013 tarihli belgenin rızası hilafına doldurulduğu hususundaki ispat yükü kendisinde olan davalının karşı tarafa yemin teklif ettiği, davacının usulüne uygun şekilde yemin ettiği, bu durumda tarafların verdiklerini sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre geri alabilecekleri, devir bedeli olarak 30.000,00 TL ödediğini beyan eden davacının da bu iddiasını ispat etmesi gerektiği ancak bu hususta ispat yükü kendisine düşen davacının karşı tarafa yemin teklif etmediği ve iddiasını ispatlayamadığı...
Buna göre; sebepsiz zenginleşmeden söz edilebilmesi için bir taraf zenginleşirken diğerinin fakirleşmesi, zenginleşme ile fakirleşme arasında uygun nedensellik (illiyet) bağının bulunması ve zenginleşmenin hukuken geçerli bir nedene dayalı olmaması gerekmektedir. Sebepsiz zenginleşme halinde zenginleşen ve fakirleşen arasında kanun gereği bir borç ilişkisi doğmakta olup, bu borcun konusu malvarlığında meydana gelen fazlalığın geri verilmesidir. Sebepsiz zenginleşme nedeniyle iade borcunun kapsamı ve yapılmış olan giderlerden hangilerinin geri istenebileceği, giderlerin niteliğine ve zenginleşen kimsenin iyiniyetli ya da kötüniyetli oluşuna göre farklılık göstermektedir. " Geri vermenin kapsamı” başlığı altında düzenlenen TBK’nun 79. ve 80. maddeleri uyarınca “ Sebepsiz zenginleşen, zenginleşmenin geri istenmesi sırasında elinden çıkmış olduğunu ispat ettiği kısmın dışında kalanı geri vermekle yükümlüdür."...
Davalının, sair temyiz itirazları yönünden ise; Uyuşmazlık, iyiniyetli dernek tarafından taşınmaz için yapılan faydalı ve zorunlu masrafların hangi tarihteki kapsam ve tutarının istenebileceği ve bu miktara hangi tarihten itibaren faiz yürütüleceği noktasında toplanmaktadır. 818 sayılı BK.'nun 61-66.(6098 sayılı TBK.'nun 77-82.maddelerinde) sebepsiz zenginleşme, bir kimsenin mal varlığının geçerli (haklı) bir sebep olmaksızın diğer bir kimsenin mal varlığı aleyhine çoğalması (zenginleşmesi) demektir. Sebepsiz zenginleşmeye dayalı alacak talep edilebilmesi için borçlunun mal varlığından bir başkasının aleyhine olarak bir zenginleşme meydana gelmeli, zenginleşme ve zenginleştirici olay arasında illiyet bağı bulunmalı ve zenginleşme haklı bir sebebe dayanmamalıdır. Somut olayda, davacının taşınmazdan el çektirilmesi nedeniyle davalılar bu imalat bedeli kadar BK.'nun 61.maddesi (TBK.'...
Ancak yüklenici davalı ile davacı arasında yapılan harici satış sözleşmesi gereğince davacının sebepsiz zenginleşme hükümlerine de dayandığı dikkate alınarak şayet yüklenici davalının, arsa sahibi davalıya karşı feshedilen kat karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince yaptığı inşaat bölümü yönünden sebepsiz zenginleşme iddiasına dayalı olarak talep edebileceği bir hakkı varsa davacının, harici satış sözleşmesi ile satın aldığı bağımsız bölüme düşecek hissesi oranında davalı arsa sahibi ...' ten talepte bulunabilir. Ayrıca, davacı kat karşılığı inşaat sözleşmesinin feshinden sonrada yüklenicinin eksik işleri ile ilgili satın aldığı bağımsız bölüme harcama yaptığını ileri sürmüştür. Bu durumda, davalı arsa sahibinin yapılan faydalı masraflardan dolayı bir zenginleşmesinin olacağı muhakkaktır....
