(3) Ücretsiz onarım veya malın ayıpsız misli ile değiştirilmesinin satıcı için orantısız güçlükleri beraberinde getirecek olması hâlinde tüketici, sözleşmeden dönme veya ayıp oranında bedelden indirim haklarından birini kullanabilir. Orantısızlığın tayininde malın ayıpsız değeri, ayıbın önemi ve diğer seçimlik haklara başvurmanın tüketici açısından sorun teşkil edip etmeyeceği gibi hususlar dikkate alınır..." hükmüne havidir....
Bozma Kararı Dairemizin 22.01.2019 tarih, 2017/2464 E. ve 2019/363 K. sayılı kararı ile davalılar vekillerinin yerinde görülmeyen sair temyiz itirazlarının reddine, dava ayıptan doğan hakların kullanılmasına ilişkin olduğundan Mahkemece yapılması gerekenin, öncelikle ayıbın açık veya gizli olup olmadığı tespit edilerek süresinde ayıp ihbarında bulunulup bulunulmadığının belirlenmesi, süresinde ayıp ihbarında bulunulmuş ve zamanaşımı süresi de dolmamışsa (zamanaşımı def'inde bulunulduğundan) sözleşmeden dönme hakkının kullanılmasının dosya kapsamına ve duruma göre hakkaniyete uygun olup olmadığının değerlendirilmesi, durum sözleşmeden dönmeyi haklı kılıyorsa bu talebe göre, durum sözleşmeden dönmeyi haklı kılmıyorsa nisbi yönteme göre bedel tazminatı belirlenip sonucuna göre bir karar verilmesi gereğine işaret edilerek bozulmuştur. C....
Satışa konu aracın ayıplı olduğu mahkemece alınan 27.05.2008 tarihli bilirkişi raporu ile gerekse davacının 28.12.2004 tarihinde servise yaptığı müracaat esnasında tutulan tutanakla sabit olmuş olup servise yapılan bu başvuru süresinde ayıp ihbarında bulunulduğu anlamındadır. Dairemiz ve Yargıtay uygulamaları bu yönde olup, bu durumda 4822 sayılı yasa ile değişik 4077 sayılı TKHK’nun 4/2 maddesi gereğince malın ayıplı çıkması halinde 2010/10296-14900 tüketici, bedel iadesini de içeren sözleşmeden dönme, malın ayıpsız misliyle değiştirilmesi, ayıp oranında indirimi ücretsiz onarım isteme haklarına sahiptir. Tüketici, bu seçimlik haklarından birini kullanabilecektir. Aynı şekilde tüketici bu haklarından birini kullandığını belirterek dava açabilecektir. Davacının bedelin iadesini istemekle sözleşmeden döndüğünün, seçimlik hakkını bu yönde kullandığının kabulü gerekir....
Başka bir ifade ile, her iki düzenlemede de esas olarak, kullanılan seçimlik hakkın ortaya çıkaracağı sonucun karşı taraf için orantısızlık yaratması ve durumun bunu haklı göstermemesi gibi özünde Türk Hukuk sisteminin temelini oluşturan hakkaniyet ilkesine dayanmakta olup; somut olayın yapısı ve bu ilkenin uygulanırlığı noktasında takdir hakkını da hakime yüklemiştir. Somut olayda da iadesine hükmedilen araç bedeli ile ayıp nedeniyle doğan değer kaybı dikkate alındığında Mahkemece,davacının seçimlik haklarından bedel iadesini içeren sözleşmeden dönme hakkını kullanmasının TMK’nin 2 ve TBK’nin 227/4 maddeleri gözetilerek hakkaniyete ve taraflar arasındaki hak ve menfaatler dengesinin gözetilmesi gerekir. Davacı 24/02/2013 tarihinde 219.853,25TL'ye davalı Mengerler Tic. A.Ş'den satın aldığı otomobille 24/02/2016 tarihinde seyir halinde iken aracın tehlike yaratacak şekilde durduğunu, oluşan aksaklık nedeniyle oto kurtarıcı çağrıldığını, davalı Mengerler Tic....
Bu durum tespit ışığında davacının seçimlik haklarından bedel iadesini içeren sözleşmeden dönme hakkını kullanmasının TMK'nın 2. ve TBK'nın 227/3. maddeleri uyarınca hakkaniyete ve taraflar arasındaki hak ve menfaatler dengesine aykırı olacağı, yine ayıp nedeniyle değer kaybı bulunmadığı sabit olmakla davacının usul ve yasaya uygun olan karara karşı yapmış olduğu istinaf isteminin HMK nun 353/1.b-1 maddesi gereğince reddine, oy birliği ile aşağıdaki şekilde hükmün tesis edilmiştir....
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; TBK’nun 213, 125/3,219 ve 229.m. uyarınca sözleşmeden dönme halinde tarafların satılanı ve elde ettikleri yararları ile birlikte geri vermekle yükümlü olduklarını, olayda hem araç için verilen satış bedelinin hem de aracın davalılarda kaldığını, bir kez fazla kez tamire gitmiş olup bir türlü ayıbın giderilemediğini ve artık aracın kullanılmasının müvekkilinden beklenilemeyeceğini, karşı tarafa aracın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesi veya bedelinin iadesi taleplerini ihtarname ile bildirdiklerini, karşı tarafın ise araçta bir sorun olmadığını ihtarname ile bildirdiğini, ancak dava açıldıktan sonra aracın ayıplı olduğunu kabul ederek ödemede bulunduğunu, Satılan ve bedel karşılıklı olarak iade olunmadığı için dönme henüz gerçekleşmediğine göre araç bedelinin, faizinin, bütün zarar ve masrafların taraflarına ödenmesi gerektiğini, anca araç kiralama bedeli ve güncel araç değer farkının ödenmediğini, Munzam zararlarının...
Bu seçimlik haklardan birisi de anılan düzenlemeye göre herhangi bir tazminat ödemeksizin sözleşmeden dönme hakkı olup sözleşmeden dönülmesi halinde düzenleyicinin, dönme bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten itibaren katılımcının ödediği tüm bedeli herhangi bir kesinti yapmaksızın en geç 14 gün içinde iade etmesinin zorunlu olduğu hükme bağlanmıştır. Bununla birlikte Yönetmeliğin 16/4.maddesi uyarınca mücbir sebep nedeni ile paket turun başlamasından 30 günden daha az bir süre kala, katılımcının fesih bildiriminde bulunması halinde ödenmesi zorunlu vergi, harç ve benzeri yasal yükümlülüklerden doğan masraflar ile üçüncü kişilere ödenip belgelendirilen ve iadesi mümkün olmayan bedeller hariç olmak üzere herhangi bir kesinti yapılmadan katılımcının ödediği bedel kendisine iade edilir....
Mahkemece, yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu makinenin ayıplı olduğu tespit edilmiş olsada tüketicinin onarım hakkını kullandıktan sonra bedel iadesini isteyebilmesi için, ... süresi içerisinde sık sık arızalanması, maldan yararlanamamanın süreklilik arz etmesi yada tamirinin mümkün olmaması gerektiği, tüketicinin ürünü teslim aldıktan sonra bir ay içerisinde ayıbı bildirerek, bedel iadesini içeren sözleşmeden dönme hakkını 2012/6567-10979 kullanmadığını, bu durumda bilirkişi raporunda da belirtildiği gibi sorunun yetkili servis elemanlarınca ücretsiz olarak giderilebilecek aşamada olduğu, davacının öncelikle satıcıya başvurup sorunun giderilmesini istemesi gerektiği ve bedel iadesi koşulları oluşmadığından davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir....
Bu seçimlik haklarda tüketici; bedel iadesini de içeren sözleşmeden dönme, malın ayıpsız misliyle değiştirilmesi veya ayıp oranında bedel indirimi ya da ücretsiz onarım isteme haklarına sahiptir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür. Davacının; sözleşmenin feshi, satış bedeli ve satış bedeli ile rayiç bedel arasındaki fark toplamı olarak 335.000,00TL’nin davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini istediği görülmüş olmakla birlikte, 4077 sayılı kanunda sınırlı olarak sayılan seçimlik haklardan bedel iadesini de içeren sözleşmeden dönmeyi seçtiği anlaşılmıştır....
Hukuk Dairesinin 22.01.2019 tarih, 2017/2463 E. ve 2019/362 K. sayılı kararıyla dava ayıptan doğan hakların kullanılmasına ilişkin olduğundan mahkemece yapılması gerekenin öncelikle ayıbın açık veya gizli olup olmadığı tespit edilerek süresinde ayıp ihbarında bulunulup bulunulmadığının belirlenmesi, süresinde ayıp ihbarında bulunulmuş ve zamanaşımı süresi de dolmamışsa (zamanaşımı definde bulunulduğundan) sözleşmeden dönme hakkının kullanılmasının dosya kapsamına ve duruma göre hakkaniyete uygun olup olmadığının değerlendirilmesi, durum sözleşmeden dönmeyi haklı kılıyorsa bu talebe göre durum sözleşmeden dönmeyi haklı kılmıyorsa satış bedelinden indirime gidilerek sonucuna göre bir karar vermekten ibaretken yazılı gerekçeyle ve eksik incelemeyle karar verilmesi doğru olmadığı gerekçesiyle kararın davalılar yararına bozulmasına karar verilmiştir. C....
