"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı mahal mahkemesinden verilen yukarıda gün ve sayısı yazılı hükmün; Dairemizin 04.04.2008 gün ve 2008/3598 - 4627 sayılı ilamiyle bozulmasına karar verilmişti. Süresi içinde bir kısım davalılar tarafından kararın düzeltilmesi istenilmiş olmakla, dosya içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, davalılar ve mirasbırakanları ile dava dışı yükleniciler arasında 06.12.1989 tarihinde düzenlenen arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmesi uyarınca, davalı arsa malikleri ve yükleniciler ile yapılan harici satım sözleşmesi ve davalı arsa maliki ... ile yapılan satış vaadi sözleşmesinden kaynaklanan tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulüne dair verilen karar davalıların temyiz üzerine Dairemizin 04.04.2008 tarih 2008/3598 - 4627 sayılı kararı ile bozulmuştur....
Noterliğinin 16/06/2016 tarih ve ... yevmiye numaralı düzenleme şeklinde taşınmaz satış vaadi ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesiyle ... parselde kayıtlı taşınmaz için kat karşılığı inşaat sözleşmesi yapıldığı görüldüğünü, Antalya ......
ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 11/07/2018 NUMARASI : 2016/294 ESAS 2018/364 KARAR DAVA KONUSU : Tapu İptali Ve Tescil (Arsa Payı Karşılığı İnşaat Yapım Sözleşmesinden Kaynaklanan KARAR : Davacı vekili tarafından davalı aleyhine açılan Tapu İptali Ve Tescil (Arsa Payı Karşılığı İnşaat Yapım Sözleşmesinden Kaynaklanan alacak İstemine ilişkin davada mahkemece davanın kabulüne dair verilen karara karşı süresi içinde davlılar vekilince istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine dairemize gönderilen dosyanın yapılan istinaf incelemesi sonucunda dairemizce davalılar vekillerinin istinaf başvurularının kabulü ile mahkeme kararının 6100 sayılı HMK'nın 353/1- b-2 maddesi gereğince kaldırılmasına, davacının davalı T7 karşı açmış olduğu Tapu İptali ve Tescil davasının kabulüne, diğer davalılara karşı açılan davanın zamanaşımı nedeniyle reddine dair verilen karara karşı davacı vekilinin temyiz yoluna başvurması üzerine...
Birleştirilen dosya davacı vekili dava dilekçesinde özetle; 1462 ada 1 parsel sayılı taşınmaza bina yapılması konusunda davalı arsa sahipleriyle davalı yüklenicinin 15.03.2005 tarihli kat karşılığı inşaat sözleşmesi yaptığını yüklenicinin kendisine düşen N Blok 1 nolu dükkanın 1/2 hissesini kendisine 22.03.2006 tarihli satış vaadi sözleşmesiyle satmayı vaadettiğini belirterek tapu iptali ve tescil talep etmiştir. Davalı arsa sahipleri, duruşmadaki beyanlarında kat karşılığı inşaat sözleşmesi gereği inşaatın tam olarak yapılıp bitirilmediğini, yüklenicinin edimlerini yerine getirmediğini belirterek davanın reddini talep etmiştir. Davalı yüklenici davaya cevap vermemiştir. Mahkemece, asıl dava yönünden tapu iptali ve tescil talebinin reddine, 15.000 TL cezai şart alacağının dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalı ... Yapı Ltd. Şti'den tahsili ile davacı ...'ye ödenmesine, birleştirilen dava yönünden tapu iptali ve tescil talebinin reddine karar verilmiştir....
Zira önalımda, önalım hakkını kullanan kişinin payı satın alana ödemekle yükümlü olduğu bedel, yani bir miktar para, arsa payı devri karşılığı inşaat sözleşmesinde mevcut olmayıp, payın bedeli eser meydana getirmek suretiyle ödenmektedir. 6. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri, arsa sahibi veya sahipleri ile yüklenici arasında yapılan ve eser sözleşmelerinin bir türü olup, yüklenici bina yapım işini üstlenmekte, yüklenicinin finansını sağlayarak yapacağı bu binaya karşılık arsa sahibi de ona kararlaştırılan arsa payı mülkiyetini geçirmektedir. Bu niteliği itibariyle arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri iki tipli karma bir sözleşmedir. Burada, eser sözleşmesinin konusu olan inşaat yapma edimi ile taşınmaz satım sözleşmesindeki mülkiyet nakli edimi bir araya gelmiştir....
Bir bakıma denilebilir ki, temlik işleminin öğrenildiği ana kadar temlik sözleşmesinin dışında olan ve işlemin tarafı olmayan arsa sahibi temlik işleminden haberdar olunca işlemin tarafı olur ve arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmesinden kaynaklanan haklarını ona karşı (üçüncü kişiye) ileri sürer hale gelir ve ifa isteğini reddedebilir. Örneğin; karşılıklı borç yükleyen eser sözleşmesinden kaynaklanan borç kısmen veya tamamen yüklenici tarafından yerine getirilmeden yüklenici şahsi hakkını üçüncü kişiye temlik etmiş ve üçüncü kişi ifa istemişse arsa sahibi yüklenicinin öncelikli borcunu bildirerek üçüncü kişinin temlik yoluyla kazandığı hakkını ifadan kaçınabilir....
Davacı kooperatif, kendi payına isabet eden parseldeki inşaatı tamamlamış, arsa sahiplerinin inşaat ruhsatı alınmadığından bahisle 24 nolu parselde, bir kısım imalâtı ruhsatsız yapmış, mevcut hali ile bırakmıştır. Taraflarca imzalanan 22.09.2000 tarihli ek sözleşmede, ruhsatla ilgili sorumluluğun arsa sahibine ait olduğu, mevcut imalâtın yıkılması halinde tüm maliyetin ve yıkılan blokun inşaat bedelinin arsa sahibi tarafından kooperatife ödeneceği kabul edilmiştir. Kural olarak eser sözleşmesinin bir türü olan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde, yüklenicinin bedele hak kazanabilmesi için, eseri (inşaatı) sözleşmesine ve amacına uygun tamamlayıp teslim etmesi zorunludur (BK. 364. md.). Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi karşılıklı edimleri içerdiğinden, yüklenici kendi edimini yerine getirmeden inşaat bedeli karşılığı verilmesi gereken tapu payının devrini isteyemez....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalı aleyhine 19.12.2011 gününde verilen dilekçe ile tapu iptali ve tescil istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın husumet nedeni ile reddine dair verilen 03.04.2012 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Davacı yüklenici, 21.06.2010 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi ile payına düşen 11 ve 12 numaralı bağımsız bölümleri davalı ...’a temlik ettiğini ve taşınmazların tapudan intikalini sağladığını, davalının bedeli ödemediği gibi taşınmazı muvazaalı olarak diğer davalı ...’a tapuda devrettiğini belirterek tapu iptali ve tescil isteminde bulunmuştur. Davalılar, davanın reddini savunmuşlardır. Mahkemece, davanın aktif husumet yokluğu nedeni ile reddine karar verilmiştir....
Aynı maddede şerhten itibaren 5 yıl içinde satış yapılamaz veya irtifak ... tesis veya tapuya tescil edilmezse ... bu şerh tapu sicil müdürü veya memuru tarafından re'sen terkin olunacağı hükmü de bulunmaktadır. Bu tür şerhlerin kaldırılma yöntemlerinden biri de mahkeme kararı alınmasıdır. Gerçekten davacı davalı yararına konulan şerhin dava dışı yüklenici ile yapılan arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmesine istinaden konulduğunu ancak sözleşmenin mahkeme hükmü ile geriye etkili feshedildiğini, kayıtta şerhin kalmasının bir anlamı bulunmadığını ... sürerek dava açmıştır. Dosyada yer alan bilgi ve belgelerden 16.12.1996 günlü davacılar ile dava dışı yüklenici arasındaki arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmesinin mahkeme hükmü ile feshedildiği, hükmün 19.6.2007 tarihinde kesinleştiği anlaşılmaktadır. Sözleşmenin geriye etkili olarak fesih edilmesi o sözleşmenin hiç yapılmamış olması sonucu doğurur....
Aynı maddede şerhten itibaren 5 yıl içinde satış yapılamaz veya irtifak ... tesis veya tapuya tescil edilmezse ... bu şerh tapu sicil müdürü veya memuru tarafından re'sen terkin olunacağı hükmü de bulunmaktadır. Bu tür şerhlerin kaldırılma yöntemlerinden biri de mahkeme kararı alınmasıdır. Gerçekten davacı davalı yararına konulan şerhin dava dışı yüklenici ile yapılan arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmesine istinaden konulduğunu ancak sözleşmenin mahkeme hükmü ile geriye etkili feshedildiğini, kayıtta şerhin kalmasının bir anlamı bulunmadığını ... sürerek dava açmıştır. Dosyada yer alan bilgi ve belgelerden 16.12.1996 günlü davacılar ile dava dışı yüklenici arasındaki arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmesinin mahkeme hükmü ile feshedildiği, hükmün 19.6.2007 tarihinde kesinleştiği anlaşılmaktadır. Sözleşmenin geriye etkili olarak fesih edilmesi o sözleşmenin hiç yapılmamış olması sonucu doğurur....
