ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ KARAR ESAS NO : 2022/242 KARAR NO : 2022/881 DAVA : Alacak (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan) DAVA TARİHİ : 05/04/2022 KARAR TARİHİ : 21/11/2022 GEREKÇELİ KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 22/11/2022 Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, İDDİA : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle;müvekkilinin arsa sahibi, davalının ise yüklenici olarak yer aldığı, 26/12/2017 tarihli, .... yevmiye numaralı ''Düzenleme Şeklinde Taşınmaz Satış Vaadi Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesi'' imzalandığını, sözleşmeye göre; müvekkiline ait,...parselde kentsel dönüşüm kapsamında bulunan taşınmaz üzerine sözleşmede belirtilen koşullarla inşaat yapılması işini davalı tarafın üstlendiğini, sözleşme tarihinden itibaren toplam 24 ayda inşaatların tamamlanıp iskan ruhsatlarının alınıp, kat mülkiyetine geçirilmiş şekilde teslim edilmesinin gerektiğini, davalı yüklenicinin, inşaatın yapımını kararlaştırılan süre içerisinde...
Arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmeleri taraflarına karşılıklı haklar ve borçlar yükler. Arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesi gereğince yüklenicinin bedele, başka bir anlatımla sözleşmede kararlaştırılan arsa payı veya bağımsız bölümlere hak kazanabilmesi için inşaatı sözleşme ve ekleri ile tasdikli proje ve inşaat ruhsatı ile kamu düzeninden olan imar mevzuatı ve yönetmeliği hükümlerine uygun olarak tamamlayıp, arsa sahiplerine teslim etmesi gerekir. İnşaat yapma borcunu yerine getirmeyen yüklenici, arsa sahibinden tapu devrini isteyemez....
Hükmü, arsa sahiplerinden ... mirasçısı ... temyiz etmiştir. Davadaki istemin dayanağı davalılar arasındaki 17.11.1998 tarihli arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesidir. Bu sözleşme yüklenici tarafa şahsi hak sağlar. Yüklenici sözleşmeyle kazandığı şahsi hakkını doğrudan arsa sahiplerine karşı ileri sürebileceği gibi kısmen veya tamamen alacağın temliki işlemiyle üçüncü kişilere de temlik edebilir. Ne var ki, temlik edilen alacak gerçekte neyse ondan ibarettir. Hak kazanılmamış bir alacağın temliki borçluyu bağlamaz. Borçlu (arsa sahibi) temlik işleminden haberdar olunca evvelki alacaklıya karşı (yükleniciye) ne gibi haklar ileri sürebilecekse bu hakları Borçlar Kanununun 167. maddesine dayanarak yeni alacaklıya (temlik alacaklısı üçüncü kişiye) karşı da ileri sürebilir ve yeni alacaklının ifa talebine muhatap olan arsa sahibi Borçlar Kanununun 81. maddesine dayanarak da ifa isteğini yerine getirmeyebilir....
Asliye Hukuk Mahkemesi 2797 sayılı Yargıtay Kanunu’nun (2797 sayılı Kanun) 40 ıncı ve Yargıtay İç Yönetmeliği’nin 18 inci maddeleri uyarınca yapılan ön incelemede; dava konusu uyuşmazlığın niteliği ve temyizin kapsamının, arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesinden kaynaklanan yüklenici ile arsa maliki arasındaki tapu iptali ve tescil istemine ilişkin olduğu anlaşılmıştır. Yargıtay Büyük Genel Kurulunun dairelerin iş bölümüne ilişkin 25.01.2023 tarihli ve 2023/1 sayılı kararı uyarınca dosyayı inceleme görevi Yargıtay 6. Hukuk Dairesine ait olduğundan, 2797 sayılı Kanun’un 60 ıncı maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca gerekli inceleme yapılmak üzere dosyanın ilgili daireye gönderilmesine karar vermek gerekir. KARAR Açıklanan sebeple; Dosyanın YARGITAY 6. HUKUK DAİRESİNE GÖNDERİLMESİNE, 07.07.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi....
Noterliği'nce düzenlenen 12/08/2015 tarih ve 30752 yevmiye nolu düzenleme şeklindeki arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden davalı yüklenici şirket ile arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesinin davalı arsa sahibi T3 ve dava dışı diğer arsa sahipleri arasında yapıldığı anlaşılmaktadır. Arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmelerinde arsa sahiplerinin temel borcu, üzerine bina yapılacak arsayı hukuki ayıptan ari olarak yükleniciye teslim etmek, yüklenicinin temel borcu ise, arsa sahiplerine ait arazi üzerinde imara, tasdikli ruhsat ve projesine sözleşmeye ve fen ve sanat kurallarına uygun bir yapı meydana getirerek arsa sahiplerine teslim etmektir. Kuşkusuz teslimden sonra yüklenicinin borcu ayıba karşı tekeffül borcu olarak devam eder. Diğer taraftan arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmelerinde meydana getirilen esere karşılık yükleniciye eser bedeli yapının bağımsız bölümlerindeki devri kararlaştırılan arsa paylarının temliki suretiyle ödenir....
Diğer taraftan, yüklenici arsa sahibine karşı öncelikli edimini tamamen veya kısmen yerine getirmeden kazanacağı şahsi hakkı üçüncü kişiye temlik etmişse, üçüncü kişi Borçlar Kanununun 81.maddesi hükmünden yararlanma hakkı bulunan arsa sahibini ifaya zorlayamaz. Bu genel bilgilerden sonra somut olaya gelince; Yüklenici davalı .... Ltd. Şti. ile dava dışı arsa maliki ... arasında düzenlenen 22.05.2007 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi yapıldıktan sonra arsa maliki 11.06.2009 tarihinde çekişmeli taşınmazdaki 11/20 payını tapudan davalı yükleniciye devretmiş ise de; yukarıda açıklandığı üzere arsa sahibinin eserin tesliminde vermesi gereken arsa payını inşaat aşamasında yükleniciye devretmesi, arsa sahibinin yükleniciye kredi kullandırması demek olduğundan avans niteliğindedir. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin tarafı olan arsa malikinin bu sözleşmeden kaynaklanan def’ilerinin savunma yoluyla ileri sürebilmesi için davada davalı olarak yer alması zorunludur....
Davalı vekili, davacının, sözleşme ile yüklendiği edimleri yerine getirmediğini, tüm imalatın arsa sahibi olan müvekkilince yapıldığını, davacınını müvekkilinden haksız şekilde elde ettiği miktarların tahsili amacıyla takip başlattıklarını ve dava açtıklarını, davacının sözleşme nedeniyle alacağının bulunmadığına ilişkin 02.12.2009 tarihli ibraname bulunduğunu savunarak, davanın reddi istenmiştir. Mahkemece, iddia, savunma ve dosya kapsamına göre; taraflar arasında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi düzenlendiği, davacı şirket ortak ve temsilcilerince imzalanan 02.12.2009 tarihli ibraname ile davacının, sözleşmeden kaynaklı alacağını aldığı, dava konusu arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi nedeniyle arsa maliki davalının ibra edildiği, ibranın geçerli olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir....
Noterliğince doğrudan yapılan 17.06.2004 günlü ve 18.06.2004 tarihli Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmelerinin konusu 27933 Ada 7 Parsel sayılı olarak tapuya tescilli taşınmazın paydaşlarından olan Çankaya Belediyesi Başkanlığı ile davalı yüklenici arasında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi yapılmamıştır. Türk Medeni Kanununun 692. maddesi hükmü gereğince, paylı malın olağan şekilde kullanımının gerekli kıldığı ölçüyü aşan yapı işlerine girişilmesi ve buna yönelik sözleşme yapılması “olağanüstü tasarruflardan” olduğundan bütün paydaşların kabulüne bağlıdır. Somut olayda ise, az yukarıda açıklandığı üzere, paydaşlardan Çankaya Belediye Başkanlığı’nca arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi yapılmadığı gibi diğer paydaşların yapmış olduğu sözleşmelere de onay vermemiştir. Bu sebeplerle, uyuşmazlık konusu arsa payı karşılığı sözleşmeler tarafları bağlayıcı değildir....
Davacı, 19.09.2005 tarihli celsesinde talebini ıslah ile alacak davasına dönüştürmüştür. Davalı arsa sahipleri, arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesinin feshedildiğini, açılan davanın reddini savunmuştur. Davalı yüklenici şirket, savunmada bulunmamıştır. Mahkemece, dava reddedilmiştir. Hükmü, davacı temyiz etmiştir. Gerçekten, davalılar arasındaki 19.06.1997 tarihli arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesi hükmen geriye etkili olarak feshedilmiş, hüküm Yargıtay denetiminden geçerek kesinleşmiştir. Geriye etkili fesihte, ileriye etkili fesihte olduğu gibi yükleniciye işin getirildiği fiziki seviyeye uygun bağımsız bölüm tapusu verilmez. Feshin tasfiyesi arsa sahiplerinin yükleniciye yaptığı kadar iş bedelini sebepsiz zenginleşmeye dayanarak ödemesi suretiyle yapılır. Dolayısıyla, feshin tasfiye işlemleri yapılmamışsa işin yüklenicisi arsa sahiplerinden sebepsiz zenginleşmeye dayanarak alacak talebinde bulunabilir....
Yapıya ilişkin mimari proje, yapı ruhsatı ... içeren inşaat dosyası belediye başkanlığından celbedilerek mahallinde keşif icra edilmiş; bilirkişi kurulu rapor ve ek raporunu ibraz etmiştir. Kat karşılığı inşaat yapım sözleşmesi taşınmaz satış vaadi ile eser sözleşmesinden oluşan bir karma sözleşmedir. Kat karşılığı inşaat yapım sözleşmesi yüklenicinin finansı kendisi tarafından sağlanarak arsa malikinin arsası üzerine bina yapım işini üstlendiği, arsa malikinin ise, bedel olarak binadaki bir kısım bağımsız bölüm mülkiyetini yükleniciye geçirmeyi vaat ettiği sözleşmedir (İzzet Karataş, Eser (İnşaat Yapım) Sözleşmeleri, Adalet Yayınevi, 2 bs, Ankara, 2009, s 35). Paylı mülkiyete konu taşınmazda koruma ve olağan şekilde kullanmanın gerekli kıldığı ölçüyü aşan yapı işlerine girişilmesi, paylı malın tamamı üzerinde tasarruf işlemlerinin yapılması oy birliğiyle, aksi kararlaştırılmış olmadıkça bütün paydaşların kabulüne bağlıdır ( TMK 692)....
