Asıl ve birleşen davalarda, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili olarak feshi ve tazminat istemlerine ilişkindir. Davacıların da aralarında bulunduğu arsa sahipleri ile davalı yüklenici arasında 1994 ve 1995 yıllarında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri düzenlenmiştir. Sözleşmelerde, işin süresi, kat ve bağımsız bölüm sayısı gibi temel konularda düzenleme yapılmamıştır. Sözleşmelere konu taşınmazlar, 1016 ada 127 no.lu parselin ifrazı sonucu oluşan, 157 ve 158 no.lu parsellerdir. Davalı yüklenici, 157 no.lu parselde A, B, C ve D olmak üzere 4 blok yapımı için inşaat projesi hazırlatmış, 1994 yılında A ve D blokların yapı ruhsatlarını alarak inşaatlara başlamış, ilerleyen yıllarda bu ruhsatlar yenilenmiştir. 158 no.lu parselde ise herhangi bir inşaat faaliyeti olmamıştır. Sonuç olarak, 157 no.lu parsel üzerindeki A blok %90 seviyesine, D blok ise %40 seviyesine getirilmiştir....

Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 2005/93 esas sayılı arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili feshi ve tapu iptal ve tescil istemli davada, taraflar arasındaki arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince davacı yükleniciye verilecek taşınmazdaki davacının 152/400 paylarına tedbir koydurduğu, tedbir kararıyla davacının mevcut dairelerini satamadığı, maddi kayba uğradığı ve maddi kaybının 453.352,91 TL olduğu gerekçesiyle davanın kabulü ile 453.352,00 TL'nin davalıdan tahsiliyle davacıya verilmesine karar verilmiştir. Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir. 1-Dava, haksız ihtiyati tedbir nedeniyle uğranılan zararın tazmini istemine ilişkindir....

- KARAR - Asıl davada davacı-karşı davada davalı arsa sahipleri vekili, müvekkilleri ile yüklenici kooperatif arasında düzenlenen 22.02.2006 günlü arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca sözleşme tarihinden itibaren 42 ayda müvekkillerine ait dairelerin teslimi gerekirken teslim edilmediğini, inşaatın %15 oranında terk edildiğini ileri sürerek, sözleşmenin geriye etkili feshine ve yükleniciye devir edilen arsa payının tapusunun iptali ile müvekkili adına tesciline karar verilmesini talep ve dava etmiştir....

Kararı, davacılar vekili temyiz etmiştir. 1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillere, gerektirici sebeplere, delilerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davacılar vekilinin aşağıdaki bent kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiştir. 2-Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili feshi, tapu iptal ve tescili ile sözleşme nedeniyle verilmiş şerhlerin kaldırılması istemlerine ilişkindir. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri karşılıklı edimleri içeren, iki tarafa borç yükleyen sözleşmelerdir. Sözleşmenin taraflarından arsa sahibi, sözleşmeye uygun koşullarda arsasını yükleniciye teslim etmek, yüklenici kendisine karşı edimini yerine getirdiğinde de edimi karşılığı yükleniciye bırakılan bağımsız bölümlerin tapusunu ona devretmekle yükümlüdür....

Şti. ile yapılan sözleşmenin 11.08.2008 tarihinde geriye etkili şekilde feshedilerek, tarafların karşılıklı talepte bulunulmayacağının kararlaştırıldığını, 26.09.2008 tarihinde müvekkilleri ile .... Ltd. Şti. arasında yeni bir arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi yapıldığını, .... Uluslararası İnş. Turizm Emlak Taş. Oto. Kuyumculuk Gıda Tarım Tekstil İth. İhr. San ve Tic. Ltd. Şti.'nin edimlerini yerine getirmemesi nedeniyle bu sözleşmenin feshi için de dava açıldığını savunarak, davanın reddini istemiştir. Birleşen(2011/116 ) davada davacı vekili, davalı ... ile davalı ... Konut Sist. Tic. San. Ltd. Şti. arasında 22.06.2006 tarihinde yapılan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin, alacaklılardan mal kaçırmak amacıyla feshedilerek davalı .... Ltd....

- K A R A R - Asıl davada davacı vekili, davalı arsa sahipleri ile düzenleme şeklinde arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzalandığını, sözleşme imzalanmadan önce davacı yüklenicinin kot izni alabileceği düşüncesiyle sözleşmeye rıza gösterdiğini ancak iznin alınmadığını, bu haliyle sözleşmenin ifasının imkansız olduğunu öne sürerek sözleşmeye hakimin müdahalesi suretiyle revize edilmesini, bu mümkün olmazsa geriye etkili feshi ile sözleşme gereği yapmış olduğu masrafların davalı arsa sahiplerinden tahsilini talep ve dava etmiştir. Karşı davada davacı arsa sahipleri davalı yüklenicinin süresinde inşaata başlayıp bağımsız bölümleri teslim etmediğini öne sürerek sözleşme gereği kararlaştırılan kira tazminatının tahsilini talep ve dava etmişlerdir. Asıl ve karşı davalarda davalılar davanın reddini dilemiştir....

- K A R A R - Davacı vekili, yüklenici olan müvekkili ile davalı arsa sahibi ve dava dışı yüklenici ... arasında 22.02.2006 tarihinde arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi düzenlendiğini, güven nedeniyle arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin tapuya şerh edilmemesine rağmen müvekkili tarafından inşaatın yapımına başlanıldığını, müvekkilinin hakettiği daireleri davalı arsa sahibinin devretmeyip, satışlarını yapmış olduğunu, müvekkiline isabet edecek dairelerin de bedelini ihtarlara rağmen iade etmediğini, dava dışı yüklenici ...'...

Feshin geriye etkili olması durumunda, sözleşme hiç yapılmamış (yok) farzedilerek hüküm doğuracağından taraflar karşılıklı olarak birbirlerine verdiklerini sebepsiz zenginleşme hükümlerince geri alabilir. Örneğin, avans niteliğinde bir miktar arsa payı devredilmiş ise arsa payının adına tescili arsa sahibince; yasaya uygun bir kısım imalât gerçekleşmiş ise bunun bedeli de yüklenici tarafça istenebilir. Oysa, ileriye etkili fesihte sonuç farklıdır. Burada arsa sahibi, yüklenicinin gerçekleştirdiği inşaat oranında arsa payını devretmekle yükümlü olmakla beraber yüklenicinin kusuru nedeniyle uğradığı zararların ödenmesini de ister....

Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri 818 sayılı Mülga Borçlar Kanunu'nun 355 vd. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 470 vd. maddelerinde düzenlenen eser sözleşmelerinin kendine özgü bir türüdür. Bu sözleşmelerin bir tarafı arsa sahibi diğer tarafı yüklenicidir. Bu tür sözleşmelerde arsa sahibinin Tüketici Kanununda 3/k maddesindeki tüketici tanımına uymadığı açıktır. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde arsa sahibi açısından güdülen amaç, arsasını değerlendirmektir. Bu nedenle arsa sahibinin arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzalarken güttüğü saikin 6502 sayılı Yasada tanımlanan tüketicinin saikinden farklı olduğu gözden kaçırılmamalıdır....

Mahkemece, davacının, davalı yüklenicinin halefi olup, onun talep edebileceği kadar hak isteyebileceği, feshedilen arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin 10/b maddesinde fesih halinde yüklenicinin hiçbir hak talep edemeyeceğinin düzenlendiği, bu durumda davacının da alacak talebinde bulunamayacağı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir. Karar, davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir Davalılar arasındaki 21.08.2000 günlü arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi, Kandıra Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2005/137 esas sayılı dava dosyası ile geriye etkili olarak feshedilmiştir. Geriye etkili fesih halinde ise, yüklenicinin tapu tescil talep hakkı bulunmamaktadır. Bununla birlikte, İİK'nın 94. maddesi gereğince, ancak, tescil talep edilebilirken, davada, alacağın tahsili istenmiştir. Mahkemece, davanın yukarıda açıklanan sebeple reddi gerekirken, yazılı gerekçeyle reddi doğru olmamış ise de, sonucu itibariyle doğru olan kararın, HUMK.'...