- K A R A R - Davacı vekili, müvekkili yüklenicinin davalı arsa malikleri ile yapılan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince edimini yerine getirdiği halde davalıların karşı edimini yerine getirmediklerini ve müvekkiline devri gereken bazı bağımsız bölümleri 3. kişilere sattıkları, 22140 ada 1 parel sayılı taşınmazın üzenide ise hacizler bulunduğunu, ayıptan ari olarak devrinin mümkün olmadığını ileri sürerek, şimdilik toplam 100.000,00 TL'nin tahsilini talep ve dava etmiş, ıslah ile talebini 22140 ada 1 parsel yönünden 434.000,00 TL olmak üzere toplam 720.000,00 TL'ye arttırmıştır. Bir kısım davalılar vekili, açılan davanın yerinde olmadığını, davacı kooperatifin arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince edimlerini yerine getirmediğini, cezai şart ile eksik ve ayıplı imalattan kaynaklı alacaklarının bulunduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir....
Eser sözleşmelerinin bir türü olan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi, taraflara karşılıklı hak ve borçlar yüklemekte; yüklenici, finansı sağlayan arsa malikinin taşınmazı üzerine bina yapma işini üstlenmekte, arsa maliki ise inşa edilecek binadaki bir kısım bağımsız bölümlerin mülkiyetini yükleniciye devretmeyi vaat etmektedir....
Davacı, dava dışı arsa sahipleriyle davalı yüklenici arasında düzenlenen arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca yükleniciye bırakılması kararlaştırılan bağımsız bölümü yükleniciden temlik aldığını ileri sürerek bağımsız bölümün arsa payının iptali ile adına tesciline karar verilmesini istemiştir. Davalı yüklenici ..., takdiri mahkemeye bırakmıştır. Davalı ... İşl. İnş. Mad. Üretim. ve Paz. San. Tic. Ltd. Şti. vekili davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, Davalı ... Ağaç İşleri İnş. Madencilik Üretim ve Pazarlama Sanayi Ltd. Şti. hakkında açılan davanın reddine, davalı ... hakkında açılan davanın kabulüne karar vermiştir. Hükmü, davacı vekili temyiz etmiştir. Davadaki istemin dayanağı, davalı yüklenici ile dava dışı arsa sahipleri arasında düzenlenen arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi ve yüklenicinin davacıya şahsi hakkını devretmesine ilişkin “alacağın devri” (temlik) sözleşmesidir....
Davadaki istemin dayanağı, davalı yüklenici ile dava dışı arsa sahipleri arasında düzenlenen arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi ve yüklenicinin davacıya şahsi hakkını devretmesine ilişkin “alacağın temliki” (alacağın devri) sözleşmesidir. Arsa sahibi ile aralarında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi bulunan yükleniciden, sözleşmede ona bırakılması kararlaştırılan bağımsız bölümü temlik alan üçüncü kişinin (davacının) arsa sahibini (borçluyu) ifaya zorlayabilmesi için bazı koşulların varlığı gerekir. Türk Borçlar Kanununun 188. maddesi gereğince; “Borçlu, devri öğrendiği sırada devredene karşı sahip olduğu savunmaları, devralana karşı da ileri sürebilir. Buna göre temliki öğrenen arsa sahibi, temlik olmasaydı önceki alacaklıya (yükleniciye) karşı ne tür defiler ileri sürebilecekse, aynı defileri yeni alacaklıya (temlik alan davacıya) karşı da ileri sürebilir....
Noterliğinin 20.03.2015 tarih ... yevmiye numarası ile düzenlenen Taşınmaz Vaadi Ve Arsa Payı Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesinin esasında "Hasılat Paylaşımı Usulüne Tabi Arsa Payı Karşılığı İnşaat İşi" sözleşmesi olduğunu, bu durumun Hazine ve Maliye Bakanlığı Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı'nca yapılan inceleme neticesinde düzenlenen 06/12/2020 tarih 2020-A-5255/14 sayılı Vergi İnceleme Raporunda da belirlendiğini ve müvekkili adına usulsüzlük cezası kesildiğini, davalının sözleşmeyi yanlış yorumlaması nedeniyle müvekkiline iadesi gerekirken mevzuata aykırı bir şekilde davalı şirkete ödenen KDV iadesinden kaynaklı müvekkilinde oluşan zarar toplamı olan 33.000.000,00 TL ile yürürlükteki mevzuata ve teftiş raporuna aykırı bir şekilde müvekkiline yüksek orandan hesaplattırılan ve bu nedenle müvekkilinin fazladan ödemek zorunda kaldığı KDV toplamı 13.595.021,00 TL alacak kalemlerinin tahsili için İstanbul Anadolu ... İcra Müdürlüğü'nün .......
Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi, bu sözleşmeden kaynaklanan alacak ve inşaat ruhsatının iptali istemine ilişkindir. 818 BK’nın 355 ve devamı maddelerinde düzenlenen eser sözleşmesinin bir türü olan “ Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesi ” uygulamadaki adıyla Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesi, ....01.1984 tarih ve .../... sayılı ... İçtihadı Birleştirme Kararında da açıklandığı gibi; ... sahibinin bir arsanın muayyen bir payının bedel olarak devri veya devri taahhüdü karşılığında, yüklenicinin bir inşa (yapı) eseri meydana getirmeyi taahhüt ettiği, geçerliliği resmi şekle bağlı kural olarak ani edimli, geçici-sürekli karmaşığı, tam olarak iki tarafa borç yükleyen, ivazlı, çift tipli bir karma sözleşmedir. Bu sözleşmede yüklenici bina yapım işini üstlenmekte, yüklenicinin finansını karşılayarak yapacağı binaya karşılık arsa sahibi de ona arsa payı mülkiyeti geçirmektedir....
Arsa sahibi ile aralarında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi bulunan yüklenicinin şahsi hakkını üçüncü kişiye temlik etmesi halinde üçüncü kişinin ifa talep edip edemeyeceğinin saptanmasında öncelikle yüklenicinin edimini (eseri meydana getirme ve teslim borcunu) yerine getirip getirmediğinin, ardından sözleşme hükümlerindeki diğer borçlarını ifa edip etmediğinin açıklığa kavuşturulması zorunludur. Davaya konu olayın, temlik işleminin hukuki niteliği, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde yüklenicinin borçlarının neler olduğu ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi hükümleri çerçevesinde incelenip değerlendirilmesi gerekmektedir. Alacağın temliki ve borcun nakli Borçlar Kanununun 162 ila 181. maddelerinde düzenlenmiştir. Temlik, alacağın ona bağlı bütün (yan ve öncelik) hakları ile birlikte devralana geçmesini sağlar ve bu işlem yapılırken borçlunun rızası alınması gerekmez. Temlik, hatta borçlunun muhalefetine rağmen geçerli olarak doğar ve hükümlerin hasıl eder....
Mahkemece iddia, savunma ve tüm dosya kapsamına göre, taraflar arasında düzenlenen arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca edimlerini yerine getirmediğini 3368 Ada 1 parsel sayılı taşınmazdaki 3 no'lu bağımsız bölümü arsa sahibi davalıya vermediği, davalının bu taşınmazı para ödeyerek dava dışı 3. kişiden satın aldığı, ayrıca sözleşme kapsamındaki yükümlülüklerden 15.000,00 TL nakit parayı davalıya ödediğini kanıtlayamadığı, dava dışı Muammer Nadir ile davalı arasında para ödeme tarihi itibariyle bir vekillik ilişkisinin bulunmadığının anlaşıldığı, dolayısıyla davacının sözleşmedeki edimlerini yerine getirmeden davalıdan sözleşmeden kaynaklı istemde bulunamayacağı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir. Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi sonrası taşınmaz maliki arsa sahibi olduğundan yüklenicinin taşınmazı temlik ettiği 3. kişilere satış arsa sahibi tarafından yapılır....
Yüklenici ... ile kendine asaleten ve ..., ..., ... ve ... adına vekaleten arsa sahibi ... arasında ... 2.Noterliği'nce doğrudan düzenlenen 19.08.2005 tarih ve 33484 yevmiye numaralı arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi yapılmıştır. Yüklenici davacı, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinde öngörülen koşullarla tapunun 27 pafta ve 978 parsel numarasına kayıtlı taşınmaza inşaat yapmayı yüklenmiştir. Diğer paydaş ... davacı yüklenici ile sözleşme yapmadığı gibi; diğer paydaşlarla yapılan sözleşmeye onay da vermemiştir. Sözleşme konusu taşınmaz paylı mülkiyet şeklinde tapuya tescilli olduğu halde; tüm paydaşlarla yüklenici arasında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi yapılmamıştır....
İcra Müdürlüğü’nün 2007/2133 takip sayılı dosyası üzerinden davacılardan ...; 2007/2154 takip sayılı dosyası üzerinden ise, davacılardan ... hakkında, davalı tarafından adî takip yoluyla icra takibi başlatılmış ve az yukarıda belirtilen arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi, takiplere dayanak alınmış ve her bir icra takibinde 11.04.2007 tarihli sözleşmenin 8. maddesi uyarınca 15.000,00 YTL (TL) asıl alacak ve 90.000,00 YTL (TL) işlemiş faizin, takip borçlularından tahsili istenmiştir. Davada ise, yanlar arasındaki arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin bağlayıcı olmadığı ve dolayısıyla ceza koşulununda istenemeyeceği ileri sürülerek, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinde kararlaştırılan ceza şartı sebebi ile davalıya borçlu olmadıklarının tespitine karar verilmesi istenmiştir....
