Davalı yüklenici şirket davaya cevap vermemiş, diğer davalı arsa sahibi ... ... vekili davalı yüklenici şirketin arsa payı devri karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanan edimlerini yerine getirmediği, iskan ruhsatını almadığını belirterek davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir. Hükmü, davacı vekili ile davalı ... ... vekili temyiz etmiştir. Davadaki istemin dayanağı, davalı yüklenici şirket ile davalı arsa sahibi ... ... arasında düzenlenen arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi ve yüklenicinin davacıya şahsi hakkını devretmesine ilişkin “alacağın devri” (temlik) sözleşmesidir....
Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri 818 sayılı Mülga Borçlar Kanunu'nun 355 vd., 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 470 vd. maddelerinde düzenlenen eser sözleşmelerinin kendine özgü bir türüdür. Bu sözleşmelerin bir tarafı arsa sahibi; diğer tarafı yüklenicidir. Bu tür sözleşmelerde arsa sahibinin Tüketici Kanununda 3/k maddesindeki tüketici tanımına uymadığı açıktır. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde arsa sahibi açısından güdülen amaç, arsasını değerlendirmektir. Bu nedenle arsa sahibinin arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzalarken güttüğü saikin 6502 sayılı Yasada tanımlanan tüketicinin saikinden farklı olduğu gözden kaçırılmamalıdır....
Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 21/06/2022 tarih ve 2022/35 Esas - 2022/355 Karar sayılı kararı ile kurulan hüküm nedeniyle davalı vekilinin istinaf başvurusu üzerine yapılan incelemede; DAVACILAR VEKİLİ DAVA DİLEKÇESİNDE ÖZETLE: Davacıların arsa sahibi sıfatıyla dava dışı yüklenici Pırlanta Erciyes İnşaat Ltd. Şti. ile Adana 11. Noterliğinin 13/03/2014 tarih ve 07777 ve 07778 yevmiye sayılı kat karşılığı inşaat sözleşmesi ve 09/06/2015 tarih ve 16181 ve 16182 yevmiye sayılı ek sözleşme imzaladığını, davalının ise kat karşılığı inşaat sözleşmesi sonrasında dava dışı yüklenici firma ile satış sözleşmesi yaptığını, davalının davacı arsa sahipleri ile arasında bir ilişki olmadığını, davalının dava dışı yüklenici ile sözleşme yaptığını, dava dışı yüklenicinin kat karşılığı inşaat sözleşmesi konusu inşaatı, tam, zamanında, kusursuz ve bizzat teslim etmediğini, bu hususun Adana 3....
Noterliğinin 22.05.2014 tarih ve 06796 yevmiye numaralı kat karşılığı inşaat sözleşmesi nedeni ile müteahhit ... ile arsa sahibi ... arasında ortaya çıkan hukuki uyuşmazlıklar sonucu ... lehine doğacak 200.000,00 TL maddi menfaatlerin karşılıksız olarak ...'a devir ve temlik edildiği, alacağın temliki işleminden önce müteahhit ... ile arsa sahibi ... arasında İzmir 3. Noterliğinin 22.05.2014 tarih ve 06796 yevmiye numaralı arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi yapıldığı, arsa sahibi ...'in Karşıyaka 5. Noterliğinin 30.03.2016 tarih 9860 yevmiye no.lu ihtarnamesi ile yüklenicinin edimlerini yerine getirmediği, inşaatın yarım kaldığı, sözleşmede belirlenen inşaat süresinin sona erdiği, verilen ek sürenin de bittiği, yapılan tespit işleminde inşaatın tamamlanma oranının % 47 olduğunun belirlendiği, inşaatın süresi içinde teslim edilmemesi nedeniyle kat karşılığı inşaat sözleşmesinin tek taraflı olarak feshedildiğinin yüklenici ...'...
Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesine dayalı tapu iptali ve tescil; ikinci kademede tazminat istemine ilişkindir. Eser sözleşmelerinin bir türü olan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi, taraflara karşılıklı hak ve borçlar yüklemekte; yüklenici, finansı sağlayan arsa malikinin taşınmazı üzerine bina yapma işini üstlenmekte, arsa maliki ise inşa edilecek binadaki bir kısım bağımsız bölümlerin mülkiyetini yükleniciye devretmeyi vaat etmektedir. Bu tür davalarda mahkemece öncelikle yüklenicinin edimini (eseri meydana getirme ve teslim borcunu) yerine getirip getirmediğinin, ardından sözleşme hükümlerindeki iskan koşulu (oturma izni) v.s. diğer borçlarını ifa edip etmediğinin açıklığa kavuşturulması zorunludur. Bunun için de arsa maliki ile yüklenici arasında düzenlenen arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince yüklenicinin borçlarının neler olduğunun sözleşme hükümleri çerçevesinde incelenip değerlendirilmesi gerekmektedir....
-KARAR- Davacı vekili, arsa sahibi müvekkili ile davalı arasında düzenlenen 09.01.2008 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca müvekkiline isabet eden dairelerin inşaat ruhsatının alınması tarihinden itibaren 12 ay içinde anahtar teslimi suretiyle teslimi gerekirken edilmediğini, inşaatta sözleşmeye aykırı malzeme kullanıldığını, teslimdeki gecikme nedeniyle sözleşmede kararlaştırılan cezai şartın tahsili amacıyla başlatılan takibin davalının haksız itirazı üzerine durduğunu ileri sürerek, itirazın iptali ile takibin devamına ve icra inkar tazminatına karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
Somut olayda, davalı arsa sahibi şirket tarafından temyiz aşamasında 15.10.2007 tarihli adi yazılı temlikname örneği sunulmuştur. "Taraflardan ...i ile yapmış olduğu arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi nedeniyle elde ettiği haklarından 33 adet daireyi ... satış yoluyla devretmiştir....adet daire ile sınırlı olmak üzere arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden doğan ve doğacak alacak haklarını da ...'ye temlik etmiştir." şeklinde düzenleme içeren, asıl ve birleşen ... lehine olan bu temlikname geçerli olup, borçlu yüklenicinin kabulüne de bağlı değildir....
Somut uyuşmazlıkta, davalı yüklenici ile dava dışı arsa maliki arasında ... 3.Noterliği’nde 26.09.2005 tarihinde düzenlenen arsa payı devri karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca arsa malikine bırakılan bağımsız bölümü ... 3.Noterliği’nde 27.09.2005 günü yapılan temlik sözleşmesi ile devir alınıp, eser sözleşmesindeki teslim ediminin süresinde yerine getirilmemesinden tazminat ödenmesini içeren sözleşme hükmüne dayanarak davacı tarafından icra takibinde bulunmuş, davalı tarafından da süresi içerisinde icra takibine itiraz edilmiştir. Davacı isteminin dayanağı olan, davalı ile dava dışı arsa maliki arasındaki arsa payı devri karşılığı inşaat sözleşmesinin iptali için eldeki davanın davacısının da taraf olduğu ... 2.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2010/1357 esasında kayıtlı derdest bulunan dava açılmıştır. Davacı isteminin dayanağını eser sözleşmesi oluşturduğuna göre anılan davanın sonucu eldeki davayı etkileyecektir....
Davacının arsa sahibi ile yüklenici arasında düzenlenen arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince yükleniciye bırakılması kararlaştırılan bağımsız bölümü yükleniciden temlik alması halinde arsa sahibini ifaya zorlayabilmesi için bazı koşulların varlığı gerekir. Borçlar Kanununun 167. maddesi gereğince; “Borçlu, temlike vakıf olduğu zaman; temlik edene karşı haiz olduğu defileri, temellük edene karşı dahi dermeyan edebilir.” Buna göre temliki öğrenen arsa sahibi, temlik olmasaydı önceki alacaklıya (yükleniciye) karşı ne tür defiler ileri sürebilecekse, aynı defileri yeni alacaklıya (temlik alan davacıya) karşı da ileri sürebilir. Temlikin konusu, yüklenicinin arsa sahibi ile yaptığı sözleşme uyarınca hak kazandığı gerçek alacak ne ise o olacağından, temlik eden yüklenicinin arsa sahibinden kazanmadığı hakkı üçüncü kişiye temlik etmesinin arsa sahibi bakımından bir önemi bulunmamaktadır....
Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesine dayalı tapu iptali ve tescil; ikinci kademede tazminat istemine ilişkindir. Eser sözleşmelerinin bir türü olan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi, taraflara karşılıklı hak ve borçlar yüklemekte; yüklenici, finansı sağlayan arsa malikinin taşınmazı üzerine bina yapma işini üstlenmekte, arsa maliki ise inşa edilecek binadaki bir kısım bağımsız bölümlerin mülkiyetini yükleniciye devretmeyi vaat etmektedir. Bu tür davalarda mahkemece öncelikle yüklenicinin edimini (eseri meydana getirme ve teslim borcunu) yerine getirip getirmediğinin, ardından sözleşme hükümlerindeki iskan koşulu (oturma izni) v.s. diğer borçlarını ifa edip etmediğinin açıklığa kavuşturulması zorunludur. Bunun için de arsa maliki ile yüklenici arasında düzenlenen arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince yüklenicinin borçlarının neler olduğunun sözleşme hükümleri çerçevesinde incelenip değerlendirilmesi gerekmektedir....
