"İçtihat Metni"Mahkemesi :Asliye Hukuk Mahkemesi İnceleme konusu karar, Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından verilen yersiz ödenen aylıkların tahsili isteğine ilişkin olup belirgin şekilde Yargıtay Kanunu 14 ncü maddesi uyarınca yapılan iş bölümüne göre Dairemiz görev alanı kapsamı dışında bulunmakta ve sebepsiz zenginleşme kaynaklı olması nedeniyle niteliği bakımından Yargıtay 3.Hukuk Dairesinin işbölümü alanı içine girmektedir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerden ötürü dava dosyasının Yargıtay 3. Hukuk Dairesine GÖNDERİLMESİNE, 15.09.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Ekonomik yönden zenginleşme ve fakirleşmenin, satış suretiyle taşınmazdaki ortaklığın giderildiği anda gerçekleştiğinin kabulü gerekir. Daha açık deyişle, sebepsiz zenginleşme; satışın yapılıp bedelinin ödendiği tarihte gerçekleşir. İyileştirmeden doğan sebepsiz zenginleşme nedeniyle hükmedilecek miktar, iyileştirmenin satış tarihinde taşınmazın değerinde meydana getirdiği artış oranında olmalıdır....
(4) Zamanaşımı süresi, poliçenin zamanaşımına uğradığı tarihi takip eden tarihten itibaren bir yıldır; ispat yükü, sebepsiz zenginleşmediğini iddia edene aittir." Türk Ticaret Kanunu madde 818/1-m uyarınca; poliçeye ait sebepsiz zenginleşmeden doğan haklara dair 732. madde, çekler hakkında da uygulanır. Eldeki davada, davacı taraf, çeke istinaden --------- icra dosyasıyla sebepsiz zenginleşme iddiasıyla genel haciz başlatmış, takip davalı borçlunun itirazı ile durmuştur. Davalı taraf, yapılan tebligata rağmen, davaya cevap vermemiş, duruşmaya katılmamış ve dava konusu ----- bedelli çekten kaynaklı olarak herhangi bir ödeme yapıldığı savunmasında bulunmamıştır. Davacı vekili ara karar uyarınca dava konusu edilen çek aslını Mahkeme kasasına sunmuştur....
Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı, geri verme borcu altındadır. Öte yandan, hukuki işlemin borç doğurmasının nedeni irade açıklamasıdır. Sebepsiz zenginleşmenin borç doğurmasının nedeni kişinin iradesi dışında malvarlığında bir eksilmenin meydana gelmesidir. Bunun sonucu olarak, taraflar arasında malvarlıkları arasındaki değişim bir sözleşmeye, tarafların açıkladıkları iradeye dayanırsa, sebepsizlikten ve sebepsiz zenginleşmeden sözedilemez. Hukuki işlemlerden ve bunun en yaygın türü olan sözleşmeden doğan borçlarda, borçlunun borcunu anlaşmaya uygun olarak yerine getirmesi gerekir. Borçlu anlaşmaya uygun hareket etmezse, alacaklı borca aykırılık hükümlerini işletir ve mümkün ise borcun aynen ifasını, değilse doğan zararının giderilmesini talep .... Bütün bu açıklamalara göre, sebepsiz zenginleşme alacaklıya, ikinci derecede (tali nitelikte) bir dava hakkı temin .......
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki sebepsiz zenginleşme nedenine dayalı alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda: Davanın kabulüne dair verilen yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmün Yargıtay'ca incelenmesi, davalı vekilince verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla, dosyadaki belgeler okunup uyuşmazlık anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü. - K A R A R - Dava, sebepsiz zenginleşme nedenine dayalı alacak istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş; hüküm, davalı vekilince temyiz edilmiştir. Dosyadaki kanıt ve belgelere, kararın dayandığı gerekçelere göre davanın reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir....
İhtilaf, dava konusu ağaçlarla ilgili olarak davalının sebepsiz zenginleştiği miktarın ağaçların meyve ağacı değeri mi yoksa odun değeri mi esas alınacağı noktasında toplanmaktadır. 4721 sayılı Yeni Türk Medeni Kanunu'nun 723/3. maddesi gereğince "...malzeme sahibi iyiniyetli değilse, hakimin hükmedeceği miktar bu malzemenin arazi maliki için taşıdığı en az değeri geçmeyebilir" denilmekte ise de, bu hükümde yer alan hak ayni hak niteliğinde olmayıp şahsi hak (alacak hakkı) dır. Bu hak taşınmazın önceki malikine karşı ileri sürülebilir ve taşınmazı alan malike karşı anılan 723. maddeye dayanılarak talepte bulunulamaz (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 14.11.1962 gün ve 4/140-94 sayılı kararı). Bu halde davacı BK'nın sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayanabilir. BK'nın 61 vd. maddeleri gereğince, "hukuken geçerli bir sebebe dayanmaksızın bir başkasının (davacının) malvarlığından istifade ederek kendi malvarlığını artıran kimse (davalı) elde ettiği kazanımı geri vermek zorundadır"....
Türk Borçlar Kanunu'nun konuya ilişkin 77 (818 sayılı Borçlar Kanunu'nun 61 v.d) ve ardından gelen maddelerindeki düzenlemelere göre, sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan ve tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme, bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı, geri verme borcu altındadır. Hal böyle olunca mahkemece; sebepsiz zenginleşme hukuki nitelendirmesine göre inceleme yapılıp karar verilmesi isabetlidir.(Yargıtay 3....
Davayı açabilmek için gerekli sıfat, dava konusu şey üzerinde hak sahibi olan kişiye aittir.Davacı Hazine davasını sebepsiz zenginleşme hukuksal nedenine dayandırmıştır. Sebepsiz zenginleşmeden söz edilebilmesi için, bir taraf zenginleşirken diğerinin fakirleşmesi, zenginleşme ve fakirleşme arasında uygun nedensellik bağının bulunması ve zenginleşmenin hukuken geçerli bir nedene dayalı olmaması gerekir. Sebepsiz zenginleşme; geçerli olmayan ve tahakkuk etmemiş yahut varlığı sona ermiş bir nedene ya da borçlu olunmayan şeyin hataen verilmesine dayalı olarak gerçekleşebilir. Sebepsiz zenginleşme bunlardan hangisi yoluyla gerçekleşmiş olursa olsun, sebepsiz zenginleşen, aleyhine zenginleştiği tarafa karşı, geri verme borcu altındadır. Somut olayda; dosyadaki bilgi ve belgelerden davaya konu taşınmazın Hamtoprak-Arsa-Tarla vasfıyla Maliye Hazinesi adına kayıtlı olduğu, davalı belediyenin hiç bir hakka dayalı olmaksızın hazinenin taşınmazını davalı ...'...
Maddesi gereğince sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca talepte bulunulabilmesi için, müracaat hakkının düşmesi veya zamanaşımına uğramasından dolayı bir zararının ortaya çıkmış olması gerekir. Zararın mevcudiyeti, sebepsiz zenginleşme talebinin kabul şartıdır. Zararın varlığının kabulü için, hamile ait ve tahsili mümkün olan bir alacak hakkının düşmesi veya zamanaşımına uğraması sonucu borçlu nezdinde oluşan zenginleşmenin, bundan başka bir sebebinin bulunmaması, yani sebepsiz olması yeterlidir.(Bozgeyik, H.: Kambiyo Senetlerinde Sebepsiz Zenginleşme, Cilt:VII, Atatürk Üniv. Huk. Fak. Dergisi Haziran-2003, s.589 vd.) (Aynı yönde Hukuk Genel Kurulunun 25.03.2015 gün ve 2013/19- 1633 E.-2015/1086 K. sayılı kararı) Somut olayda davacı, söz konusu çekin lehdarı, davalı ise çekin keşidecisidir....
Davacının açtığı ferağa icbar davası iştirak halinde mülkiyet devam ettiğinden reddolunmuş ise de, davacı tapu devri gerçekleştirilmediği için ortaklığın giderilmesi davası açtığını beyan ederek, taşınmaz ... ise bedeli talep etmiştir. Mahkemece, satımın geçerli olduğu ancak davacının sebepsiz zenginleşme kurallarına göre bu bedeli isteyebileceği gerekçesi ile dava reddolunmuş ise de, maddi vakıaları bildirmek davanın taraflarına ait olmakla beraber davanın hukuki tavsifini yapmak uygulanacak yasa maddelerini bulup uygulamak doğrudan hakimin görevidir....
