"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Aile konutu şerhi konulması DOSYANIN DAİREYE GELİŞ TARİHİ:24.11.2016 K A R A R Taraflar arasındaki uyuşmazlık, aile konutu şerhi konulması isteğine ilişkin bulunduğuna göre, Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulu'nun 26.07.2016 tarih 2016/263 sayılı Kararı ile hazırlanıp, 05.08.2016 tarih ve 29792 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Hukuk Daireleri'ne ilişkin iş bölümü uyarınca, hükme yöneltilen temyiz itirazlarının incelenmesi Yargıtay (2.) Hukuk Dairesi'nin görevi cümlesinden bulunmakla, dosyanın anılan Daire Başkanlığı'na GÖNDERİLMESİNE, 07.12.2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
DAVACI VEKİLİ TARAFINDAN İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ : Tarafların evlilik birliği devam etmekte iken konulmuş bulunan aile konutu şerhinin, boşanmanın gerçekleşmesiyle birlikte her hangi bir hükmü kalmayacağı ve taşınmazın kendiliğinden aile konutu şerhi olmaktan çıkacağının sabit olduğunu, zira boşanmanın gerçekleşmesinden önceki süreçtede taraflar fiilen ayrı olup, evliliğin sona ermesinden sonra zaten aile konutuna özgülenmesi söz konusu olmamış, dolayısıyla yasa hükümlerine göre evlilik birliğinin sona ermesiyle aile konutu şerhi kendiliğinden sona eren ve hükümsüz kalan taşınmazla ilgili ortaklığın giderilmesi davasında, tarafların boşanmış oldukları ve aile konutu şerhinin geçerliliği kalmadığı hususunun gözetilerek davanın kabulüne karar verilmesi gerektiğini, taraflar arasındaki evlilik birliği sona ermiş olmakla, geçerliliği kalmayan aile konutu şerhinin dikkate alınmaması ve davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken, şerhin varlığının paydaşlığın giderilmesi...
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Tapu İptali ve Tescil-Aile Konutu Şerhi Konulması Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm davacı tarafından tamamı yönünden; davalı ... ve ... tarafından ise vekalet ücreti yönünden temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü: Dava, aile konutunun malik olmayan eşin rızası alınmadan davalılardan ... ve ...'a satıldığından bahisle Türk Medeni Kanunu’nun 194. maddesi gereğince, davalılardan ... ve ...'a adlarına olan tapu kaydının iptali ile eski malik olan diğer davalı eş Musa Kurat adına tapuya tescili ve taşınmaz üzerine aile konutu şerhi konulması istemine ilişkindir....
Aile Mahkemesinin 2012/1666 esas 2014/386 karar sayılı kararıyla boşanmış olmaları nedeniyle dava konusu taşınmazın aile konutu olmaktan çıktığı, 4721 sayılı Kanun'un 194 üncü maddesinin konuta sağladığı korumanın sona erdiği, iş bu dava konusuz hale geldiği, konusuz kalan davada yargılama giderleriyle vekâlet ücretinin davanın açıldığı tarihteki tarafların haklılık durumu nazara alınarak takdir ve tayin edilmesi gerektiği değerlendirildiğinde dava konusu taşınmazın dava tarihinde aile konutu olduğu, davacının muvafakatı olmadan 3. kişi Ahmet'e satıldığı, davacının iş bu aile konutu şerhi konulması davasını açmakta haklı olduğu ancak aile konutu şerhi konulması davası yönünden tefrik işlemi yapıldıktan sonra 26.05.2022 tarihli kararda sehven davalı olarak ... da gösterilmiş ise de, bu davanın davalısının, diğer eş olabileceği, aile konutu şerhi konulması davasında 3. kişi olan ...'...
Bu düzenleme ile malik olmayan eşe, aile konutu ile ilgili tapu kütüğüne şerh verilmesini isteme hakkı tanınmış, eşlerin aile konutu ile ilgili bazı hukuksal işlemlerinin diğer eşin rızasına bağlı olduğu kuralı getirilerek eşlerin hukuki işlem özgürlüğü “aile birliğinin’’ korunması amacıyla sınırlandırılmıştır. Tapu kaydında aile konutu şerhi bulunmasa dahi aile konutuna ilişkin olarak; eşlerden biri diğer eşin açık rızası bulunmadıkça aile konutuyla ilgili kira sözleşmesini feshedemeyecek, aile konutunu devredemeyecek ve aile konutu üzerindeki hakları sınırlayamayacaktır. Malik olmayan eşin izni için şekil şartı bulunmamakla birlikte, iznin açık olması gerekmektedir. Açık rızanın varlığını ispat yükü ise aile konutu ile ilgili tasarrufta bulunana aittir. TMK’nın 194. maddesinde öngörülen sınırlandırma, taşınmazın tapu kaydına aile konutu şerhi konulduğu için değil, konut aile konutu vasfı taşıdığı için getirilmiştir....
Bugün dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü: Davacı, aile konutu olan taşınmazın davalı eş tarafından davalı bankaya muvafakati alınmadan ipotek verildiğini belirterek taşınmaz üzerindeki ipoteğin kaldırılmasını ve taşınmazın tapu kaydına aile konutu şerhi konulmasını talep etmiş, mahkemece verilen ilk kararda davanın reddine karar verilmiş, hükmün davacı tarafından temyizi üzerine Dairemizin 25.03.2014 tarih, 2013/17313 esas ve 2014/6820 karar sayılı ilamı ile “Dava konusu taşınmazın aile konutu olduğu konusunda ön inceleme aşaması tamamlanmasına kadar taraflar arasında çekişmeli bir vakıanın varlığı belirlenemediği gibi tarafların dava konusu taşınmazın aile konutu olmadığı yönünde bir iddiası ve savunması da bulunmamaktadır....
Evrak incelendi, gereği görüşülüp düşünüldü: 1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuna uygun sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir yanlışlık görülmemesine göre, davalı ... ... tapu iptal ve tescil davasına yönelik temyiz itirazları yersizdir. 2-Davacının Türk Medeni Kanunu'nun 194. maddesi gereğince, dava konusu taşınmaza aile konutu şerhi konulması talepli davasında, mahkemece taşınmazın tapu kaydına aile konutu şerhinin konulmasına karar verilmiş ise de; karardan sonra 10.11.2014 tarihinde davalı kayıt maliki eşin öldüğü anlaşılmaktadır. Artık Türk Medeni Kanunu’nun 194. maddesi uyarınca taşınmazın tapu kaydına aile konutu şerhi konulması imkanı ortadan kalkmış; davanın konusu kalmamıştır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi DAVA TÜRÜ : İpoteğin Kaldırılması-Aile Konutu Şerhi Konulması Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm, davalılardan Total Oil Türkiye A.Ş. tarafından temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü: Davacı, davalı erkek eş adına kayıtlı olan taşınmazın aile konutu olduğunu, açık rızası olmaksızın diğer davalı şirket lehine taşınmazın tapu kaydı üzerinde ipotek tesis edildiğini beyanla Türk Medeni Kanununun 194/1 maddesi gereğince davalı şirket lehine tesis edilen ipoteğin kaldırılmasını ve taşınmazın tapu kaydına aile konutu şerhi konulmasını talep etmiştir. Dava maktu peşin harçla görülmüştür. Aile konutu şerhi konulmasına yönelik istek maktu harca tabi ise de; taşınmaz üzerindeki ipoteğin kaldırılması isteği taşınmazın aynına ilişkin olmakla değer ölçüsüne göre (nispi) harca tabidir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Tapu İptali ve Tescil-Aile Konutu Şerhi Konulması Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm davacı kadın tarafından temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü: Dava; aile konutu olduğu ileri sürülen taşınmazın, davalı eş Medet tarafından diğer davalı ...'e, davalı ...'in de davalı ...'a satışı suretiyle oluşan tapu kaydının iptali ve satış işlemi öncesinde olduğu gibi davalı eş Medet adına tescili ile taşınmazın tapu kütüğüne aile konutu şerhi konulması istemine ilişkindir. Aile konutu şerhi konulmasına yönelik istek maktu harca tabi ise de; tapu iptal ve tescil isteği taşınmazın aynına ilişkin olmakla değer ölçüsüne göre (nispi) harca tabidir. Nispi harçlarda karar ve ilam harcının dörtte biri işlem yapılmadan önce peşin ödenir (Harçlar Kanunu m.28/a)....
Türk Medeni Kanunu'nun 194/1. maddesine göre, “Eşlerden biri, diğer eşin açık rızası bulunmadıkça, aile konutu ile ilgili kira sözleşmesini feshedemez, aile konutunu devredemez veya aile konutu üzerindeki hakları sınırlayamaz.” Bu madde hükmü ile aile konutu şerhi konulmuş olmasa da eşlerin birlikte yaşadıkları aile konutu üzerindeki fiil ehliyetleri sınırlandırılmıştır. Sınırlandırma aile konutu şerhi konulduğu için değil, konutun aile konutu vasfı bulunduğu için getirilmiştir. Bu sebeple tapuya aile konutu şerhi verilmese bile o konut aile konutu özelliğini taşır. Anılan madde hükmü ile getirilen sınırlandırma emredici niteliktedir. Dolayısıyla bu haktan önceden feragat edilemeyeceği gibi, eşlerin anlaşmasıyla da ortadan kaldırılamaz ve açık rıza ancak “belirli olan” bir işlem için verilebilir. Eş söyleyişle aile konutunun maliki olan eş, aile konutundaki yaşantıyı güçlüğe sokacak biçimde tek başına aile konutunu bir ayni hakla sınırlandıramaz....
