HUKUK DAİRESİ DOSYA NO : 2023/140 KARAR NO : 2023/621 T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A İ S T İ N A F K A R A R I İNCELENEN KARARIN MAHKEMESİ : ERZURUM ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ TARİHİ : 22/11/2022 NUMARASI : 2022/482 ESAS - 2022/689 KARAR DAVA KONUSU : Menfi Tespit (Ticari Satımdan Kaynaklanan) KARAR : TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Erzurum 1.İcra Müdürlüğü'nün 2020/5253 E.sayılı takip dosyasında 89/3'e dayalı Menfi Tespit isteminden ibaret olduğu, davalı takip alacaklısı, dava dışı takip borçlusu Murat Özkan'ın müvekkili bankada bulunan hesabında bakiye olup olmadığı yönünde 09.11.2020 tarihinde 89/1 haciz ihbarnamesi gönderildiğini, bahsi geçen 89/1 ihbarnamesine karşı müvekkili banka tarafından 10.11.2020 tarihinde yer alan cevabı yazı gönderildiğini, davalı takip alacaklısı müvekkili banka tarafından gönderilen cevabı yazıyı göz ardı ettiklerinden 23.06.2022 tarihinde 89/3 ihbarnamesi gönderdiği 89/2 haciz ihbarnamesinin...
Başka bir anlatımla, 6183 sayılı Kanunda, 2004 sayılı Kanunun 72. maddesine koşut bir düzenleme bulunmadığı gibi, 6183 sayılı Kanunda menfi tespit davasına, “Üçüncü şahıslardaki menkul malların, alacak ve hakların haczi” başlıklı, 08.04.2006 günü yürürlüğe giren 5479 sayılı Kanunun 5. maddesi ile değiştirilen 79. maddesinde “…Herhangi bir nedenle itiraz süresinin geçirilmesi halinde üçüncü şahıs, haciz bildirisinin tebliğinden itibaren bir yıl içinde genel mahkemelerde menfi tespit davası açmak ve haciz bildirisinin tebliğ edildiği tarih itibarıyla amme borçlusuna, borçlu olmadığını veya malın elinde bulunmadığını ispat etmek zorundadır. …” düzenlemesi ile yalnız üçüncü kişiler yönünden yer verilmiş, bu hak ve olanak, kamu alacağı borçluları için tanınmamıştır....
"İçtihat Metni" Mahkemesi :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki menfi tespit davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı mahkemenin yetkisizliğine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - Dava, satın alınacak mal karşılığı verilen senetlerin, mal teslim edilmemesine rağmen icra takibine konulduğu iddiasına dayalı menfi tespit istemine ilişkindir. Davalı vekili cevabında, İİK.nun 72. maddesi uyarınca ...Mahkemeleri’nin yetkili olduğunu savunarak davanın reddiyle lehlerine tazminata hükmolunmasını talep etmiştir....
Dava, İİK.’nun 89. maddesine dayalı menfi tespit davasında anılan maddenin 3. fıkrasına göre bu dava icra takibinin yapıldığı yada davayı açan üçüncü şahsın yerleşim yeri mahkemesinde açılabilir. Mahkemece anılan yasada belirtilen yetki kuralı gözetilmeden yazılı şekilde hüküm kurulması doğru değildir. SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, peşin harcın istek halinde iadesine, 21.10.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Ancak 6183 sayılı Kanunun 79. maddesiyle, yedi günlük sürede alacaklı tahsil dairesine itirazda bulunmayan üçüncü şahıslara, haciz bildirisinin tebliğinden itibaren bir yıl içinde genel mahkemelerde menfi tespit davası açmak ve haciz bildirisinin tebliğ edildiği tarih itibarıyla borçlu olmadığını veya malı elinde bulundurmadığını ispat etme imkanı tanınmış olup, buna göre davacı tarafından … tarih ve … Esas sayılı dosyası ile menfi tespit davası açıldığı görüldüğünden bu davada takibin durdurulması kararı verilip verilmediği araştırılarak karar verilmesi gerekir. Bu bakımdan temyiz isteminin kabulü ile kararın bozulması gerektiği görüşüyle Daire kararına katılmıyorum....
Dava İİK.nun 72.maddesine dayalı menfi tespit davasıdır. Menfi tespit davalarında davacının borçlu bulunmadığı miktar saptanıp, borçlu bulunulmadığına dair hüküm kurulur. Somut olayda mahkemece davanın niteliğine uygun düşmeyecek şekilde menfi tespit yerine olumlu tespit hükmü kurulması ve davacının borçlu olduğu miktarın tespitine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirmiştir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle hükmün BOZULMASINA, bozma nedenine göre diğer temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesine yer olmadığına, peşin harcın istek halinde iadesine, 11.10.2012 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Mahkemece, bilirkişi raporunda, davacının icra emrinin tebliğinden sonra davalıya toplam 38.620,30 TL. ödeme yaptığının belirlendiği, takip dayanağı ilama göre toplam borç tutarının 41.148,90 TL. olduğu, davacının davalıya bakiye 2.528,60 TL. borcu bulunduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, davacının davalıya 2.528,60 TL. borçlu bulunduğunun tespitine, fazlaya ilişkin menfi tespit talebinin reddine karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava, İİK' nun 72. maddesine dayalı menfi tespit davası olup mahkemece HMK'nun 26. (HUMK'nun 74.) maddesi de gözetilerek taleple bağlılık kuralı çerçevesinde davacının borçluluk durumu saptanarak borçlu olmadığı miktar yönünden menfi tespit hükmü kurulması gerekirken, borçlu olunan miktar üzerinden olumlu tespit kararı verilmesi usul ve yasaya aykırıdır....
Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü: - K A R A R - Dava, 6183 Sayılı Yasa’dan kaynaklanan menfi tesbit istemine ilişkin olup mahkemece davanın kabulüne ilişkin karar davalı vekilince temyiz edilmiştir. 1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir. 2-Davalı yanca davacıya gönderilen haciz bildirisinin davacıya tebliğine rağmen davacının 6183 Sayılı Yasa’nın 79/III. maddesinde öngörülen süre içerisinde itirazda bulunmadığı, bu itibarla da kendisine bildirilen borcun zimmetinde sayıldığı, davacının bu durumun aksini ispat için aynı Yasa’nın IV. fıkrası uyarınca menfi...
Ödeme emrinin iptali istemine ilişkin olarak anılan maddeye dayalı olarak açılacak dava “menfi tespit” niteliğinde olup,”böyle bir borcu olmadığı” veya “kısmen ödendiği” veya “zamanaşımına uğradığı” iddiaları dışında başka bir itiraz nedeni ileri sürülemeyecektir. İtiraz davası için öngörülen 7 günlük sürenin hak düşürücü nitelikte olduğu konusunda kuşku bulunmamaktadır (Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 10.4.2001 gün ve 2002/21-201-297, 24.3.2004 gün ve 2004/10164-170 sayılı kararları). Hak düşürücü süre, niteliği itibariyle bir itiraz olup sonuçlarını kendiliğinden meydana getirir, resen gözönünde tutulmalıdır. Kamu alacağına ilişkin olarak anılan madde kapsamında öngörülen menfi tespit davası dışında, yeni ve ayrı bir menfi tespit davası açılmasına anılan kanun hükümleri cevaz vermemektedir....
Mahkemece, takipten önce borcun ödendiği davacı tarafından iddia edildiği halde İİK'nun 72. maddesine dayalı menfi tespit davası açıldığı, İİK'nun 33/ son hükmü uyarınca davacının borçlu olmadığı parayı ödemek zorunda kaldığını iddia ederek İİK nun 72. maddesine dayalı istirdat davası açabileceği, davacının istirdat talebinin bulunmadığı, ayrıca icra dosyasında davalıya ödenen bir paranın bulunmadığı, bu sebeplerle menfi tespit davasının yasal dayanağının olmadığı gerekçe gösterilerek davanın reddine karar verilmiştir. Hüküm, borçlu vekili tarafından temyiz edilmiştir. İİK'nun 72 maddesi hükmüne dayalı olarak açılan menfi tespit davasında; ispat yükü kural olarak davalıya (alacaklıya) düşer....
