. … İSTEMİN ÖZETİ: Ankara ili, Yenimahalle ilçesi, … Mahallesi, … ada, …, …, … ve … parsel sayılı taşınmazlara yönelik yapılan imar planı değişikliği talebinin reddine ilişkin işlemin iptali yolunda verilen Mahkeme kararının uygulanması istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılan davada ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:… sayılı yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararının uygulanması isteminin reddine dair Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle açılan davada, dava konusu işlemin iptali yolundaki ... İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın, usul ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir. SAVUNMANIN ÖZETİ: Savunma verilmemiştir....
Vergi Mahkemesince işlemin iptali yönünde verilen kararın, tapu sicilinde herhangi bir düzeltme yapılmasına yönelik olmadığı, tapu siciline yönelik şerhlerin terkini için adli yargı mercilerinde dava açılması gerektiğinden hareketle davanın reddine karar vermiştir. Yukarıda belirtilen Yasa ve Tüzük hükümlerinden anlaşılacağı üzere, ilgililerin veya yetkili makamın istemi dışında tapu sicilinde yapılacak değişiklikler, mahkemenin bu konuda bir karar vermesine bağlı olup; tapu kayıtları üzerinde özel mülkiyete yönelik tescil, terkin ve tashih gibi işlemlere ilişkin davaların görüm ve çözümünün adliye mahkemelerinin görevi içinde olduğunda tereddüt bulunmamaktadır. Ancak, idari bir işlem üzerine ilgililere ait taşınmaz üzerinde şerh konulmuşsa, şerhin dayanağı olan idari işlemin iptal edilmesi durumunda tapu kaydındaki değişiklik için adli yargı mercii kararının aranılması, idari işlemin iptali yolundaki yargı kararının uygulanmaması sonucunu doğuracaktır....
Bunu sağlamak için, dava dilekçelerinde; dava konusu edilen işlemlerin ve dava sebeplerinin, bir başka ifadeyle; idari işlemin içerdiği iddia edilen hukuka aykırılığın dayandığı hukuk kurallarının açık ve net bir biçimde somut olarak belirtilmesi şarttır. Ayrıca birden fazla işlemin davaya konu edilmesi ya da bir işlemin birden fazla madde, fıkra veya bendinin iptalinin istenilmesi halinde söz konusu işlemler ve bu işlemlerin hangi madde veya fıkralarının iptalinin istendiğinin tek tek sayılmak suretiyle belirtilmesi de yukarıda alıntısı yapılan düzenlemeler ve idari yargılama usulü ilkelerinin bir gereğidir....
. … tarafından, Suriye vatandaşı olan müvekkilinin geçici koruma statüsünden çıkarılmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle yapılan başvurunun reddine dair işlemin iptali istemiyle Şanlıurfa Valiliği'ne karşı açılan davada, Şanlıurfa 1. İdare Mahkemesi'nce verilen, uyuşmazlığın görüm ve çözümünde Antalya İdare Mahkemesinin yetkili olduğuna ilişkin … tarih ve E:…, K:… sayılı karar ile Antalya 1....
Düzenleyici işlemin iptal edilmemiş olması bu düzenlemeye dayalı işlemin iptaline engel olmaz." hükmü düzenlenmiştir. Yargılama hukukunun temel ilkelerinden biri taleple bağlılıktır. Bu ilke uyarınca iptali istenen idarî işlemle sınırlı olarak mahkemelerce inceleme yapılması gerekmekte olup, talebin incelemeye konu olabilecek nitelikte açık, belirli ve somut olması gerektiği kuşkusuzdur. Öte yandan, düzenleyici işlemlere karşı açılan iptal davalarında, idarî işlemin unsurları açısından hukuka aykırılık bulunduğu iddiasıyla düzenleyici işlemin tamamının iptali istenebileceği gibi, düzenleyici işlemin belirli kısımlarının, maddelerinin, ibarelerinin, sözcüklerinin iptalinin istenebilmesi de mümkündür. Ancak, her durumda iptali istenen kuralların açıkça belirtilmesi ve bu kısımların davacının menfaatini nasıl etkilediğinin gerekçelendirilerek açıkça ortaya konulması gerekmektedir....
"İçtihat Metni"Daire : ALTINCI DAİRE Karar Yılı : 1990 Karar No : 166 Esas Yılı : 1988 Esas No : 833 Karar Tarihi : 26/02/990 VALİLİKLER İMARA İLİŞKİN KONULARDA BELEDİYE BAŞKANLIKLARININ ÜST MAKAMI OLMADIĞINDAN, BELEDİYECE VERİLEN RUHSATIN İPTALİ İSTEMİYLE VALİLİĞE YAPILAN BAŞVURUNUN İŞLEMEYE BAŞLAMIŞ OLAN DAVA AÇMA SÜRESİNİ DURDURMAYACAĞI HK.< Dava, taşınmaz üzerinde ruhsatsız olarak yapılan yapıya 3290 sayılı Yasa ile değişik 2981 sayılı Yasaya göre inşaat ruhsatı verilmesine ilişkin işlemin iptali isteğiyle açılmış, İdare Mahkemesince, 2577 sayılı Yasanın 11/1.maddesinde herne kadar idari dava açmadan önce idari işlemin kaldırılması, geri alınması veya değiştirilmesinin üst makam, yoksa işlemi tesis eden makamdan idari dava açma süresi içinde istenebileceği ve bu başvurunun başlamış olan idari dava açma süresini durduracağı belirtilmiş ise de Valilikler imara ilişkin konularda belediye başkanlıklarının üst makamı olmadığından ......
Öte yandan dava dilekçesinin konu ve sonuç kısımlarının birbiriyle tutarsız olduğu, iptali istenen işlemin veyahut işlemlerin tereddüte yer bırakmayacak şekilde açık ve net olarak ifade edilmediği, "yeni uygulamadan tarafının muaf tutulması" şeklinde idari eylem veya işlem niteliğinde yargı kararı verilmesine yönelik istemde bulunulduğu anlaşılmaktadır. Bu itibarla dava dilekçesinin 2577 sayılı Kanunun 3. maddesine uygun olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Buna göre; iptali istenen düzenleyici işlemin hangi madde, fıkra veya bendinin iptalinin istenildiğinin (bireysel işlemin de iptali isteniyorsa varsa işlemin tarih ve sayısı da yazılarak) tereddüte yer bırakmayacak şekilde dilekçenin "konu", "sonuç" ve içeriği itibarıyla birbiriyle uyumlu olacak şekilde yeniden düzenlenmesi, iptali istenen işlemin bir örneğinin dava dilekçesine eklenmesi ve idari yargı merciinden idari eylem veya işlem niteliğinde yargı kararı verilmesine yönelik istemde bulunulmaması gerekmektedir....
Danıştay Savcısı : … Düşüncesi: Davacı, … İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı yazısına dayanılarak maaşından kesinti yapılmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açtığı davada, davayı incelemeksizin reddeden İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulmasını istemektedir. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 2/1-a maddesinde tanımlanan iptal davalarıyla, idari işlemin hukuka uygunluğu denetlendiğinden, bir idari işlemin iptali istemiyle dava açıldığında, dava konusunun, iptali talep edilen işlemin talepte kuşku yaratmayacak açıklıkta belirtilmesi gerekir. Dava dilekçesi ve eklerinde, dava konusu olarak belirtilen işlem ve istem örtüşmediği, çeliştiği veya açıklık bulunmadığı takdirde 2577 sayılı Kanunun 15 inci maddesinde öngörülen yöntem izlenerek bu aykırılık giderildikten sonra davanın karara bağlanması esastır....
D A N I Ş T A Y SEKİZİNCİ DAİRE Esas No : 2022/4426 Karar No : 2022/4551 YETKİLİ YARGI YERİNİN BELİRLENMESİ KARARI Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi'nde … olarak çalışmakta iken, 672 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kamu görevinden çıkartılan davacı tarafından, özel kurumlarda öğretmenlik yapma veya öğretim elemanı olarak çalışma izninin verilmesi ve hususi pasaportunun iptal edilmesine yönelik işlemin iptali istemiyle Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Rektörlüğü'ne yapılan başvurunun reddine dair … tarihli ve … karar sayılı işlemin iptali istemiyle Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Rektörlüğü'ne karşı açılan davada; davacının, özel kurumlarda öğretmenlik yapma veya öğretim elemanı olarak çalışma izninin verilmesi ve hususi pasaportunun iptal edilmesine yönelik işlemin iptali istemiyle 16/02/2021 tarihli dilekçe ile Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Rektörlüğü'ne yaptığı başvurunun reddine dair … tarih ve … karar sayılı işlemin Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi...
Bununla birlikte, uygulamada yukarıda sayılan haller dışında uyuşmazlığın esasının karara bağlanmasını engelleyen durumlar (derdestlik, işlemin geri alınması/kaldırılması, sulh vb.) ile karşılaşılabildiğinden, idari yargı yerlerince, "incelenmeksizin ret" ya da "karar verilmesine yer olmadığı" yolunda uyuşmazlığın esasının incelenmediği kararlar da verilmektedir. Uygulamada idari yargı yerlerinin, davanın konusuz kaldığından bahisle, karar verilmesine yer olmadığı yolunda karar verdiği durumlardan biri de, aynı işlemin iptali istemiyle birden fazla davanın açıldığı durumlarda; davalardan birinde (ana dava), bu işlemin iptaline karar verilmesi hali olarak karşımıza çıkmaktadır. Böyle bir durumda, idari yargı yerleri, işlemin iptali yolundaki hükme atıfta bulunarak, işin esasının incelenmesine olanak bulunmadığından bahisle, davanın konusuz kaldığını belirterek, diğer davalarda iptal istemi yönünden karar verilmesine yer olmadığına karar vermektedirler....
