HUKUK DAİRESİ DOSYA NO : 2020/874 KARAR NO : 2022/1614 T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A İ S T İ N A F K A R A R I İNCELENEN KARARIN MAHKEMESİ : KULU ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 31/10/2019 NUMARASI : 2015/573ESAS-2019/650 KARAR DAVA KONUSU : İş (SSK'ca Belirlenen Eksik İşçilik Prim Tutarına İtiraza İlişkin) KARAR : İlk derece mahkemesince verilen karara karşı davacı vekilince istinaf kanun yoluna başvurulmuş ve dosya istinaf incelemesi yapılmak üzere dairemize gelmiş olmakla dosya incelendi, yapılan müzakere sonunda, gereği düşünüldü; TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; dava dışı T5 in 2014/5- 2015/4 dönemlerinde sigortasız çalıştığından bahisle kurumca resen tahakkuk ettirilern prim borcu ve gecikme zammına ilişkin işleminin iptalini talep etmiş, Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; işyerinde yapılan fiili denetim sonucu düzenlenen kurum işleminin yerinde olduğundan davanın reddini talep etmiştir...
Davalı Kurum ise, eksik işçilik bildirimi olarak Kurumca tahakkuk ettirilecek prim borcunun tebliğinden itibaren işverenin bir ay içinde ilgili Kurum Ünitesi nezdinde itiraz hakkı olup, itirazın reddi kararının tebliğinden itibaren işverenin 1 ay içinde Kurum işlemi ve İtiraz Komisyonu red kararının iptali için İş Mahkemesinde dava açma hakkına sahip olduğunu, davanın yasal süresi içinde açılmadığını, süre yönünden reddinin gerektiğini, ayrıca ..... Taahhüdünde tamamlanan ... işine ilişkin olarak...belirlenen asgari işçilik oranının %6.58 olduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini istemiştir....
Dosyadaki bilgi ve belgelerden davacı şirketin yaptığı ‘demir direk imalatı ve travers imalatı ve ambalajlanarak Meram Elektrik Dağıtım AŞ’ni Konya Ambarına vasıtası üzerinde teslim’ işi Meram A.Ş’den ihale ile alınmış olup 21.04.2001-14.12.2001 tarihler arasında SGK kapsamında bulunduğu, İşyerinin denetimine ilişkin 24.02.2005 gün 14 sayılı Müfettiş Raporu ile işle ilgili %8 işçilik oranına göre ihale sonucu ödenen istihkak miktarı üzerinden Kuruma eksik işçilik bildirildiğinin tespiti ile Kurumca %8 işçilik oranı üzerinden toplam 15.659.90 YTL ek prim tahakkukunun yapıldığı, davacının uygulanan işçilik oranı ile iş niteliğine ilişkin itirazı üzerine Kurumca verilen ret kararı üzerine süresinde bu davanın açıldığı tartışmasızdır. Uyuşmazlık davaya konu iş nedeniyle uygulanacak işçilik oranı ile yapılan iş nedeniyle davacı şirketin Kuruma eksik işçilik bildirimi olup olmadığı varsa miktarının ne olduğunun tespitine ilişkindir....
Öte yandan, Kuruma, yeterli işçilik bildirilmiş olup olmadığının araştırılmasında dikkate alınacak asgari işçilik oranlarının saptanması amacıyla oluşturulan Asgari İşçilik Tespit Komisyonu tarafından belirlenmiş olan asgari işçilik değerleri, malzeme, işçilik, kar ve işin yürütülmesinde etken diğer unsurların, konuya ilişkin düzenlemeler ışığındaki hesaplamaya dayalı olarak belirli orandaki ifadesi olup; Kurum tarafından uygulanan işçilik oranının ihale konusu işin sıralanan unsurları yönünden uygunluk göstermediğinin ileri sürülmesi olanağı da bulunduğundan, böylesi durumlarda, ihaleye ilişkin tüm belgeler getirtilerek, istihkakı oluşturan kalemler, kar payı, ihale indirimi, işin yapımında kullanılan teknoloji, genel ve yöresel rayiçler ile özellikle yapılan işin, asgari işçilik tespitine dayanak alınan verilerden uzaklaşan yönlerini ortaya koymak ve işin yapımında ileri teknoloji kullanılması nedeniyle o iş için Kurumca belirlenen asgari işçilik oranından daha düşük işçilik oranı gerçekleştiği...
Piyade Er Eğitim Tugay Komutanlığı ve bağlı birliklerinde hasta, erbaş ve erlerin yemek hizmeti işi nedeniyle eksik işçilik bildiriminde bulunduğunun iddiasıyla Kurumca resen tahakkuk ettirilmiş toplam 176.597,87 TL prim borç tahakkukuna dair Kurum işleminin iptali istemine ilişkin bir davadır. Yerel Mahkemece, davanın kabulü ile davalı Kurum tarafından 4 8520 01 01 105 7179 045 01-01 sigorta sicil no'lu davalı şirkete 06/09/2005 tarihli ve 46794 sayılı yazı ile tebliğ edilen prim tahakkuk işleminin iptaline karar verilmiştir. Davalı Kurum vekilinin temyiz başvurusu sonucunda anılan karar Yüksek Özel Dairenin çoğunluk oyu ile onanmıştır....
Her iki uygulama sonucu Kurumca tahakkuk ettirilen prim ve gecikme zammı/cezasının hukuki sebepleri ve araştırma yöntemleri farklıdır. Mahkemece davanın kapsamı tam olarak belirlenmeden hüküm kurulmuştur. Davanın yalnızca asgari işçilik incelemesi sonucu belirlenen eksik işçilik miktarına yönelik (Müfettiş Raporu IV sayılı tablo) mi açıldığı yoksa fiili çalışma tesipitine yönelik itirazın da dava konusu edilip edilmediği tam olarak belirlenmemiştir. Mahkemece, davacıya tebliğ edilen prim ve gecikme zammına ilişkin tüm belgeler eksiksiz bir biçimde getirtilerek, davacıya tebliğ edilen 38.707,54 TL prim ve 14.785,61 TL gecikme zammının müfettiş raporunun (IV) sayılı tablosunda açıklanan eksik işçilik miktarına istinaden Kurumca tahakkuk ettirildiği belirlenir ise davanın yalnızca asgari işçilik uygulamasına yönelik açıldığı kabul edilmelidir....
ihaleden önce iş olmadığından işçi çalıştırmadığını, ihaleden sonra ise bu işte çalıştırılmak üzere .... adlı kişiyi aldığını ve kendisinin de yardım ederek ihale konusu işi birlikte yaptıklarını beyan ettiği, çalışma kayıtlarına göre de .... adına yapılan bildirimin 14.10.2004-01.03.2005 arası dönemden ibaret bulunduğu, müfettiş tarafından ise; ihaleden önce tescilin bulunmadığı ve ...’ın da bu iş için alındığının işveren tarafından ifade edildiği dolayısıyla işin devamlı işyerinden yapıldığı iddiasının yerinde olmadığı belirtilerek,.... giriş tarihi ve işyeri tescil tarihinin 04.10.2004 tarihi olarak düzeltilip, Ekim ve Kasım ayındaki bildirimlerin ihale konusu işe, 13.11.2004-01.03.2005 arası bildirimlerin ise 13.11.2004 tarihi itibariyle yeni açılacak işyerine mâl edilmesi gerektiği ve işçilik oranının %15 olduğu belirtilerek ve istihkak tutarına bu oran uygulanmak suretiyle 6050,85 TL eksik işçilik miktarı tespit edildiği, Kurumca da anılan miktara %35,5 prim oranı uygulanmak suretiyle...
faturalı işçilik tutarına ilişkin yapılan tespitler gözetilerek Kurum tarafından asgari işçilik oranının tespitine yönelik bilgi ve belgeler celbedilmeden yapılan değerlendirme ile sonuca gidilmiştir....
Prim borcu ve gecikme zammının doğru hesaplanabilmesi için hesaba esas prim, gecikme cezası ve gecikme zammı oranlarının doğru olması, tereddüt halinde eksik işçiliğin mal edildiği ay veya dönemin prim oranının Kurumdan sorularak bildirilecek oranların hesaba esas alınması gerekir. Somut olayda, Kurumun ön değerlendirme aşamasında prim oranını % 35,50 bilirkişi kurulunun ise % 36 kabul ettiği anlaşılmaktadır. Yapılacak iş, prim oranını Kurumdan sorarak bu oran üzerinden bilirkişilere prim, gecikme cezası ve gecikme zammını hesaplattırmaktan ibarettir....
İşveren, tebliğ edilen prim borcuna karşı tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde Kuruma itiraz edebilir. İtiraz takibi durdurur. Kurumca itirazın reddi halinde, işveren, kararın tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde yetkili ... Mahkemesine başvurabilir. Mahkemeye başvurulması prim borcunun takip ve tahsilini durdurmaz. Somut olayda, eksik işçilik nedeniyle tahakkuk ettirilen prim ve gecikme zammının davacı şirkete tebliğine ilişkin Kurum yazısı ile tebliğ belgesinin dosyada bulunmadığı, davacının Kuruma 20.10.2008 tarihinde itiraz ettiği, itiraza ilişkin Prim Tahakkuk İtiraz Komisyonu kararı ile tebliğine ilişkin belgenin dosyada bulunmadığı anlaşılmakla mahkemece eksik araştırma ve inceleme sonucunda eldeki davanın 506 sayılı Kanun'un 79.maddesinin 13.fıkrasına göre süresinde açılıp açılmadığı hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak sağlıklı bir biçimde belirlenmeden işin esasına girilerek yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir....
