İdare Mahkemesinin 2006/2105 sayılı dosyasında yürütmesinin durdurulmasına karar verildiğini, yürütmenin durdurulmasından sonra davalıya yapılan tahsisin iptal edildiğini, irtifak hakkı tesisine ilişkin resmi senedin 16. maddesinin “...üst hakkı tesis edilen taşınmaz üzerinde yapılan tesise ait Turizm Yatırım veya Turizm İşletme belgesinin iptal edilmesi halinde üst hakkı iptal edilecektir...” hükmü karşısında irtifak hakkının terkini koşullarının oluştuğunu ileri sürerek terkin isteğinde bulunmuştur....

D A N I Ş T A Y DOKUZUNCU DAİRE Esas No : 2001/116 Karar No: 2004/707 Temyiz İsteminde Bulunan : Kazım Karabekir Vergi Dairesi Müdürlüğü - ERZURUM Karşı Taraf : … Vekili : … İstemin Özeti : Hazinenin mülkiyetinde bulunan gayrimenkul üzerinde yükümlü şirket adına tesis edilen irtifak hakkının yıllık bedeli üzerinden 2000 yılı için tahakkuk ettirilip tahsil edilen katma değer vergisinin ret ve iadesi istemiyle açılan davayı; 743 sayılı Türk Medeni Kanununun 703. maddesinde irtifak hakkının özelliğinin açıklandığı, 751. maddesinde üçüncü kişiye gayrimenkulün altında veya üstünde yapı yapmak veya mevcut bir yapıyı muhafaza etmek yetkisini veren üst hakkı şeklinde bir irtifak hakkı kurulabileceği hükmünün yer aldığı, hazine adına kayıtlı gayrimenkul üzerinde üst hakkı şeklinde bir irtifak hakkı tesis edildiği, irtifak hakkı tesisinin müzayede mahallinde satış şeklinde değerlendirilerek katma değer vergisi tahsili yoluna gidilmişse de, irtifak hakkı tesisinde...

Üst hakkını bağımsız kabul edebilmek için de başkasına devrinin taraflarca kısıtlanmamış olması gerekir Kural olarak üst hakkı tesisi, önce tarafların üst hakkı kurulması konusunda yazılı veya sözlü anlaşmış olmaları, ilgili tapu siciline giderek iradelerini resmi senet düzenlemeye yetkili olan memur huzurunda açıklayıp üst hakkı kuruluş senedi yapmaları, sonra da resmi memurdan üst hakkının bir irtifak hakkı olarak taşınmaz kaydına şerh edilmesi veya tescilini istemeleri suretiyle olur. Türk Medeni Kanununun 827. maddesinde üst hakkı tesisinde resmi senet aranacağı hükme bağlandığından, üst hakkının ancak yukarıda açıklanan yöntemle resmi senetle kurulmasının mümkün bulunduğu duraksamasız kabul edilmelidir. Resmi senetten maksat ise, resmi bir memur tarafından hazırlanarak taraflar huzurunda imzalanan ve resmi memurca mühür ve imza ile onaylanan sözleşmedir....

İrtifak hakkı, tescilin terkini veya yüklü ya da yararlanan taşınmazın yok olmasıyla sona erer (TMK m.783). Lehine irtifak kurulan taşınmaz için bu hakkın sağladığı hiç bir yarar kalmamışsa, yüklü taşınmazın maliki bu hakkın terkinini isteyebilir. Yüküne oranla çok az yarar sağlayan bir irtifak hakkının, bedel karşılığında kısmen veya tamamen terkini istenebilir (TMK m.785). Genel yola bağlantısı bulunmayan taşınmazlar için, yol ihtiyacını karşılamak amacıyla kurulan geçit hakkı, bu ihtiyacın sona ermesi ile birlikte ya da yüküne oranla çok az yarar sağladığı kanıtlandığı takdirde hukuksal temelini de kaybedeceğinden, böyle bir durumda yükümlü taşınmazın maliki de bedel karşılığında taşınmazı üzerinde kurulan geçit hakkının kaldırılmasını isteyebilir. Geçit hakkının kaldırılması davalarında, davacı tarafından geçit ihtiyacının sona erdiğinin veya kaldırılması istenen geçitin davalının taşınmazına, yüküne oranla çok az yarar sağladığının kanıtlanması gerekir....

Üst hakkı, müstakil ve daimi nitelikte ise, üst hakkı sahibinin talebi üzerine tapu kütüğüne gayrimenkul olarak kaydedilir. Üst hakkı en az yirmi yıl için tesis edilmişse sürekli nitelikte sayılır." Bu madde incelendiğinde şu hususların maddede yer aldığı görülecektir. 1. Malik, irtifak hakkı kurabilir. 2. Yirmi yıldan fazla süreli irtifak hakkı, müstakil ve daimi nitelikte bir haktır. Hazineye ait taşınmaz mallar da genellikle yirmi yıldan fazla süreli irtifak hakkına konu edilmektedir. Diğer taraftan, üst hakkının gayrimenkul olarak kaydedilmesi, hak sahibinin talebine bağlıdır. 3. İrtifak hakkının başkasına devredilmesi veya mirasçılara geçmesi, ancak aksi kararlaştırılmadığı zaman mümkündür. Aksi kararlaştırıldığı takdirde, irtifak hakkı başkasına devredilemez, kiraya verilemez, ipotek tesis edilemez ve mirasçılarına geçemez....

Kanun) 827 nci maddesine göre üst hakkının herkes için bağlayıcı olduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur. III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; "dava konusu taşınmaz hakkında Orman Kanunu'na göre özel kanun niteliğinde olan Turizmi Teşvik Kanunu'nun uygulanması gerektiği, üst hakkının Turizmi Teşvik Kanunu hükümlerine uygun olduğu, davalı ... Belediyesi'nin taşınmaz üzerinde haksız bir kullanımının bulunmadığı" gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. IV. İSTİNAF A. İstinaf Yoluna Başvuranlar İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur. B. İstinaf Sebepleri Davacı vekili istinaf dilekçesinde; ilk derece mahkemesince alınan bilirkişi raporunda 6831 ... Orman Kanunu'nun (6831 ......

intifa hakkının tesisi daima bir sözleşmeye dayanır. Taraflarına hak ve borçlar yükleyen bu sözleşmeyle intifa hakkı sahibi ile malik hakkın konusu olan şeydeki yararlanmanın nasıl sürdürüleceği kararlaştırılabilir. Şayet intifa hakkının tesisine neden olan sözleşmedeki edimler yerine getirilmemiş, intifa hakkının devamı malike yüklediği külfete göre çok az yarar sağlar hale gelmişse malik bozulan yararlar dengesini ileri sürerek hakimden sözleşmeye müdahale edilmesini, intifa hakkının sona erdirilmesini isteyebilir. Kaldı ki, bu gibi durumlarda intifa hakkı sahibinin hakkın sürdürülmesini istemesi hakkın kötüye kullanılmasıdır. Her ne kadar intifa hakkının sona ermesi sebeplerini sayan Türk Medeni Kanununun 796. vd. maddelerinde eşyaya bağlı irtifak haklarında olduğu gibi şahsi bir irtifak hakkı olan intifa hakkının sona erdirilmesini malikin talep edebileceğine ilişkin bir hüküm yoksa da burada Türk Medeni Kanununun 785. maddesinin kıyasen uygulanması gerekir....

kesinleştiğinden hukuki dayanağı kalmayan ve rızaen terkini sağlanamayan üst hakkının Medeni Kanun hükümlerine göre tapudan terkini gerektiğini belirterek üst hakkının tapuda terkinine karar verilmesini talep etmiştir....

Hukuk dairesinin 14/12/2021 tarih 2021/1620 esas 2021/3900 karar sayılı kararında da belirtildiği üzere; Üst hakkı bir kişiye başkasına ait arazinin üstünde veya altında bulunan bir yapının maliki olma yetkisini veren bir irtifak hakkıdır. 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 828 ve 830’uncu maddelerinde üst hakkının sürenin bitmesi ile sona ermesine bağlı sonuçlar düzenlenmekte ise de, üst hakkının sona ermesi sebepleri özel olarak düzenlenmiş değildir. Genel olarak eşyaya bağlı irtifakın sona erme sebepleri kıyasen üst hakkının sona ermesinde de söz konusudur. Bunun dışında, kişiye bağlı kurulmuş üst hakkı, sahibinin ölümü ile sona erer. Taraflar irtifak sözleşmesinde üst hakkı için bir süre kararlaştırmışlarsa, bu süre sonunda üst hakkı sona erer. Ayrıca süre sona ermeden, üst hakkı sahibinin terkin talebinde bulunması suretiyle hakkını sona erdirmesi mümkündür....

Mahkemece, “tapu siciline güven ilkesi gereğince davalı ... genel müdürlüğü tarafından yasal prosedür izlenerek irtifak hakkının tesis edildiği ve irtifak hakkının kamu yararı gereğince tesis edildiği” gerekçesiyle davacı ... Yönetiminin irtifak hakkının kaldırılması yönündeki davasının reddine karar verilmiş ise de, ormanlarda irtifak hakkının nasıl kurulacağının 6831 sayılı Yasanın 15 ve 17. maddelerinde gösterildiği, yasada belirtilen yöntemle irtifak hakkı kurulmadığından Orman Yönetimini bağlamayacağı gözetilerek kesinleşen orman kadastro sınırları içinde kaldığı belirlenen taşınmaza ait tapu kaydı üzerindeki davalı ... lehine daimi irtifak hakkı tesisine ilişkin şerhin silinmesine karar verilmesi yerine belirtilen gerekçe ile davanın reddi yolunda hüküm kurulması doğru görülmemiştir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; davacı ......