(Kapatılan) Hukuk Dairesinin 03.03.2021 tarih ve 2021/554 Esas, 2021/1438 Karar sayılı ilâmı ile; "Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 114. maddesindeki düzenleme de dikkate alındığında ön alım bedelinin yatırılmaması dava şartı olarak düzenlenmediğinden ön alım bedelinin depo edilmemesi nedeniyle davanın dava şartı yokluğundan reddine karar verilmesi doğru değildir" gerekçeyle hükmün bozulmasına karar verilmiştir. B....

in kendisinin de paydaşı olduğu taşınmazı satın alması nedeniyle adı geçen davalı hakkında ön alım davası açtıklarını, ancak adı geçen davalının bu taşınmazın bir kısım payını ön alım davası açtıldıktan sonra muvazaalı olarak diğer davalı ...'a sattığını öne sürerek tapu kaydının iptalini ve kendisi adına tapuya tescilini talep etmiş, yargılama sırasında da ön alım davası da iş bu dava dosyası ile birleştirilmiştir. Bu durumda temyize konu edilen davanın kaynağını ön alım davası oluşturmakta olup, hükme yönelik temyiz itirazlarını inceleme görevi Yargıtay Yüksek 14. Hukuk Dairesine ait olmakla temyiz incelemesi yapılmak üzere dava dosyasının anılan daire başkanlığına gönderilmesi gerekirse de aynı daire tarafından da gönderme kararı verilmiş olduğundan temyiz inceleme yerinin belirlenmesi için dosyanın Yargıtay Hukuk Daireleri Başkanlar Kuruluna gönderilmek üzere Yargıtay Yüksek 1.Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE 30.10.2014 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....

Somut olaya gelince; davacı komşu parsel maliki sıfatıyla ön alım hakkını kullanmak istediğini beyan etmekle, ön alım hakkının yasal koşullarının oluşup oluşmadığı 5403 sayılı toprak koruma ve arazi kullanım kanunu çerçevesinde değerlendirilmelidir. Davacı, komşu taşınmazda dava dışı diğer hissedarlar ile birlikte hissedardır. 5403 Sayılı Kanunun 8/i maddesi ile yapılan iş bu düzenlemenin komşu parsel malikine ancak tam hisse maliki olduğu durumlarda ön alım hakkı tanıdığı, müşterek malik olduğu durumlarda ise ancak tüm malikler ile birlikte dava açabileceği tek başına ön alım talebinde bulanamayacağı, madde metni lafzından ve amacından (arazi bütünlüğü) anlaşılmaktadır. Bir diğer anlatım ile kendi taşınmazında müşterek malik olan davacının ön alım hakkını kullanması yasanın aradığı arazi bütünlüğünün sağlanması amacına aykırı olduğundan müşterek malik olan davacının ön alım hakkının bulunduğundan bahsedilemez....

Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme Dava, ön alım hakkından kaynaklanan tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir. 2. İlgili Hukuk 1. Ön alım hakkı; paylı mülkiyete tâbi taşınmazlarda payın üçüncü kişiye satılması halinde diğer paydaşlara o payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Bu hak, paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve payın üçüncü kişiye satılması ile kullanılabilir hale gelir. 2. Türk Medeni Kanunu'nun 734 üncü maddesi uyarınca ön alım hakkı sahibi adına payın tesciline karar verilmeden önce satış bedeli ile alıcıya düşen tapu giderlerini hakim tarafından belirlenen süre içinde hakimin belirleyeceği yere nakden yatırmakla yükümlüdür. 3....

İstinaf Sebepleri 28.10.2020 tarihli celseye 27.10.2020 tarihinde mazeret dilekçesi sunulduğu ve ön alım bedelini yatırmak üzere ek süre talep edildiğini, Covid 19 salgını nedeniyle üretim yapılamadığından ve eldeki mal varlığının satılıp paraya çevrilmesinin de mümkün olmaması nedeniyle bedelin depo edilemediğini, olağanüstü koşullar nedeniyle ek süre talep edilmişse de bu talebin kabul edilmediğini, ön alım hakkı kullanan hissedarların tapuda sahip olduğu hisse dikkate alınmaksızın eşit şekilde ön alım hakkının kullandırılmasının hatalı olduğunu ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir. C. Gerekçe ve Sonuç Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı tarafça dava dışı ...'...

TAPU İPTALİTESCİL"İçtihat Metni" Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasının yapılan duruşması sonunda kurulan hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı Orman Yönetimi tarafından istenilmekle, süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya incelendi gereği düşünüldü: Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine açılan davada E… ….. Köyünde 940 m2 yüzölçümünde tarla olarak davalıların murisi N… …. B… …..adına tapuda kayıtlı olan 114 ada 212 parselin kesinleşen orman tahdidi içinde kaldığı iddiası ile tapu kaydının iptali ve orman olarak tescilini istemiş, mahkemece davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı Orman Yönetimi tarafından temyiz edilmiştir. Dava, tapu iptali ve tescil niteliğindedir. Yörede 1976 yılında ilan edilen orman tahdidi ile 1995'de ilan edilerek kesinleşen aplikasyon ve 2/B madde uygulaması vardır....

Ön alım hakkı, paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda bir paydaşın taşınmazdaki payını kısmen veya tamamen üçüncü kişiye satması halinde, diğer paydaşlara, satılan bu payı öncelikle satın alma yetkisi veren bir haktır. Ön alım hakkının kullanılmasıyla bu hakkı kullanan paydaş ile alıcı arasında kapsam ve şartları satıcı ile davalı arasında yapılan sözleşmenin aynı olan bir satım ilişkisi kurulmuş olur. Ön alım bedeli tapuda gösterilen satış bedeli ile davalı tarafından ödenen harç ve masrafların toplamından ibarettir....

Dava konusu paya yönelik ön alım davasının açıldığı tarih ile ön alım bedelinin depo edildiği tarih arasında uzunca bir zamanın geçtiği;  bu süre gözönüne alındığında, ön alım bedelini zamanında depo etmeyerek kullanması nedeniyle davacının amacı dışında zenginleştirildiği, nemalandırılmayan satış tarihindeki miktarın depo edilmesi nedeniyle faiz getirisinden mahrum kalınması oranında davalının da fakirleştiği, bir tarafın diğer taraf zararına azımsanamayacak derecede oransız bir çıkar sağladığı, bu durumun 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 2. maddesinde düzenlenen dürüstlük kuralına aykırı olacağı açıktır. Mahkemelerce, ön inceleme tarihi itibariyle resmi senetteki bedelin, satış masraflarıyla birlikte, vadeli bir mevduat hesabında depo edilmesine karar verilerek yargılama sürecinin uzaması nedeniyle önalım bedelinde meydana gelecek değer kaybının önüne geçilmesi sağlanmış olacaktır....

Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme Uyuşmazlık, 5403 sayılı Kanun'un 8/i maddesine dayalı önalım hakkından kaynaklanan tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir. 2. İlgili Hukuk 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 5403 sayılı Kanun'un 8/İ maddesi, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 732 inci ve devamı maddeleri. 3. Değerlendirme 1. Somut olaya gelince; davacı ... dosyada mevcut tapu kaydına göre ön alım hakkının doğduğu sırada 200 ada 3 parsel sayılı taşınmazda paydaştır. Ön alım hakkının tarım arazisinin davalıya satıldığı tarihte doğduğu ve kullanılabilir duruma geldiği gözetildiğinde, tam malik olmayan davacının ön alım hakkını kullanması mümkün değildir. Davacının ön alım hakkının doğduğu satış tarihinde tek başına kullanabileceği bir ön alım hakkı bulunmadığından 200 ada 3 parsel sayılı taşınmazın davacı ile birlikte paydaşı olan dava dışı .....'...

İlgili Hukuk 1.4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun (4721 sayılı Kanun); A)"Ön alım hakkı sahibi" kenar başlıklı 732 nci maddesi şöyledir: "Paylı mülkiyette bir paydaşın taşınmaz üzerindeki payını tamamen veya kısmen üçüncü kişiye satması hâlinde, diğer paydaşlar ön alım hakkını kullanabilirler. " b)"Kullanma yasağı, feragat ve hak düşürücü süre" kenar başlıklı 733 üncü maddesi şöyledir: " Cebrî artırmayla satışlarda önalım hakkı kullanılamaz. Ön alım hakkından feragatin resmî şekilde yapılması ve tapu kütüğüne şerh verilmesi gerekir. Belirli bir satışta ön alım hakkını kullanmaktan vazgeçme, yazılı şekle tâbidir ve satıştan önce veya sonra yapılabilir. Yapılan satış, alıcı veya satıcı tarafından diğer paydaşlara noter aracılığıyla bildirilir. Ön alım hakkı, satışın hak sahibine bildirildiği tarihin üzerinden üç ay ve her hâlde satışın üzerinden iki yıl geçmekle düşer."...