Bu tür bir yararın bulunması halinde borçlu, borçlu olmadığının tespiti için dava açabilir. Bunun dışında, icra takibi taraflar arasındaki maddi ilişkiyi tespit edecek nitelikte olmadığından, alacaklının takibe girişmesinden sonra, hatta takip kesinleştikten sonra da borçlunun, borçlu olmadığının tespitinin mahkemeden istemesi mümkündür. Ancak, borçlu borcunu icra dairesine ödedikten sonra artık menfi tespit davası açamaz. Bu halde, borçlunun sırf borçlu olmadığının tespitinde, hukuki bir yararı yoktur. Bundan sonra ödediği paranın geri alınması için bir dava açması söz konusu olur ki bu da istirdat davasıdır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ Dava, miras hukuku hükümlerinden kaynaklanan çekişmenin giderilmesi talebine ilişkindir. Davanın bu niteliğine göre inceleme görevi Yargıtay 8.Hukuk Dairesinindir. Bu itibarla dosyanın gerekli inceleme yapılmak üzere Yüksek 8.Hukuk Dairesine gönderilmesine, 16.07.2013 gününde oybirliğiyle karar verildi....
E sayılı icra takip dosyasından dolayı BORÇLU OLMADIĞININ TESPİTİ ile davacı tarafından davalı ... Faktoring A.Ş.'ye ödenen 92.811,00 TL'nin bu davalıdan İSTİRDATINA, c) ... Bankası Keresteciler şubesinin 3821870 nolu 01/12/2018 keşide tarihli 30.000 TL meblağlı çekten dolayı davalılar ... Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. ile ... A.Ş. aleyhine açılan davanın KABULÜ ile; davacının mezkur çekten dolayı BORÇLU OLMADIĞININ TESPİTİ ile davacı tarafından davalı ... Faktoring A.Ş.'ye ödenen 30.000,00 TL'nin bu davalıdan İSTİRDATINA, d) ... Bankası Keresteciler şubesinin ... nolu 06/10/2018 keşide tarihli 75.000 TL meblağlı çekten dolayı davalılar ... Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. ile ... Faktoring A.Ş. aleyhine açılan davanın KABULÜ ile; davacının mezkur çekten dolayı BORÇLU OLMADIĞININ TESPİTİ ile davacı tarafından davalı ... Faktoring A.Ş.'ye ödenen 75.000,00 TL'nin bu davalıdan İSTİRDATINA, Davacı tarafından dosyada yapılan 3.704,10.-TL yargılama giderinin davalılardan ... San. Tic.Ltd.Şti.'...
İcra Müdürlüğü'nün ------Esas sayılı dosyasından davalıya ödenen 18.192,78 TL'nin ödeme tarihinden itibaren davalıdan tahsili istemine yönelik istirdat davasıdır. Uyuşmazlık; -----. İcra Müdürlüğünün ------ Esas sayılı takibi kapsamında davacının ödemiş olduğu bedelin istirdadı talebinin haklı olup olmadığı bu kapsamda icra takibine konu edilen fatura ve irsaliyelerdeki imzaların davacı şirket çalışanlarına ait olup olmadığı noktalarında toplanmıştır. Menfi tespit ve istirdat davaları İİK m.72'de "... Borçlu, menfi tespit davası zımmında tedbir kararı almamış ve borç da ödenmiş olursa, davaya istirdat davası olarak devam edilir. ... Takibe itiraz etmemiş veya itirazının kaldırılmış olması yüzünden borçlu olmadığı bir parayı tamamen ödemek mecburiyetinde kalan şahıs, ödediği tarihten itibaren bir sene içinde, umumi hükümler dairesinde mahkemeye başvurarak paranın geriye alınmasını isteyebilir. ..."...
Davacı vekili, menfi tespitin yanı sıra paranın ödenmesi halinde istirdat isteminde bulunmuş, bu talebini yargılama sırasında tekrar etmiştir. Yargılama sırasında takip dosyasına 115.170,38 TL ödenmiştir. Menfi tespit davasında ödeme olgusunun tespiti ve talep halinde yargılamaya istirdat davası olarak devam edilmelidir. Mahkemece, talep ve ödeme olgusu gözetilerek, davacının borçlu olmadığı miktarın belirlenmesi, belirlenen bu durumda davacı tarafından fazladan yapılan tüm ödemelerin belirlenerek istirdadına karar verilmesi gerekirken, davacının istirdat talebi hakkında hiç bir değerlendirme yapılmayarak, talebin önemli bir kısmı hakkında hüküm verilmediği anlaşılmıştır....
in ... nolu kredi hesabından dolayı borçlu olmadığının tespitine, davacının davalı ... Emeklilik A.Ş'ye karşı açtığı davanın kabulü ile 5.792,00 TL'nin davalı ... Emeklilik A.Ş'den alınarak davacıya verilmesine, davacının istirdat talebinin aktif dava ehliyeti yokluğu nedeniyle usulden reddine; birleşen Bafra 3. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2018/91 Esas sayılı davasının kısmen kabulü ile davacıların ... A.Ş'ye muris ...'in ... nolu kredi hesabından dolayı borçlu olmadıklarının tespitine, davacıların davalı ... Emeklilik A.Ş'ye karşı açtıkları tazminat davasının, tazminatın tereke temsilcisi sıfatı asıl davanın davacısı ... adına hüküm altına alınmış olması sebebi ile konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına, davacı ...'in istirdat davasının kabulü ile 7.208,00 TL'nin davalı ...Ş'de tahsili ile davacı ...'...
in ödemiş olduğu herhangi bir borç bulunmadığı dolayısıyla kanunun istirdat davası için aradığı şartlar gerçekleşmediği ortada olduğundan, dava dilekçesine borçlu olmadığını dahi iddia etmeyen ...'nın da takibe konu borcu bildiğini, kabul ve ikrar ettiği resmi senet ile sabit olduğundan ödeme emrinin tebliğinden itibaren 12 yıl sona açılmış olan bu mesnetsiz davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. DELİLLER, TAHKİKAT VE GEREKÇE: Dava; davacı ... aleyhine başlatılan takipte borçlu olunmadığının tespiti ve hacizler nedeniyle satılan taşınmaz bedelinin davacılara iadesi istemine ilişkindir. Mahkememizce taraf delilleri ve icra dosyaları ile davacı ...'in imzaya esas belge örnekleri alınarak bilirkişi raporu alınmıştır. Adli Tıp Kurumu Fizik İhtisas Kurulundan alınan raporda özetle;" İnceleme konusu senet fotokopisindeki borçlu imzaları ile ...'...
Menfi tesbit ve istirdat davaları, takibi yapan icra dairesinin bulunduğu yer mahkemesinde açılabileceği gibi, davalının yerleşim yeri mahkemesinde de açılabilir. Davacı istirdat davasında yalnız paranın verilmesi lazımgelmediğini ispata mecburdur. " şeklinde madde bulunduğu görülmüştür. A) GENEL BİLGİ Kendisine karşı ilamsız icra takibi yapılmış olan borçlu, ödeme emrine itiraz etmemiş veya itiraz etmiş olup da itirazının icra mahkemesince kaldırılmış olması nedeniyle kesinleşen icra takibine rağmen, (maddi hukuk bakımından) borçlu olmadığı kanısında bulunabilir....
Dava kira alacağının tahsili amacı ile düzenlenen kambiyo senedine dayalı olarak yapılan icra takibi nedeniyle borçlu bulunulmadığının tespiti, 3.000,00 ve 8.000,00 TL bedelli çekler sebebiyle yapılan ödemelerin istirdadı istemine il...kindir....
Eş söyleyişle kendisine karşı icra takibi yapılmış olan borçlu, ödeme emrine itiraz edilmemiş veya itiraz edilmiş olmakla birlikte yerinde görülmemiş olması sebebiyle icra takibi kesinleşse dahi maddi hukuk bakımından borçlu olmadığını ileri sürebilir. Bunun için, takip devam ederken alacaklıya karşı menfi tespit davası açabileceği gibi, böyle bir menfi tespit davası açmamış ve borcu cebri icra tehdidi altında ödemiş ise ödemiş olduğu paranın kendisine verilmesi için alacaklıya karşı istirdat davası açabilir (Kuru, Baki: İcra ve İflâs Hukukunda Menfi Tespit Davası ve İstirdat Davası, Ankara 2003, s. 233)....
