Hakkın çeke bağlı olması nedeniyle, çekin zayi edildiği durumlarda, çeke bağlı alacak hakkının çeksiz de ileri sürülebilmesi için TTK'nın 757 ve devamı maddelerinde hamile iptal davası açma hakkı getirilmiştir. İptal kararı alan hamil, hakkını çek olmadan ileri sürebilecek ya da borçludan yeni bir çek tanzim edilmesini isteyebilecektir. Bu davayı açma hakkı hamile aittir. Çek keşidecisinin ve bu bağlamda çek hesabı sahibinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Bu nedenle aşağıdaki şekilde davanın reddine karar vermek gerekmiştir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2022/687 Esas KARAR NO : 2022/817 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 03/10/2022 KARAR TARİHİ : 26/10/2022 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda; GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekilinin dava dilekçesi özetle; Keşidecisi müvekkiline ait ... Limited Şirketi ve keşide yeri İstanbul olan ... Bankası ... şubesine ait; ... çek SERİ numaralı, 30.11.2015 ödeme tarihli 12.000,00 TL bedelli bir adet çek kaybedilmek suretiyle zayi olduğunu, müvekkilinin zayi olan çek nedeni ile ileride telafisi zor ve hatta imkansız zararlara maruz kalıp mağdur olmaması için öncelikle anılan çekle ilgili ödeme yasağı kararı verilmesini, icra takibine konu edilmemesi için ihtiyati tedbir kararı verilmesini ve dava sonunda anılan çek için iptal kararı verilmesini talep ve dava etmiştir....
Ankara Batı ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ KARAR TÜRK MİLLETİ ADINA ESAS NO : 2020/756 Esas KARAR NO : 2021/195 HAKİM : KATİP : DAVACI : VEKİLİ : DAVALI : HASIMSIZ DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 25/12/2020 KARAR TARİHİ : 30/03/2021 K. YAZIM TARİHİ: 02/04/2021 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı dava dilekçesi ve duruşmadaki beyanları ile özetle; .... İnş. Turz. San. Tic.Ltd.Şti. adına kayıtlı çek yaprağını 2016 yılında kayıp ettiğini, kayıp olan 1 yaprak ... Şubesine ait ... nolu çek yaprağını nasıl kayıp ettiğini hatırlamadığını, bu nedenle çek yaprağının iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. GEREKÇE :Dava, zayi nedeniyle kıymetli evrak (çek ) iptaline ilişkindir. Dava TTK'nın 757 ve devamı maddesi uyarınca açılan zayi nedeniyle iptal davasıdır....
Maddesinde iptal talep etme yetkisi hamiline tanınmıştır. ------ tarihli-----Esas ve Karar sayılı ilamında da belirtildiği üzere ".İptal davası açma hakkı, TTK 651.maddesi uyarınca, çeke bağlı alacağı bulunan hamile aittir. İptal kararını alan hamil, TTK 652.maddesinde düzenlendiği üzere, hakkını senetsiz ileri sürebilir ya da borçludan yeni bir kıymetli evrak düzenlenmesini isteyebilir. İptal davasının amacı budur. Çek keşidecisinin TTK 757 ve 818/s.maddesi gereğince iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır... eldeki davayı açmakta hukuki yararı yoktur." HMK'nın 114.maddesinde dava şartları düzenlenmiş, 115.maddesinde dava şartlarının bulunmaması halinde de davanın usulden reddedileceği düzenlenmekle birlikte, hukuki yarar dava şartı olarak belirtilmiştir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2021/886 Esas KARAR NO : 2021/795 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız) DAVA TARİHİ : 14/10/2021 KARAR TARİHİ : 15/10/2021 KARAR YAZIM TARİHİ : 19/10/2021 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (...davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı dava dilekçesinde özetle: ...... Bankası şehremini şubesine ait ...... çek nolu ....... adına 2 adet çek yaprağı, ...... Bankası ....... şubesine ait ...... çek nolu ..... Grup İnşaat Gıda Ambalaj Turizm San Ve Tic Ltd Şti adına 4 adet çek yaprağı, ....... bank ...... Şubesine ait ...... çek nolu ....... adına 2 adet toplamda 8 adet boş çek yaprağını kaybettiğini söz konusu çek yapraklarının iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
(Y.11.HD.’nin 31.05.1999 gün E.99/3094, K 99/4676 sayılı karar) “TTK’nun 730/20 maddesi uyarınca çeklerde de uygulanması gereken TTK’nun 669. ve onu izleyen maddelerde olduğu gibi çekin ziya nedeniyle iptal davası açma hakkı lehdar ve hamile tanınmış bir hak olup, keşidecinin bu yasal hükümlere dayanarak iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır...” (Y.11.HD.’nin 18.06.1990 gün E.89/4807, K 90/4817 sayılı kararı) Açıklanan nedenlerle, keşidecinin doğrudan doğruya mahkemeye bu konuda çek iptali davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle iptal davası ancak hamil tarafından açılabilir. Öte yandan iptal davasının konusunu, kıymetli evrak niteliğindeki çekler oluşturabilir. İptali istenen çekin davacının beyanına göre sadece bankası ve seri numarası bilinmektedir. Bu hali ile de bununla ilgili olarak zayi nedeniyle iptal davasının açılmasının mümkün olmadığı anlaşıldığından davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR ESAS NO : 2021/408 Esas KARAR NO : 2021/557 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 05/07/2021 KARAR TARİHİ : 14/07/2021 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Zayi Nedeniyle) davasının yapılan incelemesi sonunda: GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: DAVA : Davacı dava dilekçesinde özetle; ---- çek yapraklarının kaybolduğunu bu nedenle davaya konu çek yapraklarının iptal edilmesini talep ve dava etmiştir. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava TTK.'nun 818/s, 757, 764 madde hükümlerine göre zayi nedeniyle çek iptali isteğine ilişkindir. Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle senedin zayi olması halinde hak sahibine iptal kararı alarak, hakkını senetsiz olarak ileri sürme ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir. (TTK.652) Dava dilekçesi ve tüm dosya içeriğine göre; dava konusu çekin boş ve bedelsiz olduğu, çekin keşide edilmediği anlaşılmaktadır....
e verildiğini, çek karşılıksız kaşesi yedikten sonra zayi olmuş olup araştırmalar neticesinde çeke hiçbir şekilde ulaşamadığını, 3. sahıslardan da çek zayi hakkında herhangi bir kanuni işlem yapılmadığını, daha sonraları da çekle alakalı herhangi bir icra takibi yapılmadığını, aradan 15 yıl geçmesine rağmen çek sürekli ticari hayatında karşısına çıktığını, kredi sicilinin olumsuz etkilendiğini, ilgili bankaya müracaatın da olumsuz sonuçlandığından ilgili çekin iptaline ve sicil kaydının düzeltilmesini talep ve dava etmiştir. İNCELEME VE GEREKÇE : Bütün dosya kapsamına göre; 6102 SK. 757 ve devamı maddelerine göre çek hakkında iptal davasının yetkili hamil tarafından isteneceği, davacının çeki düzenleyerek dava dışı ...'e vermiş olup, çek üzerinde tasarruf hakkı bulunmadığından ve keşidecinin çek iptal davası açması mümkün olmadığından davanın reddine dair aşağıdaki hüküm kurulmuştur....
YAZIM TARİHİ :31/03/2023 İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla HMK'nın 353. ve 356. maddeleri gereğince; dosya içeriğine ve kararın niteliğine göre sonuca etkili olmadığından duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda; GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacı bankanın Çek şube:..., çek hesap no:... çek numarası: ..., çek seri no:E4, şube adı Kocaali olan, çek şube:..., çek hesap no:..., çek numarası: ..., çek seri no:E4, şube adı Kocaali olan, çek şube:..., çek hesap no:..., çek numarası: ..., çek seri no:E4, şube adı Kocaali olan, çek şube:..., çek hesap no:..., çek numarası: ..., çek seri no:E4, şube adı Kocaali olan, çek şube:..., çek hesap no:..., çek numarası: ..., çek seri no:E4, şube adı Kocaali olan, çek şube:..., çek hesap no:..., çek numarası: ..., çek seri no:E4, şube adı Kocaali olan, çek şube:..., çek hesap no:..., çek...
Ne var ki senet zilyedinin senedin meşru hamili olduğunu iddia ederek ,iptal kararının iptalini ortadan kaldırtıp senede dayalı haklarına kavuşması ,bir başka deyişle senede dayanarak ödeme talebinde bulunması mümkündür. (Yargıtay 11 HD 2001/5674 esas - 2001/8724 karar sayılı ilamı) Davacı , davalının hasımsız olarak açtığı çek iptali davasında alınan iptal kararının iptali istemine ilişkindir.İptal davası, çekişmesiz yargı usulüne tabidir.Hak sahibi olduğunu iddia eden kişi tarafından iptal kararını alan kişiye karşı açılır.Hasımsız olarak açılan davalar sonucu tesis edilen çek iptali kararlarının iptaline ilişkin olarak açıkça bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak, hukuki menfaati olanların iptal kararının iptalini dava yolu ile isteyebilmelerinin mümkün olduğu kabul edilmektedir. Yargı uygulamasında böyle bir davanın dinlenebileceği benimsenmektedir. Çek zayi iptal kararının iptali talebinin usulünce açılmış ayrı bir dava kapsamında yargılaması yapılması gerekmektedir....
