Çek iptali davaları, özelliği itibari ile hasımsız açılan davalardan olup, yapılan yargılama sırasında çek hamilinin ortaya çıkması durumunda, çek iptali davasını açan davacıya, mevcut çek hamiline karşı çek istirdadı davası açması konusunda süre verilmeli, istirdat davasının açılması halinde, çek iptali davasının konusuz kaldığından bahisle karar verilmesine yer olmadığına, açılmaması halinde ise çek iptali davasının reddi yönünde hüküm kurulmalıdır.(Y11.H.D nin 17/06/2019tarih ve 2018/2811 E- 2019/4422 K) Keşidecisi ..... olan, ...... Bankası ..... Şubesi, ..... İban nolu, ...... seri nolu, 30.09.2022 keşide tarihli, 100.000,00-TL bedelli çek yönünden ibraz edilmesi üzerine istirdat davası açıldığından ve buna göre talep konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir. Açıklanan nedenlerle aşağıda yazılı şekilde hüküm kurulmuştur. HÜKÜM:Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere; 1-Davacı davasının KISMEN KABULÜ ile; ...... bank .... Şubesi, .......

Kıymetli evrakta hakkın çeke bağlı olması nedeniyle, çekin zayi edildiği durumlarda, çeke bağlı hakkın çeksiz de ileri sürülebilmesi için TTK'nın 651. ve 652.maddelerinde hamile iptal davası açma hakkı getirilmiştir. İptal kararı alan hamil hakkını çek olmadan ileri sürebilecek ya da borçludan yeni bir senet tanzim edilmesini isteyebilecektir. Bu davayı açma hakkı hamile aittir. Çek keşidecisinin veya temsilcisinin TTK'nın 757 ve 818/s.maddesi gereğince iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Dava dilekçesi ekinde dosyaya sunulan çekin incelenmesinde; çekin Türkiye İş Bankası AŞ Dolapdere / İstanbul şubesine ait, 3142275 seri numaralı, İstanbul, 13/01/2023 keşide yer ve tarihli, 54.796,12 TL bedelli olduğu, çekin lehtarının dava dışı NA-ME Endüstri Ürünleri ... Tic. AŞ, keşidecisinin ise davacı T1 San. ve Tic. Ltd. Şti. olduğu anlaşılmıştır....

Görüldüğü üzere çek iptal davası açma hakkı TTK'nin 651.maddesi uyarınca, çeke bağlı alacağı bulunan hamile aittir. İptal kararını alan hamil, TTK'nin 652.maddesinde düzenlendiği üzere, hakkını senetsiz ileri sürebilir ya da borçludan yeni bir kıymetli evrak düzenlenmesini isteyebilir. İptal davasının ve iptal hükmünün amacı ve sonucu budur.Yukarıda anılan yasal düzenlemeler, yapılan açıklamalar ve yargılamaya göre somut olayda evvelin usul ve yasa gereği gerekli kararlar verilerek 6102 Sayılı TTK'nin 760-762.maddeleri uyarınca ------- gerekli ilanlar yapılmış ve ilana konu gazeteler dosya kapsamına alınmıştır....

İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; iptal davası hamiline ödemede bulunan keşidecinin, bu ödeme ile borcundan kurtulacağı ve bundan sonra çeki elinde bulunduran üçüncü kişilere karşı da sorumlu tutulamayacağının açık olduğunu, yerel mahkeme tarafından verilen kararın bu yönüyle usul ve yasaya aykırı olduğunu, davalı bankanın, çek hakkında verilen iptal kararının iptalini sağlamadığını. bu sebeple, davalı bankanın doğrudan davacı şirket aleyhinde icra takibi yapmasının olanaklı olmadığını, ayrıca; davalı bankanın, çek zayi davasına müdahil olmayarak kendisinden başka bir meşru hamil daha ortaya çıkmasına sebep olduğunu, dolayısıyla, iptal davası hamili Ali KARADAŞ'a iyi niyetli olarak ödemede bulunan davacı şirketin bu ödeme ile borcundan kurtulduğunu, bu aşamadan sonra davalı bankanın, iptal kararının iptalini sağlayarak, sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre iptal davası hamili Ali KARADAŞ'a başvurması gerektiğini, mahkeme kararlarının ve kararın...

Toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre; davacı tarafından mahkememizde açılan zayi nedeniyle iptal davasına konu çekin ibraz edilmiş olması ve çek hamiline karşı da istirdat davası açıldığı dikkate alınarak konusu kalmayan dava yönünden karar verilmesine yer olmadığı şeklinde aşağıdaki hüküm tesis edilmiştir....

ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2022/934 Esas KARAR NO: 2022/894 DAVA: Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ: 15/11/2022 KARAR TARİHİ: 16/11/2022 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacı müvekkiline ait ----- verildiğini, çek Hamili olan ----- müvekkiline çeki geri vererek çek bedelini aldığını, hamil ve aynı zamanda çekin keşidecisi olan müvekkili --- çeki kaybettiğini, ----------- keşide tarihi olarak düzenlendiğini, bu çekin kendilerince alındığını ve bedelin müvekkili tarafından hamiline ödendiğini ve tekrardan müvekkiline geri verildiğini, 6102 sayılı TTK'nın 818. maddesinde poliçeye ilişkin iptal hakkındaki 757 ilâ 763 üncü maddelerle, 764 üncü maddenin birinci fıkrasının çekler için de uygulanacağı düzenlemesine yer verildiğini, 6102 sayılı TTK'nın 757/1....

Borçlu da hile ve ağır kusuru bulunmadıkça iptal kararını ibraz edene karşı ödemede bulunmakla borcundan kurtulmaktadır (TTK md.558/2). İptal kararı, bunu elinde bulunduran kişinin senette mündemiç bulunan ve iptal ile artık senetten ayrılan hakkın sahibi olduğuna ilişkin bir karine yaratır. İptal kararı, iptal olunan senet yerine geçen bir senet niteliği taşımamaktadır. Sadece elden çıkmış bulunan senedin teşhis fonksiyonunu ifa etmekte ve iptal kararı hamiline senetsiz olarak alacağı talep hakkı vermektedir. Görüldüğü gibi, borçlu, iptal kararı hamilinin sadece kararı ibraz etmesi ve kararda adı geçen alacaklının kendisi olduğunu ispatlaması üzerine, ağır kusur ve hilesi bulunmaksızın borcunu ifa ederse, borcundan kurtulmaktadır. Borçlu, iptal kararını alan kişiye karşı bazı def'ileri ileri sürebilir....

Somut olayda talebe konu çeklerin davacıya ait çek koçanındaki boş çek yaprağı olduğu anlaşılmakla keşidecinin çek iptali talep hakkı olmadığı gibi boş çek yaprağı için iptal talebinde hukuki yararın bulunmadığı öte yandan boş çek yapraklarına TTK 82/7 maddesinde sözü edilen tacirin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgelerin ziyaına ilişkin hükümlerin de uygulama yeri bulunmadığı görülmekle talebin tensiben reddine karar vermek gerekmiştir....

Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle, senedin zayi olması halinde hak sahibi hamile iptal kararı alarak, hakkını senetsiz olarak ileri sürme, ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir.(TTK.652.m) Somut olayda; davacının keşideci-çek hesabı sahibi olduğu, çeklerin halen boş çek yaprakları olduğu açıkça bildirildiğinden kıymetli evrak vasfı taşımayan boş çek yapraklarının hesap sahibi şirket elinde bulunmasının davacıya hamil sıfatı vermeyeceği, zayi nedeniyle çek iptali davası ancak kıymetli evrak niteliğinde bulunan çek hamilinin açabileceği gözetildiğinde davanın hukuki yarar yokluğu nedeniyle reddine ilişkin aşağıdaki şekilde karar verilmiştir....

Şubesi muhataplı 10/08/2022 keşide tarihli 30.365,56 TL bedelli çek olduğu, keşidecesinin davacı şirket olduğu anlaşılmıştır. Kıymetli evrakta hakkın çeke bağlı olması nedeniyle, çekin zayi edildiği durumlarda, çeke bağlı hakkın çeksiz de ileri sürülebilmesi için TTK'nın 651. ve 652.maddelerinde hamile iptal davası açma hakkı getirilmiştir. İptal kararı alan hamil hakkını çek olmadan ileri sürebilecek ya da borçludan yeni bir senet tanzim edilmesini isteyebilecektir. Bu davayı açma hakkı hamile aittir. Çek keşidecisinin TTK'nın 757. ve 818/s. maddesi gereğince iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Bu nedenle, eldeki davayı açmakta hukuki yararı yoktur. Açıklanan bu gerekçeyle, keşideci olan davacının zayi olduğunu ileri sürdüğü çekin iptali davası açamayacağından davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....