Ziraat Bankası A.Ş.vekili tarafından istenilmekle dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü: Dava, zayi nedeniyle çek iptali istemine ilişkindir. Çek iptali davaları, özelliği itibari ile hasımsız açılan davalardan olup, yapılan yargılama sırasında çek hamilinin ortaya çıkması durumunda, çek iptali davasını açan davacıya, mevcut çek hamiline karşı çek istirdadı davası açması konusunda süre verilmeli, istirdat davasının açılması halinde, çek iptali davasının konusuz kaldığından bahisle karar verilmesine yer olmadığına, açılmaması halinde ise çek iptali davasının reddi yönünde hüküm kurulmalıdır....
Davacı, çekin yetkili hamili olduğunu, çek ibrazı sırasında çek üzerine ödeme yasağı konulduğunu öğrendiğini, davalının aleyhlerine menfi tespit davası açtığını dolayısıyla çekin müvekkilin elinde olduğunun davalı tarafça bilindiğini, davalının çek kayıpmış gibi beyanda bulunarak çek iptali kararı alınmasını sağladığını, çekin yetkili hamili olduğunu, bu nedenle iptal kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir. Davalı, çek hakkında usulüne uygun şekilde iptal kararı verildiğini, çek hakkında ödeme yasağı tedbiri verildiğini, bu halde işbu davayı açmada davacının hukuki yararının mevcut olmadığını, davacının ibraz sırasında ödeme yasağı ve çek hakkında iptal davasının derdest olduğunu öğrenmesine rağmen çeki mahkemeye ibraz etmediğini, basiretli bir tacir gibi davranmayarak çek iptali kararının verilmesine sebebiyet verdiğini iddia ederek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2023/781 KARAR NO : 2023/735 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 03/11/2023 KARAR TARİHİ : 07/11/2023 Mahkememizde görülen Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, DAVA : Davacının dava dilekçesinde; şahsına ait olan ----- şubesine ait, -----nolu hesabına ait ------ seri numaralı çek yapraklarının zayi olması sebebi ile boş olmasından dolayı çeklerin iptaline karar verilmesini talep etmiştir. DELİLLER VE GEREKÇE :Dava zayi nedeniyle çek iptal davasıdır. Dava dilekçesinde davacı vekili açık bir şekilde ---- şubesine ait, -----nolu hesabına ait ----- seri numaralı çek yapraklarının zayi olması sebebi ile boş olmasından dolayı çeklerin iptalini talep etmiştir. Zayi nedeniyle çek iptal davası açma hakkı yerleşmiş Yargıtay kararları ile ve kesinlikle sadece çekin hamiline aittir. Keşidecisinin iptal dava açma hakkı bulunmamaktadır....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2023/138 Esas KARAR NO : 2023/151 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 23/02/2023 KARAR TARİHİ : 28/02/2023 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı asil dilekçesinde özetle:--------çek seri numaralı olan verilmiş olan ---- tarihinde çaldırdığı ve kaybettiğini, konu ile ilgili ----yapmış olduğu müracaat tutanağı --- sunulduğu, boş çeklerin yapraklarının doldurularak bedellerinin talep edilebilmemesi bakımından 10 adet çek hakkında ödeme yasağı konulması ile çek yapraklarının iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. DELİLLER VE GEREKÇE : Dava, zayi nedeniyle çek iptal davasıdır. Dava dilekçesinde davacı açık bir-------- ------- boş çek yaprağını kaybettiğini belirterek - zayi nedeniyle iptal kararı verilmesini talep etmiştir....
Somut olayda; davacı...tarafın, boş çek defterlerinin zayii nedeniyle iptalini talep ettiği, boş çek yapraklarının kıymetli evrak vasfında olmadığı, bu itibarla zayi nedeniyle iptalinin istenemeyeceği, esasen davacı...tarafın boş çek yaprakları için iptal talep etmesinde hukuki yararının bulunmadığı, dosya içerisinde toplanan tüm deliller ve sunulan 23/01/2024 tarihli beyan dilekçesi göz önünde bulundurularak, zayii nedeniyle çek iptali talep edilen çek defterlerinin boş olması nedeniyle keşidecinin kendi düzenlediği boş çek yaprağı ile ilgili iptal talep etme hakkı ve hukuki yararı bulunmadığı anlaşıldığından davanın dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
Dava konusu uyuşmazlık, çek hesabı sahibi davacının boş çek yapraklarını kaybolması nedeniyle zayi oldukları iddiasından kaynaklanmaktadır. 6102 sayılı TTK'nın 818/s bendi yollaması ile aynı Kanunun 757. ve devamı maddelerine göre açılacak kıymetli evrakın zayi nedeniyle iptali istemine ilişkin davalarda, dava açma yetkisi hamile ait olup, keşidecinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Diğer yandan, boş çek yapraklarının TTK’nun 780. maddesi uyarınca çek vasfını haiz olmadığı, başka bir anlatımla kıymetli evrak niteliğinin bulunmadığı da sabittir. Zayi nedeniyle iptal davalarında amacın, keşidecinin mükerrer ödeme yapmasını önlemek ve kaybedilen kambiyo senedi yerine mahkemece verilecek iptal kararını keşideciye/muhataba ibraz etmek olduğu gözetildiğinde, keşidecinin kendisine ibraz edilmek üzere iptal kararı istemesi bu yolun kanunda öngörülen konuluş amacı ile bağdaşmaz. Olayları açıklamak taraflara, hukuki niteleme yapmak hakime aittir....
Dava dilekçesi değerlendirildiğinde; talebin zayi olduğu iddia edilen boş çek yapraklarının iptali olduğu görülmüştür. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 818. maddesinde poliçeye ilişkin iptal hakkındaki 757 ilâ 763 üncü maddelerle, 764 üncü maddenin birinci fıkrasının çekler için de uygulanacağı düzenlemesine yer verilmiş, 6102 sayılı TTK'nın 757/1. Maddesinde iptal talep etme yetkisi hamiline tanınmıştır.------ ilamında da belirtildiği üzere "... İptal davası açma hakkı, TTK 651.maddesi uyarınca, çeke bağlı alacağı bulunan hamile aittir. İptal kararını alan hamil, TTK 652.maddesinde düzenlendiği üzere, hakkını senetsiz ileri sürebilir ya da borçludan yeni bir kıymetli evrak düzenlenmesini isteyebilir. İptal davasının amacı budur. Çek keşidecisinin TTK 757 ve 818/s.maddesi gereğince iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır... eldeki davayı açmakta hukuki yararı yoktur...." Dosya kapsamından, davacının kendi hesabından çek koçanı aldığı anlaşılmaktadır....
Dava dilekçesinde davacı vekili açık bir şekilde--------- çaldırmak sureti ile zayi ettiğini bildirerek ihtiyati tedbir-ödeme yasağı talepli zayi nedeniyle iptal kararı verilmesini talep etmiştir. Zayi nedeniyle çek iptal davası açma hakkı yerleşmiş Yargıtay kararları ile ve kesinlikle sadece çekin hamiline aittir. Keşidecisinin iptal dava açma hakkı bulunmamaktadır. Keşide ettiği çeki zayi eden kişi ancak muhatap bankaya müracaat ile çeklerin ibrazı halinde ödenmemesini sağlayabilir, aleyhine yapılacak yasal takiplere karşı da bundan dolayı bankaya ihbar ettiğinden menfi tespit davası açabilir. Ancak keşideci zayi nedeniyle çek iptalini isteyemez. Keşidecinin, muhatap bankayı ödemeden men yetkisi bulunmamaktadır. Çek ibraz edildiği takdirde, hak talep eden hamile karşı İİK.72.maddesi uyarınca olumsuz tespit davası açma imkanları mevcut bulunmaktadır....
DİYARBAKIR ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR ESAS NO : KARAR NO : HAKİM : KATİP : DAVACI : DAVALI : DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 24/06/2022 KARAR TARİHİ : 24/06/2022 GEREKÇELİ KARARIN YAZILDIĞI TARİH : Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı Mahkememize sunmuş olduğu dava dilekçesinde; ... ... Bankası .... Şubesinden almış olduğu .... numaralı 18.000 TL meblağlı, .... ödeme tarihli çekinin kaybolduğundan banka sistemin düşürmek için çek iptal kararı gerektiğini belirtmiş, bu nedenle belirtmiş olduğu çekler için çek iptal kararı verilmesini talep etmiştir. GEREKÇE: Dava konusu uyuşmazlık; çek hesabı sahibinin çek yapraklarını kaybettiği iddiasına dayalı açtığı zayi nedeniyle çek iptal isteminden kaynaklanmaktadır....
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 18/03/2015 tarih 2013/11-1884E. 2015/1059K. sayılı kararında; "...Çek iptali davası açma hakkı çeki kaybeden hamile ait olup, çek hamili çek iptal davasını olumlu şekilde sonuçlandırdıktan sonra çek bedelini çekin keşidecisinden talep edebileceğinden, somut olayda davacı ..., çekin muhatabı olduğundan çeki iptal ettirmesi halinde çek bedelini çekin keşideciden talep etme imkanı bulunmamaktadır. Davacı muhatap banka müşterisi tarafından keşide edilen ve karşılıksız çıkan bu çek için ödemiş olduğu yasal yükümlülük tutarını bu ödemeyi yasal delillerle ispatlayarak müşterisinden talep edebilir. Bu talepte bulunabilmesi için çeki iptal ettirmesine gerek bulunmamaktadır ve muhatap banka, keşideci yararına ödeme yapar..." denilmiştir. Davacı dava dilekçesinde, çek hesabının kendisine ait olduğunu, keşidecisi olduğunu belirtmiş ayrıca, iptalini talep ettiği çekin zayi olduğunu belirtmiştir....
