İSTANBUL ANADOLU 8. ASLIYE TICARET MAHKEMESI

T.C. İstanbul Anadolu 8. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO:2024/506 Esas
KARAR NO:2024/794
DAVA:Menfi Tespit (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:18/07/2016
KARAR TARİHİ:16/10/2024

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,

GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İDDİA:Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalıların kurucusu oldukları --------anahtar teslim yapılması işi konusunda yazılı sözleşme imzalandığını, davalıların yüklenici olarak yapılacak işi maliyet dahil %22,5 karla yapmayı taahhüt ettiğini, ancak kötü niyetli olarak bu karı artırmak için olmayan maliyetleri fatura edip kendilerinden tahsil ettiğini, bu suretle sözleşmeye aykırı davrandıklarını, 17/06/2016 tarihinde davalılara ihtarname gönderilerek sözleşmenin feshedildiği bildirilip 3 gün içinde fazladan tahsil edilen 3.690.953,44 TL.bakiye alacağın iadesinin talep edildiğini, davalıların cevap vermediğini, bu tutarın 1.400.000,00 TL.lık kısmının sözleşmeye istinaden çek olarak verildiğini, taraflar arasında başkaca borç doğuracak bir ticari ilişki olmadığını, davalıların bu çekleri iade etmediğini belirterek davalılara vermiş oldukları çeklerin bedelsiz kalması nedeniyle iptali ve davalılara borçlu olmadıklarının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

SAVUNMA:Davalılar vekili cevap dilekçesinde özetle; taraflar arasındaki sözleşme ilişkisini kabul ettiklerini, sözleşme konusu yapının inşasının süresi içinde sözleşmeye uygun olarak tamamına yakın bir kısmının tamamlandığını, davacı tarafça gönderilen ihtarnameye cevap verilerek haksız istemlerinin reddedilip değişik iş dosyası kapsamında alınan rapora da itiraz edildiğini, davacı tarafa kendileri tarafından gönderilen faturalara yasal süre içinde itiraz edilmediğini, iade de edilmediğini, bu nedenle faturaların kabul edilmiş sayıldığını, D.iş dosyasında alınan bilirkişi raporundan ve kendilerine gönderilen ihtarnameden sonra dahi düzenlenen faturalara davacının itirazının olmadığını, düzenlenen faturaların davacı şirket tarafından da form ------- ile bildiriminin yapıldığını, dolayısıyla bu faturaların davacı şirket kayıtlarında da işlenmiş olduğunu, sözleşmenin tek taraflı feshinin dürüstlük kurallarına uymadığı gibi hakkın kötüye kullanımı niteliğinde olduğunu, inşaat maliyetinin üzerinde ilave 1.400.000,00 TL.bedelli çek keşide edilmesinin hayatın olağan akışına aykırı olup davacının iddiasını yazılı delille ispatlamak zorunda olduğunu, sözleşmenin ifası anında yapılan tüm masrafların satıcı ve taşeronlardan fatura alınmak suretiyle belgelendirildiğini, dolayısıyla davalı şirketin inşaat maliyeti + %22,5 kar oranından fazla bedel talep ettiği iddiasının mesnetsiz olduğunu, dava konusu çeklerden bir kısmının takibe konu edildiğini belirterek davanın reddine karar verilmesini savunmuştr.

İNCELEME ve GEREKÇE:Dava, hukuki niteliği itibari ile; taraflar arasında düzenlenen eser sözleşmesinden kaynaklanan menfi tespit davasıdır.
Mahkememizce yapılan yargılama neticesinde, Mahkememizin ------toplanan deliler, alınan bilirkişi raporuyla taraflar arasında düzenlenen eser sözleşmesi uyarınca davalıların düzenlediği tüm faturaların davacı tarafından ----------- formlarıyla bildiriminin yapıldığı, faturaların ticari defterlerinde kayıtlı olduğu 6102 sayılı Kanunun 21/2 maddesi (6762 sayılı yasanın 23.maddesi)uyarınca faturayı alan davacının aldığı tarihten itibaren 8 gün içinde içeriği hakkında bir itirazda bulunmamakla fatura içeriğini kabul etmiş sayılacağı, davacının davalıların düzenlediği faturaları ticari defterlerine işlemiş, vergi dairesine bildirimini yapmış, faturaları iade etmemiş olduğu, davacı tarafça her ne kadar davalının düzenlediği faturaların teknik bilgi ve kabiliyet isteyen konular olduğu, detaylara hakim olunmadığı için itiraz edilmediği, durumun delil tespitinden sonra anlaşıldığı ileri sürülmüş ise de dayanak delil tespiti dosyasında düzenlenen raporun davacı şirket yetkilisine ---- tarihinde tebliğ olduğu, buna rağmen davalı tarafça düzenlenen ----- faturanın da davacı tarafça ticari defterlere kaydının yapıldığı, faturaya itiraz edilmediği ve hatta dava açıldıktan sonra dahi davalının bu iş için düzenlediği 31/08/2016 tarihli faturanın da davacı tarafça kaydının yapıldığı, davacının sözleşme kapsamında davalı tarafa teslim ettiği sonra da aralarında düzenlenen protokol uyarınca saptanan borç için yeni çekler vermesi nedeniyle geri aldığı dava konusu çeklerin bedelsiz kaldığını ispatlayamadığı mahkememizce kabul edilerek davanın reddine karar verilmiş, Mahkememiz kararı davacı tarafça istinaf edilmiş ------- kararı ile mahkememiz kararının kaldırılmasına karar verilmiştir. Daire kararında"..... Mahkemece, sözleşme kapsamında yüklenici tarafından kesilen faturaların davacı iş sahibi şirket tarafından itiraz/iade edilmeden ticari defter kayıtlarına işlendiği belirtilerek davaya konu çeklerin bedelsiz kaldığı isbatlanamadığından bahisle davanın reddine karar verilmiştir. Davacı, yapılmayan işlerin de fatura kapsamında talep edildiğini ileri sürmüştür. Hemen belirtilmelidir ki faturalara itiraz edilmemiş olması (hatta deftere işlenmiş olması halinde dahi) fatura kapsamında belirtilen işlerin yapılıp teslim edildiği anlamına gelmez. Sözleşmenin varlığının kabulü halinde faturaya itiraz edilmemiş olması sadece faturada belirtilen miktar ve tutarın kabul edilmiş olduğu anlamına gelir. Başka bir ifadeyle işin yapılıp teslim edildiğinin isbatı halinde itiraza uğramayan fatura kapsamındaki işlerin miktarı ve tutarı aksi isbatlanıncaya kadar geçerli kabul edilecektir. Yapılan açıklamalara göre somut olaya bakıldığında taraflar arasındaki uyuşmazlık iş bedeline ilişkindir. Sözleşme bedeli maliyet + kâr esasına göre kararlaştırılmıştır. Buna göre yapılan işin bedeli, işin yapıldığı yılın piyasa rayiçlerine göre belirlenmesi ve sözleşmede kararlaştırılan kâr oranı da hesaplanarak toplam sonucuna göre maliyetinin hesaplanması, bundan ihtilafsız olan veya kanıtlanmış ödemelerin mahsup edilerek saptanması gerekir. Bu durumda mahkemece faturalar itiraz edilmeksizin davacı defterine kaydedilmiş olduğu belirtilerek davanın isbatlanamadığına ilişkin gerekçesi hatalı olmuştur. O halde, mahallinde bilirkişi marifetiyle inceleme yapılacak işlerin maliyetinin belirtilen ilke ve esaslara uygun yol ve yöntemle belirlenmesi ve sonucuna göre yeniden esas hakkında karar verilmek üzere dosyanın mahal mahkemesine gönderilmesine karar verilmesi gerekmiştir."denilmiştir.Dosya mahkememize gönderilmekle, --------numarasını almış ve yargılamaya devam olunmuştur. Davacı vekili dava konusu çek bedellerinin ödendiğini davanın istirdat davasına dönüştüğünü beyan etmiştir. Bu kez yürütülen yargılama neticesinde davacının davalılara 1.400.000 TL.fazla ödeme yaptığı sonucuna ulaşılarak davanın kabulüne 1.400.000,00 TL'nin davalı taraftan istirdadına dair hüküm kurulmuştur. Mahkememizin bu kararı davalı tarafça istinaf edilmiş ----- kararı ile istinaf başvurusunun reddine karar verilmesi üzerine temyiz yoluna gidilmiştir. ------- "....Taraflar arasında --------- arsa içindeki villanın inşaat, elektrik, mekanik projeler dahil işçilikli ve nakliyeli olmak üzere anahtar teslim yapılması işi konusunda yazılı sözleşme imzalanmıştır. Davacı, yapılan imalatın çok üzerinde ödeme yaptığını, bu nedenle davalıya vermiş olduğu çeklerin bedelsiz kaldığını belirterek çeklerden dolayı borçlu olmadığının tespitini talep etmiş, davalı ise davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.Yargılama devam ederken taraflar aralarında düzenledikleri ------ tarihli "sulh ve ibra sözleşmesi" başlıklı belgeyi dosyaya sunmuş, bu belgeye göre muaccel alacağın nizasız fasılasız toplam 1.457.000,00 TL olduğu, işbu dava dosyasının bağımsız olup, bu dosyaya ilişkin tarafların haklarının saklı olduğu belirtilmiştir.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) hükümlerine göre: Mahkeme, ticari davalarda tarafların ticari defterlerinin ibrazına kendiliğinden veya taraflardan birinin talebi üzerine karar verebilir (HMK 222/1). Ticari defterlerin, ticari davalarda delil olarak kabul edilebilmesi için, kanuna göre eksiksiz ve usulüne uygun olarak tutulmuş, açılış ve kapanış onayları yaptırılmış ve defter kayıtlarının birbirini doğrulamış olması şarttır (HMK 222/2). Bu şartlara uygun olarak tutulan ticari defter kayıtlarının sahibi ve halefleri lehine delil olarak kabul edilebilmesi için, diğer tarafın aynı şartlara uygun olarak tutulmuş ticari defterlerindeki kayıtların bunlara aykırı olmaması ve defter kayıtlarının aksinin senet veya diğer kesin delillerle ispatlanmamış olması gerektiği ise üçüncü fıkrada düzenlenmiştir. Açılış veya kapanış onayları bulunmayan ve içerdiği kayıtlar birbirini doğrulamayan ticari defter kayıtları, sahibi aleyhine delil olur. (HMK 222/4).Faturanın delil olması ile ticari defterlerin delil olması ise birbirinden farklıdır. 6102 sayılı TTK'nın 21/2. maddeye göre faturaya itiraz edilmemiş ise içeriği kesinleşir ise de akdî ilişkinin yazılı delillerle ispatı gerekir. Fatura ticari defterlere kayıt edilmiş ise artık faturanın delil olmasıyla ilgili bu maddeye değil ticari defterlerin delil olmasıyla ilgili TTK'nın 222. maddeye bakmak gerekir. Ticari defterlere kaydedilmiş fatura akdi ilişkinin varlığını kanıtlar. Faturayı teslim aldıktan sonra süresi içinde itiraz ve iade etmeyerek ticari defterlerine kaydeden kimse ise, bu faturanın mal veya hizmet aldığı için geçerli bir sözleşme ilişkisine göre düzenlendiğini kabul etmiş sayılır ve fatura nedeniyle mal veya hizmet almadığını, bu faturadan dolayı borçlu olmadığını yazılı veya kesin delillerle ispatlaması gerekir. Mahkemece yapılan bilirkişi incelemesi neticesinde; davacı tarafından davalının faturalarına itiraz edilmediği, davalının faturalarının tamamının davacının ticari defterlerine işlendiği, protokol tarihi itibariyle tarafların ticari defterleri incelendiğinde ise, protokol kapsamında yer alan çeklerin davalı şirket kayıtlarında 05.10.2016 tarihinde kayıt altına alındığı, davalı kayıtlarında protokol tarihi itibariyle görülen borcun protokol tutarı ile uyumlu olduğu tespit edilmiştir.
Dosyanın tetkikinde; sözleşmede imalat bedelinin malzeme + %22,5 kâr şeklinde belirlendiği, cari hesaba göre davalı tarafından düzenlenen faturaların davacıya gönderildiği, bu faturaların her iki tarafın defterlerine kaydedildiği, 04.10.2016 tarihli protokolde de bakiye borcun 1.457.000 TL olarak taraflarca kabul edildiği tespit edilmiştir. Bu durumda davacının borçlu olduğu anlaşılmakla davanın reddine karar verilmesi gerekirken kabulü hatalı olmuş, bu nedenle kararın bozulması gerekmiştir." denilerek temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin ----Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasına, İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına, karar verildiği anlaşılmıştır.Dosya mahkememize gelmekle taraflara davetiye tebliğ edilmiş ve duruşmada usul ve yasaya uygun bulunan Yargıtay bozma ilamına uyulmasına karar verilerek, bozma ilamında belirlenen gerekçelerle davanın reddine dair aşağıdaki hüküm kurulmuştur.

H Ü K Ü M:Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın REDDİNE,
2-Karar harcı 427,60-TL'nin davacı tarafça peşin olarak yatırılan‭ 23.908,50-‬TL harçtan mahsubu ile kalan 23.480,90- TL harcın karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı tarafından yapılan 248,65-TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Davalı taraf kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde geçerli A.A.Ü.T. deki esaslara göre belirlenen 208.000,00-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalılara verilmesine,
6-Taraflarca dosyaya yatırılan ve sarf edilmeyen gider avansının karar kesinleştiğinde ilgili tarafa iadesine,
HMK 345. Maddesi hükmü uyarınca kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde istinaf yolu açık olmak üzere davacı vekili ile davalılar vekilinin yüzlerine karşı oy birliğiyle verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 16/10/2024