İSTANBUL ANADOLU 13. ASLIYE TICARET MAHKEMESI

T.C. İstanbul Anadolu 13. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2024/293
KARAR NO : 2024/792

DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ : 30/04/2024
KARAR TARİHİ : 18/11/2024

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 9.maddesine göre Türk Milleti adına yargı yetkisini kullanan bağımsız ve tarafsız -----Asliye Ticaret Mahkemesinde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasında dosya incelendi.

GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ/
DAVA/TALEP;
Talep eden vekili dilekçesinde özetle; ---- Şube Kodlu, ---- Şubesi'ne ait, Keşidecisi -----Şirketi, Lehtarı ----- olan, hamili ----- olan, ------20/06/2024 Keşide yer ve tarihli, 400.000,00-TL bedelli, ------ seri numaralı çekin; yetkili hamili tarafından cebinden düşürülmesi veya çalınması suretiyle kaybedildiğini, bu nedenlerle talep konusu çeke ilişkin olarak ödeme yasağı konulmasını ve çekin zayi nedeniyle iptaline karar verilmesini talep etmiştir.

CEVAP /TALEP: Talep, HMK'nin 382(2)-e maddesi gereği çekişmesizdir.

DELİLLER: ----- Odalar ve Borsalar Birliği -----Gazetesi İlanları, Nüfus Kayıtları, ----- Genel Müdürlüğü'ne Ait Müzekkere cevabı, ----- CBS İfade tutanağı, Çek fotokopisi, Dosya kapsamındaki sair tüm bilgi ve belgeler.

DEĞERLENDİRME VE SONUÇ :
Talep, 6102 Sayılı TTK' nin 818/1(s) maddesi delaletiyle, aynı Kanunun 757. vd. maddeleri uyarınca zayi nedeniyle çek iptali istemine ilişkindir.Talep, HMK'nin 382(2)-e maddesi gereği çekişmesiz yargı işi olup aynı yasanın 385. maddesine göre 316-322 maddeleri kapsamında basit yargılama usulüne ve resen araştırma ilkesine tabidir.Talebe konu olayda Mahkememizin; 6102 Sayılı TTK'nin 757/1 maddesi uyarınca mahkememizin yargı çevresi esas alındığında talep eden hamilin yerleşim yeri ( ----- ) bakımından kesin yetkili olduğu anlaşılmıştır. 6100 Sayılı HMK'nin 385/1 maddesi gereğince basit yargılama usulüne ve aynı yasanın 385/2 maddesine göre resen araştırma ilkesine tabi işbu talep gereğince; mahkememizce usulüne uygun olarak hazırlanan tensip tutanağı ve buna bağlı olarak yapılan davet sonucunda duruşma açılarak ön inceleme duruşması icra edilmiş, talep ve sorun belirlenmiş ve tahkikata geçilerek tahkikat işlemleri yerine getirilmiş, ilanlar, banka müzekkere cevabı ve sair tüm deliller toplanmış, incelenip değerlendirilmiş ve sonuçta duruşmalara katılan talep eden hamil vekilinin son sözleri de dinlenip zapta yazılarak aşağıdaki hüküm sonucuna ulaşılmıştır.6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun Senedin Türünün Değiştirilmesi Başlıklı Madde 650” (1) Nama veya emri yazılı senet, ancak kendisine hak verdiği ve borç yüklediği tüm kişilerin muvafakatıyla hamile yazılı sende dönüştürebilir. Bu muvafakatın doğrudan senet üzerine yazılması gerekir. (2) Hamile yazılı senetlerin nama veya emre yazılı senede dönüştürülebilmesi hususunda da aynı kural geçerlidir. Bu son halde hak veya borç sahibi kişilerden birinin muvafakat bulunmazsa bu dönüştürme, ancak dönüştürmeyi yapan alacaklı ile onun haklarına doğrudan doğruya halef olan kişi arasında hüküm ifade eder." hükmü bulunmaktadır.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun Şartları Başlıklı Madde 651” (1) Kıymetli evrak zayi olduğu takdirde mahkeme tarafından iptaline karar verilebilir. (2) Kıymetli evrakın zayi olduğu veya zıyan ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi, senedin iptaline karar verilmesini isteyebilir." hükmü bulunmaktadır.6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun Hükümleri Başlıklı Madde 652” (1) İptal kararı üzerine hak sahibi hakkını senetsiz olarak da ileri sürebilir vaeya yeni bir senet düzenlenmesini isteyebilir. (2) Bunun dışında iptal usulü ve hükümleri hakkında, kıymetli evrakın çeşitli türlerine ilişkin özel hükümler uygulanır." hükmü bulunmaktadır.6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun Uygulanacak Hükümler başlıklı Madde 818” (1) Poliçeye ait aşağıdaki hükümler çek hakkında da uygulanır: s) İptal hakkındaki 757 ilâ 763 üncü maddelerle 764 üncü maddenin birinci fıkrası.” hükmü bulunmaktadır. Aynı kanunun Önleyici Önlemler başlıklı Madde 757” (1) İradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebilir.” hükmü bulunmaktadır. Görüldüğü üzere çek iptal davası açma hakkı TTK'nin 651.maddesi uyarınca, çeke bağlı alacağı bulunan hamile aittir. İptal kararını alan hamil, TTK'nin 652.maddesinde düzenlendiği üzere, hakkını senetsiz ileri sürebilir ya da borçludan yeni bir kıymetli evrak düzenlenmesini isteyebilir. İptal davasının ve iptal hükmünün amacı ve sonucu budur.Yukarıda anılan yasal düzenlemeler, yapılan açıklamalar ve yargılamaya göre somut olayda evvelin usul ve yasa gereği gerekli kararlar verilerek 6102 Sayılı TTK'nin 760-762.maddeleri uyarınca ----- Gazetesinde gerekli ilanlar yapılmış ve ilana konu gazeteler dosya kapsamına alınmıştır. Yapılan işbu ilanlara rağmen talebe konu çek, ilana göre belirlenen ilk ilan tarihinden itibaren üç aylık yasal süreye rağmen üzerinde hak iddia eden veya bulan herhangi bir gerçek veya tüzel kişi tarafından karar verilen duruşma gün ve saatine kadar mahkememize ibraz edilmemiş; bu yönde hiçbir beyanda ve talepte de bulunulmamıştır. Muhatap banka olan ---- tarafından verilen müzekkere yanıtına göre de, söz konusu çekin keşideci ----- Şirketi hesabına ait olduğu, çekin ibrazına ve takasta sorgulandığına ilişkin herhangi bir kayıt bulunmadığı bildirilmiştir. Talep eden vekilinin olaya ve çeke ilişkin dilekçesi ve duruşmadaki açıklamaları nezdinde; çekin dosyada bulunan fotokopisi ve muhatap bankanın yanıtlarına göre; çekin ileri sürüldüğü gibi keşidecisinin ---- Şirketi olduğu, zilyedinin ve son yetkili hamilinin zayi belgesi talep eden kişi olduğu, çekin bankaya ibraz edilmediğinden ve takasta sorgulanmadığından bedelinin de ödenmediği açıkça tespit edilmiştir. Binaenaleyh, talebe konu çekin yetkili son hamil ----- uhdesindeyken kaybolmak suretiyle zayi olduğu sonuç ve kanaatine ulaşılarak vaki talebin kabulü ile; 6102 sayılı TTK'nin 818/1-s maddesi yollamasıyla aynı yasanın 764/1. maddesi uyarınca talebe konu çekin zayi nedeniyle iptaline; talep konusu işin çekişmesiz yargıya tabi olması nedeniyle yapılan giderlerin talep eden üzerinde bırakılmasına da karar verilmek suretiyle aşağıdaki şekilde hüküm ihdas edilmiştir.

HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-)Davanın/Talebin KABULÜNE,
2-)---- Şube Kodlu, ----Şubesi'ne ait, Keşidecisi ----- Şirketi, Lehtarı ---- olan, hamili -----olan, -----20/06/2024 Keşide yer ve tarihli, 400.000,00-TL bedelli, ------ seri numaralı çekin
ZAYİ NEDENİYLE İPTALİNE,
3-)Yapılan giderlerin talebin çekişmesiz yargıya tabi olması nedeniyle talep eden üzerinde bırakılmasına,
4-)Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 427,60 TL karar ve ilam harcı peşin olarak alındığından başka harç alınmasına yer olmadığına,
5-)6100 sayılı HMK'nin 392/2 maddesi gereğince işbu hükmün kesinleşmesine müteakip bir ay içinde tazminat davası açılmaması ve talep halinde teminatın yatırana veya vekiline iadesine, (Bölge Adliye ve Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Cumhuriyet Başsavcılıkları İdari ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmeliğin 217. maddesi gereğince Yazı İşleri Müdürü tarafından işlem yapılmasına)
6-)6100 sayılı HMK'nin 333. maddesi gereğince hükmün kesinleşmesinden sonra kullanılmayan avansın yatırana iadesine, (Bölge Adliye ve Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Cumhuriyet Başsavcılıkları İdari ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmeliğin 207/1 maddesi gereğince Yazı İşleri Müdürü tarafından re'sen işlem yapılmasına), Dair, talep eden vekilinin yüzüne karşı;6100 sayılı HMK'nin 341/1, 342, 343, 344 ve 345/1 maddeleri gereğince gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içinde istinaf harç ve giderleri yatırılmak suretiyle mahkememize veya başka bir yer mahkemesine verilecek dilekçeyle; ----- Bölge Adliye Mahkemesinde İstinaf Kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.