İSTANBUL ANADOLU 1. FIKRI VE SINAI HAKLAR HUKUK MAHKEMESI

T.C. İstanbul Anadolu 1. FİKRİ VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2022/224
KARAR NO : 2023/179

DAVA : Faydalı Model Belgesi (Faydalı Model Belgesinin Hükümsüzlüğünden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 26/09/2022
KARAR TARİHİ : 26/09/2023

Davacı vekili tarafından davalı aleyhine açılan davasının yapılan açık yargılama sonucunda;

İSTEM / Davacı vekili dava dilekçesini duruşmada tekrarla; müvekkilinin 1978 yılından bu yana çocuk ve bebek grubu için oyuncak, kırtasiye ve medikal sarf malzemeleri üretimi yaptığını, müvekkili şirketin gerek üçüncü şahısların fikri ve sınaî
haklarına gösterdiği saygı, gerekse kendi sınaî haklarını koruma iradesi ile üretim ve satışını gerçekleştirdiği ürünlere ait sınai mülkiyet haklarını Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde
gerçekleştirdiği muhtelif tescillerle koruma altına aldığını, müvekkilinin davalı şirketle benzer sektörde faaliyet göstermekte olup, dava konusu ürünü uzun süredir ticarileştirmekte olduğunu, davalı şirketin, dava konusu faydalı model tesciline dayanarak müvekkili tarafından üretilen dava konusu ürünle ilgili olarak; müvekkilinin önemli müşterilerinden ve perakende mağazacılık
sektörünün lider kuruluşlarından biri olan dava dışı ----- -Şirketi’ne bir ihtarname gönderdiğini ve bu ürün nedeni ile dava konusu faydalı model tescillerinin ihlal edildiğini ihtar ettiğini, ihtarname bu ürünün şirket tarafından üretilmiş gibi kaleme alınmış ise de, ihtar konusu ürünün müvekkilinin ürettiği bir
ürün olduğunu ve ihtarnamenin tek amacının müvekilinin bahsi geçen şirketle olan ticari ilişkisini akamete
uğratarak, müvekkilinin bu ürün bakımından rekabet ortamından uzaklaştırmak olduğunu, davaya
konu faydalı model tesciline konu buluşun davalı tarafa aidiyetinin de yargılama gerektirdiğinden
uyuşmazlığın etkin bir şekilde çözümü için bu davanın açılması gerektiğini ve müvekkilinin
hem menfi tespit talebi, hem de hükümsüzlük talebi bakımından bu davayı açmak konusunda hukuki
menfaati bulunduğunu, davaya dayanak------nolu patentin, 09/11/2004 tarihinde ---- yapılan bir
patent başvurusu üzerinden açılan uluslararası patent başvurusu ile ----tescil edildiğini, bu
başvurunun 18/05/2006 tarihinde yayınlanarak toplumun erişimine açıldığını, dava konusu faydalı model tescil
başvurusundan 11 yıl önce yayınlanarak toplumun erişimine açılmış olduğundan dava konusu faydalı
model tescili karşısında tekniğin bilinen durumuna dahil bir referans olduğunu, bu davada ayrıca ----- nolu faydalı model tesciline de dayanılmakta olup, bu faydalı model tescilinin 26/08/2015 tarihinde yayınlanarak toplumun erişimine açıldığını, müvekkilinin ürünlerinin davalı tarafın tescilinden farklı kabul edilmesi halinin ise yine müvekkilinin ticari faaliyetinin engellenmeden devam etmesini gerektireceğini, müvekkilinin ticari faaliyetinin mevcut duruma uygun şekilde devam etmesi sonucunun ortaya çıkacağını belirterek, müvekkilinin ticari itibarının telafisi imkânsız zararlara uğrama ihtimali birlikte değerlendirilerek ve bu hususta teminat göstermeye hazır oldukları da dikkate alınarak; dava süresince dava konusu------nolu faydalı model tescilinden doğan hakların müvekkiline, müvekkilinin haleflerine ve müvekkilinin ürünlerine karşı kullanılmasının ihtiyati tedbir kararı ile engellenmesini, davalı şirkete ait -----nolu faydalı model tescilinin hükümsüzlüğüne ve sicilden terkinine, müvekkilinin ekte görselleri verilen ve dosyaya örneği sunulacak ürünlerinin davalı tarafın-----nolu faydalı model tescilini ihlal etmediğinin tespitine, yargılama masrafları ve vekâlet ücretinin karşı tarafa yüklenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

DAVAYA CEVAP / Davalı vekili cevap dilekçesini duruşmada tekrarla; davaya konu faydalı model belgesi için yapılan çalışmalar müvekkili şirketçe 2014'te başlamış ve uzun yıllar askı süresi beklendiğini, ardından ilan süreci başlamış ve davacı tarafın hiçbir itiraz kaydı olmadığını, davalı müvekkili davaya konu faydalı model belgesini alabilmek için uzun süreler AR-GE çalışmaları yapmış, çok uzun bir süre patent entüstitüsünde askıda kalmış, ayrıca itirazlar için ilanlar açıldığını, davacı şirket tarafından faydalı modelin taklit edildiği öğrenilmiş, kendileri ihtarname ile uyarıldığını, davacının tam bu ihtarname sonrasında dava açması dürüstlük kuralına aykırı olduğunu, davalı -----numaralı faydalı model belgesinin başvurusunu, 13.04.2017 tarihinde patent başvurusu olarak Türk Patent ve Marka kurumuna gerçekleştirdiğini,-----numaralı---- patenti, ----- ucunun (1) tamamı medikal PVC malzeme olmadığı için davaya konu ----- numaralı faydalı model belgesinin ana isteminin yeniliğini ortadan kaldıracak nitelikte bir patent olmadığını, ------ numaralı ---- patentlerinde yukarıda detaylı açıklandığı şekliyle aspiratör ucunun (1) tamamı medikal PVC malzeme olmadığı için,ana istemin yeni olduğunu, davacı tarafın alt istemlerin ana istemden bağımsız olarak ve tek tek yenilik değerlendirmesine tabi tutulması gerektiği halde “ana istem yeni değilse alt istemler de askıda kalır” düşüncesinin SMK 138. Maddenin 4. Fıkrasına aykırı olduğunu, alt istemlerin ana istemin yeni olduğu durumda zaten yeni kabul edileceği gerçeğine rağmen ayrı ayrı değerlendirmesinde de----- ve-----numaralı ---- patentlerinin varlığında tek tek yenilik içerdiğini, davanın dava şartı noksanlığından usulden reddine, davacının haksız ve hukuki dayanaktan yoksun davasının esastan reddine, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davacı taraf üzerinde bırakılmasını talep etmiştir.

D E L İ L L E R V E G E R E K Ç E / Dava, faydalı modelin hükümsüzlüğü davasıdır.

Taraflar arasındaki uyuşmazlığın davalı adına tescilli -----tescil numaralı "------" buluş başlıklı faydalı modelin yenilik özelliğinin bulunup bulunmadığı, bu nedenle hükümsüzlüğüne karar verilip verilmeyeceği, davacının ürününün davalıya ait faydalı modelin koruma kapsamında kalıp kalmadığı, davalının faydalı modelden kaynaklanan haklarını ihlal edip etmediği, davacının davayı açmakta hukuki yararının bulunup bulunmadığı noktasında toplandığı anlaşılmıştır.Ticaret sicil kaydı dosya içerisine getirtilmiş olup, incelendiğinde, davacı şirketin 25/01/2018 tarihinde tescil edildiği, davalı şirketin ise 13/11/2008 tarihinde tescil edildiği eski unvanın ise -----ŞİRKETİ olduğu anlaşılmıştır. Dosyaya Türk Patent ve Marka Kurumu kayıtları getirtilmiş olup, incelendiğinde; ----- nolu ----- buluş başlıklı faydalı modelin 13/04/2017 tarihinde tescil edildiği anlaşılmıştır.
Dava konusu teknik bilgi gerektirdiğinden Mahkememizce bilirkişi incelemesi yaptırılmış, patent uzmanı -----malzeme mühendisi ----ve endüstri mühendisi ----- 04/07/2023 tarihli heyet raporunda; eş değerlik yönünden de inceleme yapılarak, davacının ürününün davalıya ait faydalı modelin koruma kapsamında kalıp kalmadığı; değerlendirme kısmında belirtildiği gibi davaya konu ----- ile diğer ----renk, ağırlık, koku, görsel olarak farklı kesitler olduğu, iki ürünün birbirinden farklı olduğu kanısına varılmıştır, fakat aynı amaçla kullanıldığı gözlemlenmiştir. İnternet ortamında yapılan araştırmada her iki ürünle aynı renkte başka markalar adı altında ürünler olduğu görülmüştür. davaya konu ürünlerin kimyasal analizlerinin üniversite,----ve benzeri yetkin/akredite kuruluşlarda yapılması sonucu daha detaylı bir karşılaştırma raporunun oluşturulabileceği kanısına varıldığı, Medikal PVC malzeme ile PVC’nin görünüş olarak birbirinden ayırt edilememesi sebebiyle, her iki malzemenin üretim esnasında çeşitli renklendirici ve koku içeren katkı maddeleri ile üretilmesinin mümkün olabileceği; Bahsedilen malzemelerin üretim sıcaklıklarına göre katılaşma oluştuğunda, katılaşmış ürün ölçülerinde farklılıklar olabileceği; davaya konu her iki ürün sertlikleri ölçülemediğinden temas yolu ile incelendiğinde yumuşak, esnek ve şekil değişimine uygun olduğu görüldü, Davacı tarafça yenilik kırıcı olarak bildirilen dokümanlar incelenerek, davalının faydalı modelinin yenilik özelliğinin bulunup bulunmadığına; ----- (PVC) gibi, elastik olarak şekil değiştirebilen, sızdırmaz bir zar içerebileceği açıklanmaktadır. Karar sayın mahkemeye ait olmak üzere; Davaya konu ----- ya da ----- (PVC), medikal PVC veya insan sağlığına zararlı olmayan elastik, yumuşak ve şekil değişimine uygun, çeşitli renk ve kokuda her türlü malzemeden imal edileceği kanısına varılarak davaya konu ----- ucunun faydalı model olamayacağına dair görüş bildirmişlerdir. Asıl ve karşı davanın çözümü için, öncelikle davacı-karşı davalıya ait faydalı modelin hükümsüz kılınıp kılınamayacağı incelenmiştir. Davaya konu olan davacı-karşı davalı adına tescilli faydalı modelin başvuru tarihi 25/02/2016 olmakla, dava tarihinde yürürlükte olan SMK'nun Geçici 1/2. maddesi ve Geçici 1/4. maddesi uyarınca hükümsüzlük koşullarının mevcut olup olmadığının başvuru tarihinde yürürlükte olan 551 sayılı KHK uyarınca incelenmesi gerekir. 551 sayılı KHK'nin 154. maddesinde, aynı KHK'nun 156. maddesi uyarınca yeni olan ve sanayiye uygulanabilen buluşların, faydalı model verilerek korunacakları düzenlenmiştir. 551 sayılı KHK'nin 156. maddesinde ise, faydalı model başvurusuna konu olan buluşun, başvuru tarihinden önce, Türkiye içinde vaya dünyada herkesin ulaşabileceği şekilde yazılı olarak veya bir başka yolla açıklanmış veya yöresel veya ülke çapında kullanılmış olması halinde yeni olarak kabul edilemeyeceği belirtilmiştir. 551 sayılı KHK'nin 165. maddesine göre, faydalı modelin 156. maddede belirtilen şartları taşımaması halinde zarar gören kişiler veya menfaati olanlar, Cumhuriyet Savcıları veya faydalı model belgesi isteme hakkına sahip kişiler tarafından faydalı modelin hükümsüzlüğünü talep edilebilir.551 sayılı KHK'nin 166. maddesi uyarınca faydalı model belgelerine ilişkin açık bir hüküm bulunmadığı ve faydalı model belgelerinin özelliği ile çelişmediği takdirde, patentler için öngörülen hükümler faydalı modeller için de uygulanır. Bu hüküm uyarınca uygulanması gereken 551 sayılı KHK'nin 131. maddesi uyarınca hükümsüzlük kararının sonuçları geçmişe etkili olur, bu KHK ile sağlanan koruma hiç doğmamış sayılır.
Bu tespitlerden sonra öncelikle davalı adına tescilli ----- numaralı ----- başlıklı faydalı modelin yenilik özelliği bulunmadığından hükümsüzlüğüne ilişkin talepleri incelenmiş; bilirkişi raporu ile belirlendiği üzere davalı tarafa ait ürünün a----- ya da ----- (PVC), medikal PVC veya insan sağlığına zararlı olmayan elastik, yumuşak ve şekil değişimine uygun, çeşitli renk ve kokuda her türlü malzemeden imal edileceği bu haliyle faydalı model olamayacağı, kıyaslanan diğer benzer ürünler olduğu, benzer malzemeden ve benzer işlevi gerçekleştiren ürün kapsamında olduğu ve yenilik unsuru içermediği dikkate alındığında hükümsüzlük şartlarının oluştuğu kabul edilmiş ve bu yönden davanın kabulüne karar vermek gerekmiştir.Davacı tarafın davalı tarafa ait ürün ile iltibas oluşturmadığına dair menfi tespit talebi de incelenmiş, az yukarıda davalı tarafa ait ürünün hükümsüzlüğüne dair kabul kararı verildiğinden davacı tarafın menfi tespit isteminin konusuz kaldığı kabul edilmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.

H Ü K Ü M /Yukarıda açıklanan nedenlerle ;
Davanın KABULÜNE,
1-Davalı adına TPE'de tescilli ----tescil numaralı ----- başlıklı faydalı modelin yenilik özelliği bulunmadığından hükümsüzlüğüne,
2-Davacı tarafın menfi tespit yönündeki talepleri yönünden dava konusuz kaldığından bu talep yönünden davanın esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına,
3-Alınması gereken 269,85 TL harçtan peşin alınan 80,70 TL harcın mahsubu ile bakiye 189,15‬ TL harcın davalıdan tahsili ile Hazine'ye gelir kaydına,
4-Davacı taraf kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince takdir olunan 25.500,00 TL vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine,
5-Davacı tarafından yapılan 80,70 TL peşin harç, 80,70 TL başvurma harcı, 148‬,00 TL tebligat ve müzekkere masrafları ile 9.000,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 9.309,4‬0 TL yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine,
6-Kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilgililere iadesine,Dair, davacı vekili ile davalı vekilinin yüzüne karşı, kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içinde istinaf yolu açık, istinaf başvuru merci mahkememiz olmak üzere verilen karar açıkca okunup usulen anlatıldı.