İSTANBUL ANADOLU 1. FIKRI VE SINAI HAKLAR HUKUK MAHKEMESI

T.C. İstanbul Anadolu 1. FİKRİ VE SINAİ HAKLAR HUKUK
ESAS NO : 2021/72 Esas
KARAR NO: 2023/71
DAVA: Endüstriyel Tasarım (Endüstriyel Tasarımın Hükümsüzlüğünden Kaynaklanan), Fikir Ve Sanat Eseri (Tecavüzün Tesbiti İstemli)
DAVA TARİHİ: 28/04/2021
KARAR TARİHİ:11/04/2023

Davacı vekili tarafından davalı aleyhine açılan davasının yapılan açık yargılama sonucunda;

İSTEM / Davacı vekili dava dilekçesini duruşmada tekrarla; davacının------ önde gelen----birisi olduğunu, davacının ----- sahibi olduğunu,------ tanınmış marka olduğunu, davalının da davacıya ait -----ürünlerinin satışını yaptığını, davalının ------- numaralı ambalaj tasarımlarını tescil ettirdiğini, davalının ------ ürününün kırmızı renkli ambalajı ile ayırt edilemeyecek kadar benzer olduğunu,-----tasarımının ise davacıya ait ------ ürününün ambalajı ile ayırt edilemeyecek derecede benzer olduğu, davalının ürünlerini ----markası ile satışa sunduğunu, davacının--------- ürünün reklam filminin ---------yılında yayınlandığını, her iki tarafa --------- aynı raflarda satışa sunulduğunu, davalının tescil ettirdiği tasarımların --------olmadığını, davalının bu ürünleri üretip satışını yaptığını,-------- sitelerinde tanıtımını yaptığını, bu eyleminin haksız rekabet niteliğinde olduğunu, davacının ----- yoğun reklam ve tanıtım nedeniyle tüketiciler nezdinde belli bir tanınmışlığa sahip olduğunu, davalının amacının bu tanınmışlıktan yararlanarak haksız kazanç elde etmeye çalışması olduğunu, davalının davacıya ait ürünleri de kendi mağazalarında ve kendi ürünleri ile aynı raflarda satışa sunduğunu, kataloglarında yer verdiğini, hükümsüzlük geçmişe etkili olacağından davalının bu tasarımlardan kaynaklanan haklarının hiç doğmamış sayılacağını, davacının ürün ambalajlarının FSEK kapsamında eser olarak korunması gerektiğini, ayrıca SMK’nun 58/3. Maddesi uyarınca tasarım olarak da korunması gerektiğini, davalının kullanımlarının davacının FSEK’ten kaynaklanan haklarına da tecavüz teşkil ettiğini, davalının kötü niyetli olduğunu, davacıya ait başka marka ve ambalajları da taklit ettiği için hakkında davalar açıldığını belirterek, öncelikle davalının davaya konu tasarımlarının dava sonuçlanıncaya kadar 3. kişilere devrinin önlenmesi için sicil kayıtlarına ihtiyati tedbir koyulmasını, davalının dava konusu ürünleri dava sonuçlanıncaya kadar üretmesinin ve satmasının tedbiren yasaklanmasına, davalının muhtemel zararlarına karşılık her türlü teminatı yatırmaya hazır olduklarını, davalı şirketin ------tasarımlarının ----------ve ayırt edici olmaması nedeniyle hükümsüzlüğüne ve sicilden terkinine, kararın icrasını kolaylaştırmak için davanın konusunu oluşturan işbu dava dilekçesinin 3 numaralı ekinde yer alan ürün fotoğraflarının da örnek kabilinden mümkünse karara eklenmesine ve fakat tedbirin olası farklı boyutlardaki ambalajları da kapsadığı belirtilmek suretiyle davalının---------- isimli dava konusu taklit ürünleri üretmesinin, satmasının, ithal ve ihraç etmesinin dava sonuna kadar tedbiren yasaklanmasına, davalı tarafından üretilen, satılan, ithal ve ihraç edilen ---------isimli ürünlere ve ürün görsellerinin kullanıldığı her türlü belge ve tanıtım malzemesine -------sınırları içinde veya gümrük ve serbest liman veya bölge gibi olanlar dahil bulundukları her yerde tedbiren el konulmasına ve saklanmasına, başta bildirilen linklerde yer alan ürün görselleri olmak üzere internet ortamında yer alan ürün görselleri olmak üzere internet ortamında yer alan dava konusu ürünlerin haksız kullanımlarının yasaklanmasına dair takdiren teminatsız veya sayın mahkemece uygun görülecek teminat mukabilinde ihtiyati tedbir kararı verilmesini, davalının eylemlerinin haksız rekabet ve eser hakkına tecavüz teşkil ettiğinin tespitine, haksız rekabet ve eser hakkına tecavüz teşkil eden eylemlerin önlenmesine, durdurulmasına, sonuçlarının ortadan kaldırılmasına, bu bağlamada davalının--------- isimli dava konusu ürünleri internet ortamı dahil her türlü mecrada kullanmasının, üretmesinin, satmasının, ithal ve ihraç etmesinin yasaklanmasına, davalı tarafından üretilen, satılan, ithal ve ihraç edilen ---------isimli dava konusu tüm taklit ürünlere ve ürün görsellerinin kullanıldığı her türlü belge ve tanıtım malzemesine ----------içinde veya gümrük ve serbest liman veya bölge gibi olanalar dahil bulundukları her yerde el konulmasına ve imhasına, masrafı davalıya ait olmak üzere verilecek hükmün tecavüz ve haksız rekabete ilişkin hüküm özetinin ----çapında dağıtım yapan bir gazetede yayınlanmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

DAVAYA CEVAP / Davalı vekili cevap dilekçesini duruşmada tekrarla; müvekkili şirketin ---------- konseptte faaliyette bulunan, tescilli markalar ve tasarımlar ile sektörde tanınan saygın bir perakende satış firması olduğunu, müvekkili şirketin adına tescilli tasarımlar bakımından ihtiyati tedbir kararı verilmesinde herhangi bir hukuki yarar bulunmadığını, müvekkili şirkete ait -------- ibareli tasarımlar ile davacı adına tescilli ---- markaların ticari takdim şekli bakımından bilinçli tüketici tarafından karıştırılmaya sebebiyet verecek derecede benzerlik içermediklerini, müvekkili şirkete ait tasarımların bilgilenmiş kullanıcı gözünde yenilik ve ayırt edicilik niteliğini sağladıklarını, --- ibaresinin tüketiciler nezdinde oldukça tanınır olduğunu------ ibareli markası ile oluşturulan tasarımlarında ambalajın büyük bir kısmını kapsayan marka ibaresinin seri marka oluşturma kastında önemli bir yer edindiğini, davacının satışı yapılan ürün için tekel haline gelmeyi amaçladığını, müvekkilinin ürünlere yönelik sahip olduğu marka ve ürün tasarımını davacı ve diğer kişilere ait ürün görsel ve ambalajlarından farklı bir şekilde kullandığını, arka plan renklerinin piyasanın getirdiği adetlerden kaynaklı olarak --------- olarak seçildiğini, tasarımların genel olarak göz önüne alındığında farklı olduklarını, davalının kötü niyetli olduğunu, ürün görsellerindeki ibareler, tasarım ve konumlandırılması ile birbirlerinden farklı olduklarını, müvekkilinin tasarımlarının yenilik ve ayırt edicilik niteliklerini taşıdıklarını, karıştırılma ihtimalinin olmadığını beyan ederek, tüm bu nedenlerle davanın reddini, her türlü yargılama harç ve giderleri ile vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesini, talep etmiştir.

D E L İ L L E R V E G E R E K Ç E / Dava, davalı adına tescilli ------ numaralı ambalaj tasarımlarının davacıya ait -------markalı ürünün ambalaj tasarımları ile ayırt edilemeyecek kadar benzer olduğu, yenilik ve ayırt edicilik özelliklerinin bulunmadığı iddiasıyla açılan, tasarım hükümsüzlüğü davası ile davalının bu ambalajları kullanmasının davacının tasarım haklarına ve FSEK ten kaynaklanan haklarına tecavüz ve haksız rekabet teşkil ettiğinin tespiti ve önlenmesi davasıdır.
Dosyaya ------getirtilmiş olup, incelendiğinde; davalıya ait ---- numaralı tasarımın ------ tarihinde tescil edildikleri tespit edilmiştir.
Dava konusu teknik bilgi gerektirdiğinden tarafların delilleri toplandıktan sonra Mahkememizce dosya üzerinden bilirkişi incelemesi yaptırılmış, tasarım uzmanı ------ oluşan bilirkişi heyetince hazırlanan --- tarihli raporunda; davalı ------- numaralı endüstriyel tasarım belgesindeki ---- numaralı tasarım ile davacı --------- kelime ibareli ambalaj grafik kompozisyonunun birbirleri ile farklı olarak algılandıkları, davalı --------tescil numaralı endüstriyel tasarım belgesindeki ---- numaralı tasarım ile davacı -------- kelime ibareli ambalaj ----- birbirleri ile farklı olarak algılandıkları, davacının ------- kelime ibareli ambalaj tasarımlarını, davalıya ait tasarımların tescil başvuru tarihinden önce kullanmaya başladığı, davacının --------- ibareli ambalaj tasarımlarının FSEK'nun 4. maddesi kapsamında güzel sanat eseri/grafik eserler oldukları, davalı tarafın kullanımlarının davacı kullanımları ile benzer olmadığı, bu nedenle davacının eser haklarının koruma kapsamında olmadığı, davalı tarafın tasarım ve ambalaj kullanımlarının haksız rekabet oluşturmadığına dair görüş bildirmişlerdir.
Davacı vekilinin rapora itiraz etmesi üzerine, ön inceleme duruşma tutanağındaki görevlendirmeye ilişkin ara kararı kapsamında davacı vekilinin itirazları da tartışılmak suretiyle tasarım uzmanı --------oluşan bilirkişi heyetinden 23/01/2023 tarihli bilirkişi raporu alınmış, raporda; davalı tarafa ait ------- numaralı tasarım ve ürün ambalajları ile davacı tarafa ait ürün ambalajı arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunduğu, bu sebep ile farklı olarak algılandıkları, davalı tarafa ait------ tasarım ve ürün ambalajları ile davacı tarafa ait ürün ambalajları arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunduğu, bu sebep ile farklı olarak algılandıkları,
davaya konu illüstrasyonlarda estetik unsuru havi, hususiyet arz eden unsurların bulunmadığı, renk, ürün
şekli ile oluşturulan dava konusu ambbalaj illüstrasyonlarının FSEK anlamında güzel sanat eseri
niteliklerinin bulunmadığı, bununla birlikte eser vasfını hazi olmayan ambalaj tasarımlarının FSEK'nun 84. maddesinin atfı gereğince TTK'nun 54 ve devamı maddeleri anlamında haksız rekabet hükümlerine göre korunacağı, tasarım teknik incelemesinde iltibasa yol açacak benzerlik tespit edilmediğinden haksız rekabete dayalı taleplerin koşullarının oluşmadığına dair görüş bildirmişlerdir. SMK'nun 55. maddesinde tasarım----------olarak tanımlanmış, bu kanun uyarınca tescil edilmiş olması halinde tasarımın tescilli tasarım olarak korunacağı düzenlenmiştir. Yine SMK'nun 56. maddesinde, tasarımın ------ve ayırt edici niteliğe sahip olması şartıyla bu Kanunla sağlanan haklar kapsamında korunacağı, 58. maddesinde ise tasarım sahibinin, kendi tasarımına kıyasla ayırt edici niteliğe sahip olmayan tasarımlara karşı bu Kanundan doğan haklarını kullanabileceği düzenlenmiştir. SMK'nun 81. maddesinde de tasarım sahibinin izni olmaksızın bu Kanun hükümlerine göre koruma kapsamındaki bir tasarımın kullanıldığı veya uygulandığı ürünün aynısını veya genel izlenim itibariyle ayırt edilemeyecek kadar benzerini üretmek, piyasaya sunmak, satmak, sözleşme yapmak için önerilerde bulunmak, ticari amaçla kullanmak veya bu amaçlarla bulundurmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutmak tasarım hakkına tecavüz olarak tanımlanmıştır.
SMK'nun 55/1. maddesinde ise; tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da ------------ gibi özelliklerinden kaynaklanan görünüm olarak tanımlanmış, tasarımın tescilli olması halinde tescilli tasarım, ilk kez ------ kamuya sunulmuş olması halinde ise tescilsiz tasarım olarak korunacağı belirtilmiştir.
Yine SMK'nun 56. maddesinde tasarımın korunabilmesi için yenilik ve ayırt edicilik niteliğine sahip olması gerektiği belirtilmiş, bir tasarım tescilli ise başvuru veya rüçhan tarihinden önce, tescilsiz ise kamuya sunulduğu tarihten önce dünyanın her hangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarımın ------kabul edileceği, tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorlarsa aynı kabul edileceği, bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce, tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya sunulduğu tarihten önce kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğunun kabul edileceği, ayırt edicilik niteliğinin değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarım geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesine bakılacağı belirtilerek yenilik ve ayırt edicilik özelliklerinin tanımı yapılmıştır.
SMK'nun 77. maddesinde ise; tasarımın yenilik ve ayırt edicilik niteliklerinin bulunmaması halinde tasarımın hükümsüz sayılmasına karar verileceği düzenlenmiştir. SMK'nun 79. maddesinde de hükümsüzlük kararının geçmişe etkili olacağı, tasarıma kanunla sağlanan bu korumanın hiç doğmamış sayılacağı belirtilmiştir.
Bu yasal düzenlemeler ışığında somut olay incelendiğinde; alınan bilirkişi raporları, davalıya ait tasarım tescil kayıtları, davacının ---------- ürünlerinde kullandığı ambalaj tasarımlarının görselleri ve tüm dosya kapsamı ile; taraflara ait kullanımlar incelendiklerinde, davacı tarafın standart ----------- öğeleri koruyarak zaman içinde grafik kompozisyonunda değişiklikler yaptığı, ürünün farklı tadındaki versiyonu ---------- için gene birtakım öğelerin korunarak farklı renk ve görseller ile uygulama yapıldığı, davacının ambalaj tasarımlarının tescilli olmadıkları, davalı taraf kullanımlarının ise davaya konu tasarım belgelerinde yer aldığı halleri ile, farklı tadındaki versiyonu -----------, aynı ----- farklı renkler ile kullanılmış olduğu tespit edilmiştir.
Dava konusu tasarımlar --------olarak tanımlanan tasarımlara ait tasarımlardır. Her iki taraf tasarımları için farklı tat versiyonlarını farklı renk uygulamış haldedir. Davacıya ait ------markalı ürünlerin ambalajı tasarımlarında arka planın iki farklı ton kırmızı rengin yatayda ve diagonalde geçişleri ile elde edildiği görülmekte iken, davalının ------ürün tasarımlarında arka planın tek bir ----elde edildiği, davacının------ bitter çikolatalı ürünlerinin ambalaj tasarımının ve davalıya ait--------- ambalaj tasarımının tek bir siyah renk ile uygulandıkları, davacının tasarımlarında ürün adının kompozisyonun sol yanında alt ve üstten hizalı olarak yatay olarak konumlandığı, ----------görünümü verecek şekilde görselleştirildiği, davalının tasarımında ürün adının --------- halde, konturlu bir beyaz alanda uygulandığı, davacının tasarımından farklı yazı fontu ile sağ yandan açılı olarak konumlandığı, davalının tasarımında ------- alanının sol üst yanında ürün çatı markasının kelime ibaresi yer almaktayken, davacının tasarımında bu öğenin bulunmadığı, davacının tasarımlarında ürün görselinin kompozisyonun sağ yanında iki parçalı olarak konumlanmış olduğu görülmekte iken, davalının tasarımında ürün görselinin davacının tasarımlarından farklı olarak, tek parçalı olduğu, davalının tasarımında ürün görselinin arkasında -------- parlama efekti varken, davacının tasarımında bu öğe bulunmadığı, davacının tasarımlarında ürün görselinin etrafında akışkan ------- bulunmakta iken, davalının tasarımında bu öğelerin bulunmadığı, davacının tasarımında kompozisyonun alt ve üst yanlarında marka ibaresi, ürün adı ve görseli konumlanmış halde iken, davalının tasarımında alt ve üst yanlarda bu öğelerin bulunmadığını, kıyaslanan tasarımların her ikisinde de ürün adının kompozisyonun sol yanında yer alması ortak bir öğe olarak görülse de, sol yandan başlayan okuma sırasının ------- alfabesinin geleneksel kullanımından kaynaklı olduğu ve benzer ürün grubu için bir çok tasarımda uygulanmakta olduğunun tespit edildiği, benzerlik kıyaslamasında etkisinin zayıf olduğu kanaatine varıldığı, kıyaslanan diğer tasarım öğelerinin ise birbirlerinden farklı oldukları, bu nedenle davalı tarafa ait --- tescil numaralı endüstriyel tasarım belgesindeki ----- markalı ambalaj grafik kompozisyonu ile davalıya ait ------ tescil numaralı endüstriyel tasarım belgesindeki --- tasarım ile davacı tarafa ait standart ------ markalı ambalaj grafik kompozisyonunun bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunduğu, birbirleri ile farklı olarak algılandıkları kanaatine varılmıştır.
Davalı adına tescilli--------- ürünlerin davaya konu tasarımları, davacı tarafça daha önce kullanılmaya başlanılan--------- isimli ürünlerin ambalajları ile benzer olmadıklarından ve davalının tasarımlarının yeniliğini ve ayırt edicliğini ortadan kaldıracak başkaca bir delil elde edilemediğinden, davalının tasarımlarının hükümsüzlüğü için açılan davanın reddine karar vermek gerekmiştir.
Yine davalının tasarımları davacının -------- isimli ürünlerin tescilsiz ambalajları ile benzer olmadıkları tespit edildiğinden, davalının bu ambalajları kullanmasının haksız rekabet teşkil etmediği, davacının tasarımları tescilli olmadıklarından SMK kapsamında da korunamayacakları, bu nedenle tasarım haklarına tecavüzden de söz edilemeyeceği, her ne kadar davacının tasarımlarının FSEK kapsamında eser olup olmadığına dair iki bilirkişi raporu arasında çelişki mevcutsa da, tasarımların benzer olmadıkları tespit edildiğinden, bu çelişkinin giderilmesinin davanın sonucunu etkilemeyeceği anlaşılmakla, davacının tasarım haklarına ve FSEK'ten kaynaklanan haklarına tecavüzün tespiti ve önlenmesi, haksız rekabetin tespiti ve önlenmesi davalarının da reddine karar vermek gerekmiştir.

H Ü K Ü M /Yukarıda açıklanan nedenlerle ;
Davanın REDDİNE,
Alınması gereken 179,90 TL harçtan peşin alınan 59,30 TL harcın mahsubu ile bakiye 120,60 TL harcın davacıdan tahsili ile Hazine'ye gelir kaydına,
Davalı vekiline tasarım hükümsüzlüğü davası nedeniyle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince takdir olunan 15.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya ödenmesine,
Davalı vekiline tasarım hakkına tecavüzün ve haksız rekabetin tespiti ve önlenmesi davası nedeniyle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince takdir olunan 15.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya ödenmesine,
Davalı vekiline FSEK'ten kaynaklanan haklarına tecavüzün tespiti ve önlenmesi davası nedeniyle Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince takdir olunan 15.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya ödenmesine,
Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
Davalı tarafından yapılan yargılama gideri bulunmadığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
Kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilgililere iadesine,
Dair; davacı vekili ile davalı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren yasal 2 haftalık süre içersinde istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup, usulen anlatıldı.11/04/2023