İSTANBUL ANADOLU 1. FIKRI VE SINAI HAKLAR HUKUK MAHKEMESI

T.C. İstanbul Anadolu 1. FİKRİ VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2022/139
KARAR NO : 2023/141

DAVA : Fikir Ve Sanat Eseri (Maddi Tazminat İstemli)
DAVA TARİHİ : 17/05/2016
KARAR TARİHİ : 18/07/2023

Davacı vekili tarafından davalı aleyhine açılan FSEK 68.Madde gereğince tazminat davasının yapılan açık yargılama sonucunda;

TALEP / Davacı vekili dava dilekçesini duruşmada tekrarla; müvekkilinin ülke çapında tanınmış ve saygın bir tiyatro ve sinema sanatçısı olduğunu, adı ve yüzünün bir marka gibi tüm ülke çapında bilindiğini, kendisinin rol aldığı "----" isimli sinema eserinin, kendisinin görüntüsünün bulunduğu bir bölümü, televizyon kanallarında ve internet üzerinde yayınlanan davalıya ait reklam filmlerinde yer aldığının tespit edildiğini, müvekkilinin söz konusu ---- isimli sinema eseri üzerinde bağlantılı hak sahibi olduğunu, televizyon veya internet vasıtasıyla umuma iletimi ve yeniden iletimi hususunda müvekkilinin herhangi bir kişi veya kuruma izin vermediğini, esere ilişkin söz konusu paranın müvekkilinin izni olmadan bir reklam filmi olarak yayınlanması ile davalının müvekkilinin bu hakkını ihlal ettiğini, bu sebeplerle öncelikle söz konusu reklam filmlerinin yayından kaldırılması veya müvekkilinin göründüğü bölümlerin çıkartılması suretiyle tecavüzün ref'ine, tahkikat sonucunda belirlenecek tazminatın FSEK 68.maddesi gereğince rayiç bedelin üç katı fazlası tutarında olacak şekilde şimdilik 1.000,00 TL'nin dava tarihinden itibaren reeskont faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

DAVAYA CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesini duruşmada tekrarla; müvekkili kurumun sermayesinin tamamının devlete ait bir Kamu İktisadi Devlet Teşekkülü olduğunu ve merkezinin----bulunduğunu, bu nedenle davanın----açılması gerektiğini, yetki itirazında bulunduklarını, dava konusu çekilen reklam filminde toplumsal yaşamın bir parçası olan sinema filmlerinden, sadece tarihsel hatırlatma adına kısa kısa kesitler alındığını, alıntılarda filmin orijinalliğine hiç bir şekilde dokunulmadığını, sanatçılara ---reklamı yaptırılmadığını, reklam filminde sanatçıların ağzından günlük yaşantıda kullanıldığı şekliyle sadece --- sözcüğü çıkmakta ya da ---- ikramı yapılan sahneler yer aldığını, dava konusu reklam filminde çeşitli sahneleri kullanılan filmlerin müvekkili kurumun -----münhasır yetkiye sahip olduğu yıllarda çekildiğini, reklam filminin reklam olma özelliğinden öte, filmlerde kullanılan ----- olması maddi gerçekliğinin aktarılması ve hatırlatılması niteliği taşıdığını, müvekkili kurumun davacının haklarını ihlal etmediğini, davacının devrettiği telif haklarını silsile yoluyla devralan üçüncü şahıslardan bedeli mukabilinde satın aldığını ve imzalanan sözleşmeye uygun şekilde kullandığını, müvekkilinin kültürel amaçlarla Türk sineması ürünü filmlerdeki -----sahnelerinden oluşan bir reklam filmi çektirmek istediğini, bu amaçla aralarında davacının rol aldığı ----- isimli filmin de yer aldığı bazı filmlerde yer alan ---- sahnelerini içeren bir reklam filmi yapmak üzere----ile 1 yıl süreyle gösterilmek üzere sözleşme imzaladığını,-----şirketinin bahsi geçen filmlerin işleme, çoğaltma, yayma, temsil ve umuma iletim dahil olmak üzere tüm hakları, eser sahipleri ve bağlantılı komşu haklarını elinde bulunduran ------ bedel karşılığında devraldığını, bu durumda müvekkili kurumun FSEK kapsamındaki mali ve sair hakların bedelini ödeyerek hukuka uygun bir kullanım hakkı elde ettiğini, 1995 yılı öncesine ait filmlere ilişkin icracı sanatçı sıfatıyla hak talebinde bulunulamayacağını, bu sebeplerle açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. Davalı vekilinin talebi üzerine dava ----- ile ---- ihbar olunmuş-----. vekilinin, davalı yanında fer'i müdahil olarak katılma talebinde bulunduğu anlaşılmakla, katılma talebinin kabulüne karar vermek gerekmiştir.

DELİLLER VE GEREKÇE/ Dava davalı kurum tarafından çekilen reklam filminde, davacıdan izin alınmaksızın bağlantılı hak sahibi olduğu ------ isimli filmden alıntı yapılmak suretiyle davacının görüntülerine yer verilmesi sebebiyle meydana geldiği iddia edilen tecavüzün ref'i ile FSEK 68.maddesi gereğince tazminat davasıdır.
Davacı vekili 17/07/2017 tarihli ıslah dilekçesi ile; FSEK 68.maddesi gereğince rayiç bedelin üç katı fazlası tutarında olacak şekilde davalı aleyhine 45.000,00 TL tazminata hükmedilmesini talep ve beyan etmiştir.
Davalı tarafça dosyaya sunulan sözleşme örneği incelendiğinde; ihbar olunan -----arasında 25/03/2016 tarihli Sinema Eserleri Telif Hakları Devir Sözleşmesi imzalandığı, davacının başrol oyuncusu olduğu ---- isimli filmin ve dava dışı filmlerin sözleşmenin 3.5. maddesi gereğince bir takım sahnelerinin devralan şirket tarafından yaratılacak olan ----- isimli filmde kullanılmasına muvafakat edildiği anlaşılmıştır. Davalı ---- İşletmeleri Genel Müdürlüğü(---- ürünü filmlerdeki ---sahnelerinden oluşan bir reklam filmini yapmak üzere ihbar olunan -----ile 1 yıl süreyle gösterilmek üzere sözleşme imzaladığı, davacı sanatçı ----- icracı sanatçı olduğu ------ isimli sinema eserinin sahnelerinden de bir kısmının reklam filmde kullanıldığı, davacının Türkiye çapında tanınan ve sevilen bir sinema ve tiyatro sanatçısı olduğu konusunda taraflar arasında ihtilaf bulunmamaktadır.
Davalı vekili 5846 sayılı Kanun' un ek 2.madde 1.fıkrasının 1 numaralı bendinin (4630 sayılı Kanun' un 35.maddesi ile değiştirilen) Anayasa'nın 2, 10, 35 ve 90.maddelerine aykırılığı nedeniyle iptali için Anayasa'nın 152.maddesi uyarınca Anayasa Mahkemesi' ne gönderilmesini talep etmişse de; maddenin genel hükmünün istisnası olarak düzenlendiği, kanunun bütünü ile çelişkinin bulunmadığı ve yapılan düzenlemenin kazanılmış haklara etkisinin bulunmadığı,1995 yılı öncesinde yapımına başlanan filmlerin haklarını sözleşme ile devralanların sözleşme tarihinde yürürlükte olan yasal düzenlemeye göre 20 yıllık koruma süresinden yararlanacağı, ancak 1995 yılından sonra 20 yıllık koruma süreleri dolan filmler yönünden yapımcılara ilave koruma süresi tanındığı, sinema eseri sahiplerinin lehine düzenleme yapıldığı, Anayasa' ya aykırılık bulunmadığı kanaatine varılarak talebin reddine karar verilmiştir.Kültür Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü'nün 02/02/1987 tarihli eser işletme belgesinden; yapım tarihinin 11/12/1986 ve yapımcısının---- isimli firma olduğu, filmin mali haklarının ---- geçtiği, 15/02/1996 tarihinde de ----devredildiği, 01/06/2003 tarihli ----- sayılı devir sözleşmesi ile eserin tüm haklarının----- devredildiği görülmüştür.Davaya konu sinema eserinin, 5846 sayılı FSEK 'de değişiklik yapan, 12/06/1995 tarihinde yürürlüğe giren 4110 sayılı Kanun' un yürürlük tarihinden önce meydana getirildiğinden, 5846 sayılı FSEK 8.madde gereğince davaya konu sinema eserinin eser sahibinin imal ettiren / yapımcı olduğu anlaşılmaktadır. Mahkememizin 17/07/2018 tarih ve----- esas ve ----sayılı kararı ile; davanın reddine karar verildiği, kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine ----Bölge Adliye Mahkemesi ----Hukuk Dairesi'nin 20/05/2022 tarih, ---- Esas----- Karar sayılı ilamı ile "...davacı ---- bir icracı sanatçı olup, kendisinin 4110 sayılı Kanunla değiştirilen 5846 sayılı yasanın 80. maddesine göre bağlantılı hak sahibi olduğu, bu hakkın ilk defa 4110 sayılı yasa ile yapılan değişiklikle tanındığı, yine FSEK'in ek 2.maddesi ve geçici 1.maddeleri ile bu hakkın, yürürlük tarihinden önceki icraları da kapsayacak şekilde geri yürütüldüğü, FSEK'in 27/son maddesi ile koruma süresinin 70 yıla çıkarıldığı, yine FSEK'in 80. maddesi uyarınca icracı sanatçılara tanınan komşu hakların, izinsiz kullanımının yasaklandığı, somut olayda FSEK'in 52.maddesi kapsamında kullanıma ilişkin yazılı bir izin veya mali hak devrinin bulunmadığı, eserin yapıldığı tarihte var olmayan bir hakkın devrinin de hukuken mümkün olmadığı, farazi olarak kabul edilen devir sözleşmesinin yasa değişikliği ile tanınan bağlantılı hakkı içerdiğinin kabul edilemeyeceği, 5846 sayılı kanunun amacının sanatçıyı korumak olduğu, Mahkemece tazminat talepleri yönünden değerlendirme yapılması gerektiği halde, eksik araştırma ve incelemeyle davanın reddine karar verilmiş olmasının hatalı olduğu" gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf talebi kabul edilerek, dosya Mahkememize iade edilmiştir.
-----BAM-----.Hukuk Dairesinin kararı doğrultusunda reklam sektörü uzmanı----- film sektörü uzmanı ----, ve muhasip ----- oluşan bilirkişi heyetinden yeniden rapor istenilmiş, 12/01/2023 tarihli heyet raporunda; davacı ----- görüntülerinin davalının reklam filminde kullanıldığı,Reklam filminin oluşturulduğu 2016 yılında söz konusu kullanım bedelinin 10.000,00 TL olacağına dair görüş bildirmişlerdir.
Alınan bilirkişi raporu, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamı ile; davacı----- davaya konu reklam filminde alıntı yapılan ----- filminde icracı sanatçı olup, kendisinin 4110 sayılı Kanunla değiştirilen 5846 sayılı yasanın 80. maddesine göre bağlantılı hak sahibi olduğu, bu hakkın ilk defa 4110 sayılı yasa ile yapılan değişiklikle tanındığı, yine FSEK'in ek 2.maddesi ve geçici 1.maddeleri ile bu hakkın, yürürlük tarihinden önceki icraları da kapsayacak şekilde geri yürütüldüğü, FSEK'in 27/son maddesi ile koruma süresinin 70 yıla çıkarıldığı, yine FSEK'in 80. maddesi uyarınca icracı sanatçılara tanınan komşu hakların, izinsiz kullanımının yasaklandığı, somut olayda FSEK'in 52.maddesi kapsamında kullanıma ilişkin yazılı bir izin veya mali hak devrinin bulunmadığı, eserin yapıldığı tarihte var olmayan bir hakkın devrinin de hukuken mümkün olmadığı, farazi olarak kabul edilen devir sözleşmesinin yasa değişikliği ile tanınan bağlantılı hakkı içerdiğinin kabul edilemeyeceği, kaldı ki davacının yapımcı ile sinema filmi için sözleşme yaptığı, bu filmdeki görüntülerinin reklam filmlerinde kullanılmasına dair bir muvafakatının bulunmadığı, bu nedenlerle davacının görüntülerinin davalıya ait reklam filminde izinsiz kullanımının FSEK'ten kaynaklanan mali haklarına tecavüz teşkil ettiği, alınan bilirkişi raporu ile belirlenen 10.000,00 TL rayiç bedelin reklam filminin çekildiği tarihe, davacının başka bir film için çekilen görüntülerinin kullanılması nedeniyle yeniden bir çalışma yapmamış olmasına, reklam filminde kullanılan davacıya ait görüntülerin süresine göre uygun olduğu, davacı vekilinin bu bedele yaptığı itirazların yerinde olmadığı anlaşılmakla, davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine dair aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.

H Ü K Ü M /Yukarıda açıklanan nedenlerle ;
Davanın KISMEN KABULÜNE, KISMEN REDDİNE,
Davalının ----- reklamında davacının rol aldığı ----- filminden alınan görüntülerinin kullanılması suretiyle davacının FSEK'ten kaynaklanan mali haklarına yapmış olduğu TECAVÜZÜN REF'İNE VE ÖNLENMESİNE,Davacının görüntülerinin yer aldığı dava konusu reklam filminin davalı tarafça internet ortamı da dahil her türlü görsel iletişim araçlarında ve sinemalarda yayınlanmasının ÖNLENMESİNE,
FSEK 68.maddesi uyarınca 10.000,00 TL rayiç bedelin 3 katı kadar 30.000,00 TL tazminatın dava tarihinden itibaren reeskont faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,Davacının fazlaya ilişkin taleplerinin REDDİNE,
Alınması gereken 2.049,30 TL harçtan peşin alınan 798,2‬0 TL harcın mahsubu ile bakiye 1.251,1‬0 TL harcın davalıdan tahsili ile Hazine'ye gelir kaydına,
Davacı vekiline markaya tecavüzün ref' i ve önlenmesi davası üzerinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince takdir olunan 15.000,00 TL vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine,Davacı vekiline maddi tazminat davasının kabul edilen kısmı üzerinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince takdir olunan 15.000,00 TL vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine,
Davalı vekiline maddi tazminat davasının reddedilen kısmı üzerinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince takdir olunan 15.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya ödenmesine,Davacı tarafından yatırılan 769,00 TL ıslah harcı, 29,20 TL peşin harç ve 29,20 TL başvurma harcı olmak üzere toplam 827,4‬0 TL harç giderinin davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine,Davacı tarafından yapılan 5.017,50 TL yargılama giderinden davanın kabul ve red oranına göre, (% 66) 3.311,55 TL'nin davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine, bakiye (%34) 1.705,95 TL'nin davacı üzerinde bırakılmasına,Davalı tarafından yapılan 185,20 TL yargılama giderinden davanın red ve kabul oranına göre, (% 34) 62,96 TL'nin davacıdan tahsili ile davalıya ödenmesine, bakiye (%33) 122,24 TL'nin davalı üzerinde bırakılmasına,Kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilgililere iadesine,Dair; davacı vekili ve davalı vekili ile ihbar olunan ----- ve feri müdahil ---- vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren yasal 2 haftalık süre içersinde istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup, usulen anlatıldı.