İSTANBUL ANADOLU 1. FIKRI VE SINAI HAKLAR HUKUK MAHKEMESI

T.C. İstanbul Anadolu 1. FİKRİ VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
ESAS NO: 2021/189 Esas
KARAR NO: 2023/56
DAVA: Endüstriyel Tasarıma Tecavüzün ve Haksız Rekabetin Tespiti ve Men'i ile Maddi ve Manevi Tazminat
KARŞI DAVA: Endüstriyel Tasarımın Hükümsüzlüğü
DAVA TARİHİ: 03/11/2021
KARŞI DAVATARİHİ: 14/01/2022
KARAR TARİHİ: 28/03/2023

Taraflar arasında karşılıklı olarak görülen davaların yapılan açık yargılaması sonucunda;

ASIL DAVADA İSTEM / Davacı-karşı davalılar vekili dava dilekçesini duruşmada tekrarla; müvekkili -----, hem ----, hem de ------firmasının sahibi olduğunu, ----- bu yana--------- faaliyet gösterdiğini, adına tescilli birçok ürünün imalatını yaptığını ve bu ürünleri ------ olarak piyasaya arz ettiğini, müvekkilinin bu ------ farklı -------- -----bulunduğunu, müvekkilinin sadece ------ değil, dünyanın değişik bölgelerinde ulaştığı tanınmışlık düzeyi ile sektörün en önde gelen firmalarından biri olduğunu, müvekkilinin, davaya konu dış cephe tasarımını ----- numarasıyla ilk defa ---- tarihinde tescil ettirmiş olup, iş bu tescilli tasarımı ---- tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 5 yıl müddetle yenilediğini, bu tasarımın hali hazırda -------- kullanılmakta olduğunu, davalı tarafın, müvekkili ile aynı sektörde faaliyet göstermekte olup, müvekkiline ait olan ve müvekkilinin tüm mağazalarında kullandığı dış cephe tasarımını, tescilsiz ve herhangi bir hakka dayalı olmaksızın kullandığını, müvekkiline ait tescilli dış cephe tasarımı arasında iltibas olup olmadığının tespiti amacı ile ---------sayılı dosyası ile tespit yapıldığını ve düzenlenen bilirkişi raporunda müvekkilinin tescilli tasarımları ile davalı tarafından kullanılan dış cephenin benzer olarak algılandıklarının tespit edildiğini beyanla, davalının, davacı-müvekkili ------- karşı yarattığı haksız rekabetin ve müvekkili davacının tescilli tasarım haklarına tecavüz fiillerinin neticesi olan maddi durumun ortadan kaldırılmasını teminen, davalının -------- adresinde yer alan mağazasının dış cephesine uyguladığı görselin/tasarımın kullanılmasının tedbiren durdurulması, önlenmesi ve özellikle dış cephenin sökülerek kaldırılması ve imhası yönünde tedbir kararı verilmesini, davalı kullanımlarının, ayrı ayrı haksız olduğunun hükmen tespitine, davacının ----- tarihinde tescil ettirilen, ---- tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 5 yıl müddetle yenilenen tasarım hakkına vaki haksız tecavüz ve haksız rekabetin ayrı ayrı tespit ve men'ine, davacının tescilli tasarımı üzerindeki haklarını ihlal eden herhangi bir unsurun kullanılmasına, üretilmesine, satışa sunulmasına, satışa arzının önlenmesine, ticarî amaçla bulundukları her yerden toplatılmasına, el konulmasına, kaldırılmasına ve imhasına, davalının yukarıda açıklanan ve davacının tasarım haklarına tecavüz ve haksız rekabet teşkil eden fiilleri nedeniyle; davacının uğradığı maddi ve manevi zararın tazmini için HMK'nın 107. maddesi uyarınca ileride artırılmak kaydı ile ---- maddi ve---- manevi tazminatın davalıdan alınarak davacıya ödenmesine; davanın kabulü halinde verilen mahkeme kararının masrafları davalı tarafından karşılanmak suretiyle ilgililere tebliğ edilmesi ve ----- genelinde en yüksek tirajı olan üç gazeteden birinde kamuya ilan yoluyla duyurulmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

DAVAYA CEVAP VE KARŞI DAVA / Davalı-karşı davacı vekili cevap ve karşı dava dilekçesini duruşmada tekrarla; müvekkiline ait dış cephenin farklı ve ayırt edici olduğunu, müvekkilinin mağaza cephesinin davacının tasarımı ile karıştırılma ihtimali bulunmadığını, tasarımlar arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde farklılıklar bulunduğunu, davacıların herhangi bir zararının mevcut olmadığını, ayrıca davacının dış cephesinin yenilik ve ayırt edicilik özelliğinin bulunmadığını, ------- bulunan ------- ait dış cephenin ve ---- tamamlanan ve------ şehrinde bulunan------- dış cephesinin davacı-karşı davalının başvuru tarihinden önce kamuya sunulduklarını, dolayısıyla davaya konu tasarımın hükümsüzlüğüne karar verilmesi gerektiğini, bu sebeplerle davacı-karşı davalılara ait ------ tescil numaralı ------- cephe tasarımının hükümsüzlüğüne karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

KARŞI DAVAYA CEVAP / Davacı-karşı davalılar vekili karşı davaya cevap dilekçesini duruşmada tekrarla; müvekkiline ait ---- tescil numaralı tasarımın yenilik unsurunu taşıdığını ve usulüne uygun olarak ------incelemesinden geçerek tescil edildiğini, bir bütün olarak incelendiğinde müvekkiline ait tasarımın emsal olarak sunulan tasarımlardan farklı olduğunu, karşı tarafın karşı dava dilekçesinde bahsettiği ve üçüncü kişilere ait bina dış cephelerinin bir kısmının müvekkilinin tasarım koruma tarihinden sonra yapıldığını, ayrıca cephelerde karıştırılma ihtimali yaratacak derecede bir benzerlik de bulunmadığını, davalı-karşı davacının kullandığı tasarımın müvekkilinin tescilli tasarımı ile ayırt edilemeyecek derecede benzer olduğunu savunarak, karşı davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

D E L İ L L E R V E G E R E K Ç E / Asıl dava, davacı-karşı davalılara ait ---- tescil numaralı tasarımın koruma kapsamında kalan dış cephenin davalı-karşı davacı tarafından kullanılması sebebiyle meydana geldiği iddia edilen tecavüzün ve haksız rekabetin tespiti ve men'i ile maddi ve manevi zararların tazminine ilişkin olup, karşı dava ise, davacı-karşı davalıya ait ------- tescil numaralı tasarımın yenilik ve ayırt edicilik özelliğinin bulunmadığı iddiası ile açılan hükümsüzlük davasıdır.
Dosyaya ---- kayıtları getirtilmiş olup, incelendiğinde; ----- tescil numaralı ------ isimli ----------- tarihinde davacı-karşı davalı------ adına tescil edildiği anlaşılmıştır.
Dosyaya ---kayıtları getirtilmiş olup, incelendiğinde; davacı-karşı davalı ------ tarihinde tescil edildiği, davacı-karşı davalı ---- şirketi ortağı ve yetkilisi olduğu, davalı-karşı davacı-------- tarihinde tescil edildiği görülmüştür.
Davacı-karşı davalı vekili ------- tarihli dilekçesi ile maddi tazminatın SMK’nun151/2-b maddesi uyarınca hesaplanmasını talep ettiklerini bildirmiştir.
Davacı-karşı davalı ------ tarafından davalı-karşı davacı şirket aleyhine ----- sayılı dosyası ile delil tespiti talebinde bulunulduğu, Mahkeme tarafından bilirkişiye yerinde inceleme yetkisi verilmek suretiyle alınan ----- tarihli raporda; tespit isteyene ait ---------- numaralı tasarım ile aleyhine tespit istenene ait iş yerinin cephe tasarımları arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığı, bu sebeple benzer olarak algılandıkları yönünde tespitte bulunulmuştur.
Dava konusu teknik bilgi gerektirdiğinden tarafların delilleri toplandıktan sonra Mahkememizce bilirkişi incelemesi yaptırılmış, tasarım uzmanı ----- ve bilişim uzmanı -----oluşan bilirkişi heyeti ---- tarihli raporda; karşı dava dilekçesi ekinde yer alan ----- hususunda yapılan incelemede binanın ---- yer aldığı, projenin --- ait olduğu, proje başlangıç tarihinin ----- olduğu, inşaatın başlangıç tarihinin ----olduğu, inşaat bitiş tarihinin ----- olduğunun tespit edildiği, karşı dava dilekçesi ekinde yer alan ----- hususunda yapılan incelemede binanın ----- yer aldığı, inşaat bitiş tarihinin ---- olduğunun tespit edildiği, karşı dava dilekçesi ekinde yer alan ----- hususunda yapılan incelemede binanın ----- yer aldığı, ---- sitesindeki ----- tarihli haber içeriğinde -------- doğrultusunda ----- yılında hazır olduğunun tespit edildiği, karşı dava dilekçesi ekinde yer alan ------ hususunda yapılan incelemede binanın ----- yer aldığı, yıl bilgisinde ----- tespit edildiği, karşı dava dilekçesi ekinde ----- ----- hususunda yapılan incelemede binanın ---- yer aldığı, yıl bilgisinde ---- yazdığının tespit edildiği, karşı dava dilekçesi ekinde yer alan ----- ayrı bir delil olarak sunulan -----aynı bina oldukları, bina inşaatının dış cephe uygulamasının ----yılı itibari ile tamamlanmış olduğu, asıl davada; davalı/karşı davacı tarafa ait iş yeri adresinde yer alan cephe tasarımlarının davacı/karşı davalı tarafa ait ----- numaralı --------tescil belgesinin koruma kapsamında olduğu, karşı davada; davacı/karşı davalı tarafa ait ---- numaralı ------- belgesindeki tasarımın --------- dış ------ benzer olduğu, bu nedenle yenilik ve ayırt edicilik niteliklerine sahip olmadığı yönünde görüş belirtilmiştir.
SMK'nun 55/1. maddesinde; tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin ------ kaynaklanan görünüm olarak tanımlanmış, tasarımın tescilli olması halinde tescilli tasarım, ilk kez------ kamuya sunulmuş olması halinde ise tescilsiz tasarım olarak korunacağı belirtilmiştir.
Yine SMK'nun 56. maddesinde tasarımın korunabilmesi için yenilik ve ayırt edicilik niteliğine sahip olması gerektiği belirtilmiş, bir tasarım tescilli ise başvuru veya rüçhan tarihinden önce, tescilsiz ise kamuya sunulduğu tarihten önce dünyanın her hangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarımın yeni kabul edileceği, tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorlarsa aynı kabul edileceği, bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim tescilli tasarım için başvuru veya rüçhan tarihinden önce, tescilsiz tasarım için tasarımın kamuya sunulduğu tarihten önce kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğunun kabul edileceği, ayırt edicilik niteliğinin değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarım geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesine bakılacağı belirtilerek yenilik ve ayırt edicilik özelliklerinin tanımı yapılmıştır.
SMK'nun 77. maddesinde ise; tasarımın yenilik ve ayırt edicilik niteliklerinin bulunmaması halinde tasarımın hükümsüz sayılmasına karar verileceği düzenlenmiştir. SMK'nun 79. maddesinde de hükümsüzlük kararının geçmişe etkili olacağı, tasarıma kanunla sağlanan bu korumanın hiç doğmamış sayılacağı belirtilmiştir.
Bu yasal düzenlemeler ışığında somut olaya bakıldığında; davacı-karşı davalıya ait tasarım tescil kaydı, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı ile, davalı-karşı davacı tarafça yenilik kırıcı olarak gösterilen bina dış cephelerinden yalnızca ------ davacı-karşı davalı ------ tasarım tescil başvurusundan önce ---- yılında, --- dış cephesinin de ------ yılında tamamlandığının tespit edilmiştir.
Davacı-karşı davalıya ait tasarım ile ------- binasının dış cephesinin karşılaştırılmasında ise; kıyaslanan tasarımlarda yer alan öğelerin birbirlerine ve kompozisyonun geneline olan oran, konum, ebat ilişkilerinin farklı oldukları, bu nedenle tasarımlar arasında, bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunduğu, birbirleri ile farklı olarak algılandıkları kanaatine varılmıştır.
Dava konusu ile ------- ait olan ve ayırt edicilik yönünden değerlendirilen tasarımlar ------- olarak tanımlanan ----- tasarımlar oldukları, her ------- ---- da binanın ön cephesinin ------- olarak konumlanan farklı ebatlardaki ----- ile,------ olarak şekillendirilmiş oldukları, her iki tasarımda da ------- birbirleri ile yaklaşık aynı oranlarda olacak şekilde kullanıldığı, her iki tasarımda da --------- kenarlarında yoğunlaştırılmış olarak kullanıldığı, tescilli tasarımdaki kare kullanımlarının ---------göre düzensiz olduğu görülse de, her iki tasarımda da ------ doğru------- büyük olanlarının kullanıldığı ve dışarıdan içeriye doğru ------- büyüğe doğru görsel bir geçiş olduğunun izlendiği, her iki tasarımda da -----şaşırtmalı olarak bazıları kapatılmış bazıları açık bırakılmış halde oldukları, her iki tasarımda da binaya giriş alanının boş bırakıldığı, davacı-karşı davalının tasarımında---------- yer almakta iken, diğer tasarımda firma ismi bulunmadığı, davacı-karşı davalının tasarımında k------ çeşitli noktalarında çalı kullanımı görülmekte iken, diğer tasarımda bu öğenin bulunmadığı, kıyaslanan tasarımlarda firma isim konumunun farklı oldukları görülse de, bu öğenin tek başına ürünlere ayırt edicilik katmaya yeterli olmadığı, tasarımlarda yer alan diğer öğelerin ve özellikle ----------------kullanımlarının birbirlerine ve kompozisyonun geneline olan oranı, konumu, --------- benzer oldukları, bu nedenle, davacı-karşı davalı tarafa ait -------- tescil numaralı ------- tasarım ile hükümsüzlüğü doğrultusunda dosyaya sunulan --------- cephe tasarımlarının bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar bulunmadığı, birbirleri ile benzer olarak algılandıkları anlaşılmıştır.
Her ne kadar davacı-karşı davalı tarafça dosyaya sunulan uzman görüşünde; davacı-karşı davalıya ait tescilli tasarım ile ---------- dış cephesi karşılaştırıldığında; davacı-karşı davalının tasarımında firma isminin kullanılması, bunun boyutu ve buna ayrılmış bölüm, küçük karelere ayrılmış baklava formunun tasarımın geneline hakim olması ve sistematik olarak, serpiştirilerek kullanılmış olması, kapalı kutuların yoğun bir şekilde kullanılmış olması, tasarımın tek cephede kullanılmış olması, bitkilerle süslemeler yapılmış olması, giriş alanının, ----------oluşu, --------- tasarımı endüstriyel ve sistematik, tekdüzen iken, davacı-karşı davalının tasarımında kare kullanımlarındaki --------- yaratılmış olmasının ayrıntıyı çok aşan farklılıklar olarak belirtilmişse de, davacı-karşı davalı tarafça tescilli tasarımına benzer olduğu iddia edilen davalı-karşı davacıya ait iş yerinin dış cephe kaplamasında da, -----, yerlerinin ve yoğunluğunun farklı olduğu, üstte yer alan tabela kısmının daha --------- oluştuğu,---- unsurunun mevcut olmamasına rağmen tasarımların benzer olduğunun iddia edildiği, ---------- dosyasında alınan bilirkişi raporunda da davalı-karşı davacının dış cephesindeki bu farklılıklara rağmen tasarımların benzer olduğuna dair görüş bildirildiği, tescilli tasarımın asıl özelliğinin arkası boşaltılmış, bazıları dolu, bazıları boş olan, birbirinden farklı büyüklükteki kare ----olduğu, bu ----- iş yeri tabelasının, kapının nerede olduğunun veya----------kullanıcı için farklılık yaratmadığı, bunların ------- oldukları anlaşıldığından uzman görüşüne itibar edilmemiştir.
Davalı-karşı davacı--------- tescil numaralı tasarımın yenilik ve ayırt edicilik unsurunun mevcut olmaması nedeniyle hükümsüzlüğüne karar verilmesi gerektiğinden ve SMK'nun 79. maddesinde de hükümsüzlük kararı geçmişe etkili olacağından ve tasarıma kanunla sağlanan bu korumanın hiç doğmamış sayılacağından, asıl davada davacıların davalıya karşı ileri sürebilecekleri tasarımdan kaynaklanan bir hakları bulunmadığından, davalı-karşı davacının dış cephe kaplaması ile davacı-karşı davalı ---------- tasarımının benzer oldukları tespit edilmişse de, asıl davanın reddine karar vermek gerekmiştir.

H Ü K Ü M /Yukarıda açıklanan nedenlerle ;
Asıl davanın REDDİNE,
Alınması gereken 179,90 TL harçtan peşin alınan 172,49 TL harcın mahsubu ile bakiye 7,41 TL harcın davacı-karşı davalılardan tahsili ile Hazine'ye gelir kaydına,
Davalı-karşı davacı vekiline tasarıma tecavüzün ve haksız rekabetin tespiti ve men'i davası üzerinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince takdir olunan 15.000,00 TL vekalet ücretinin davacı-karşı davalılardan tahsili ile davalı-karşı davacıya ödenmesine,
Davalı-karşı davacı vekiline maddi tazminat davası üzerinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince takdir olunan 100,00 TL vekalet ücretinin davacı-karşı davalılardan tahsili ile davalı-karşı davacıya ödenmesine,
Davalı-karşı davacı vekiline manevi tazminat davası üzerinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince takdir olunan 10.000,00 TL vekalet ücretinin davacı-karşı davalılardan tahsili ile davalı-karşı davacıya ödenmesine,
Davacı-karşı davalılar tarafından gerek bu dava dosyasında gerekse de delil tespiti dosyasında yapılan yargılama ve tespit giderlerinin üzerilerinde bırakılmasına,
Karşı davanın KABULÜNE,
Davacı-karşı davalı----- adına tescilli ------------- tescil numaralı endüstriyel tasarımın HÜKÜMSÜZLÜĞÜNE ve SİCİLDEN TERKİNİNE,
Alınması gereken 179,90 TL harcın davacı-karşı davalı ----- tahsili ile Hazine'ye gelir kaydına,
Davalı-karşı davacı vekiline Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince takdir olunan 15.000,00 TL vekalet ücretinin davacı-karşı davalı ----- tahsili ile davalı-karşı davacıya ödenmesine,
Davalı-karşı davacı tarafından yapılan 80,70 TL başvurma harcı, 145,00 TL tebligat ve müzekkere masrafları ile 2.000,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 2.225,70 TL yargılama giderinin davacı-karşı davalı ------- tahsili ile davalı-karşı davacıya ödenmesine,
Kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilgililere iadesine,
Dair; taraf vekillerinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren yasal 2 haftalık süre içersinde istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup, usulen anlatıldı.28/03/2023