İSTANBUL ANADOLU 1. FIKRI VE SINAI HAKLAR HUKUK MAHKEMESI

T.C. İstanbul Anadolu 1. FİKRİ VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2021/118
KARAR NO : 2023/51

DAVA : Fikir Ve Sanat Eseri (Manevi Tazminat İstemli.)
DAVA TARİHİ : 01/07/2021
KARAR TARİHİ : 23/03/2023
Davacı vekili tarafından davalı aleyhine açılan Fikir ve Sanat Eserinden kaynaklanan manevi tazminat istemli davasının yapılan açık yargılama sonucunda;
İSTEM / Davacı vekili dava dilekçesini duruşmada tekrarla; davacının ----- ili, 367 ada, 33 parselde tapuya kayıtlı taşınmaz üzerine yapılan ----- Hizmet Binası’nın mimari projesinin müellifi olduğunu, inşaat ruhsatının Eylül 1979 tarihinde alındığını, binanın yapımının ise 21 Kasım 1983 tarihinde tamamlandığını, bu binanın halen ---- olarak kullanıldığını, davacının geçen yıl ------yaptığı turistik gezi sırasında binanın mimari projesinde kendisinden izin alınmaksızın değişiklikler yapıldığını, eserin yok edilerek bambaşka bir binaya dönüştürüldüğünü gördüğünü, davalının bu eyleminin ------ Sözleşmesi’ne aykırı olduğunu, davaya konu binanın inşa edildiği günlerde şehrin en büyük iki caddesinin kesişme noktasında yer alması ve özgün -----tarzı ile şehrin en gözde binası olduğunu, davacının bu nedenle büyük üzüntü yaşadığını, bu konuda davalıya -----Noterliği’nin 06/10/2020 tarihli ve ---- yevmiye numaralı ihtarnamesinin gönderildiğini, ancak sonuç alınamadığını belirterek; gerek----sayılı ----, gerekse ----taraf olduğu ------ Sözleşmesi hükümlerine aykırı davranarak müvekkilinin elem ve üzüntüye düşerek manevi haklarının haleldar olmasına sebep olan davalının sorumluluk hukukunun da bir gereği olarak müvekkilinin uğradığı zararın hiç değilse bir nebze olsun telafisi bakımından fazlaya ilişkin talep hakları saklı kalmak üzere şimdilik 100.000,00 TL manevi tazminat ödemesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
DAVAYA CEVAP / Davalı taraf usulüne uygun tebligata rağmen cevap dilekçesi sunmadığı anlaşılmıştır.
D E L İ L L E R V E G E R E K Ç E / Dava, davacıya ait mimari projede izinsiz değişiklik yapılmak suretiyle ----- kaynaklanan manevi haklarının ihlal edildiği iddiasıyla açılan manevi tazminat davasıdır.
Dava konusu ----- ili, ----- mahallesi, ----- Caddesi mevkii, 367 ada, 33 parsel sayılı taşınmaza ait tapu kaydı dosya içine getirtilmiş, incelendiğinde taşınmaz ----- aitken satışı ve çeşitli intikaller sonucunda 20/09/2018 tarihinden itibaren halen ----- adına tescilli olduğu tespit edilmiştir.Davalı -------Ticaret Sicil kaydı dosya içine getirtilmiş, 04/05/2007 tarihinde tescil edildiği, halen faal olduğu tespit edilmiştir.
----- Belediye Başkanlığı İmar Ve Şehircilik Müdürlüğü'nün ------ Merkez 367 ada 33 parsel sayılı taşınmazın mimari projesi ve tadilat projelerinin onaylı örnekleri CD ortamında Mahkememize gönderilmiştir.
----- Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Kültür İşleri Şube Müdürlüğü'nün------kim tarafından işletildiği sorulmuş, halen------tarafından işletildiği, ---- işletme belgesinin 13/11/2020 tarihinde iptal edildiği bildirilmiştir.Davacının mali durumu araştırılmış, aylık gelirinin 30.000,00-40.000,00 TL aralığında olduğu bildirilmiştir.Dava konusu teknik bilgi gerektirdiğinden, Mahkememizce mimar ------ bilirkişi raporu istenilmiş, 16/11/2022 tarihli raporda; dava konusu---- binasının mimari projesinin davacı tarafça hazırlandığı, söz konusu mimari projenin davacının hususiyetini barındırdığı, bu nedenle de davacı tarafça hazırlandığı anlaşılan mimari projenin ----2. maddesinin ilk fıkrasının 3. bendine göre “----- olarak korunması gerektiği, davacı tarafça banka şubesi ve lojmanları olarak tasarlanan mimari projede 13/05/2011 tarihinde fonksiyon değişikliği yapılarak yapılan tadilatla binanın fonksiyonunun----olarak değiştirildiği, tadilat projesinin müellifinin Mimar------ olduğu, somut olayda mimari projede yapılan değişikliklerin “esaslı değişiklik” olarak nitelendirilebilecek düzeyde olduğu, davacı tarafından hazırlanan mimari proje davacının izni olmaksızın tadilat projesi ile esaslı bir şekilde değiştirildiğinden, somut olayda davacının Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun “Eserde değişiklik yapılmasını menetmek” başlıklı 16. maddesinde düzenlenen manevi hakkının ihlal edildiği yönünde görüş bildirmişlerdir.----- Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü'nden----- ili, ------. 367 Ada, 33 parselde kayıtlı dava konusu taşınmazın ------- ait tadilat projesi ile 13/05/2011 tarihinde yapılan tadilatın kim tarafından yaptırıldığı, binanın o tarihte kime ait olduğu sorulmuş, gelen müzekkere cevabı ile 16/12/2011 tarihli tadilatın davalı ------ tarafından yaptırıldığı bildirilmiştir.
-----sayılı---- 2/3. maddesine göre; “Bedii vasfı bulunmayan her nevi teknik ve ilmi mahiyette fotoğraf eserleriyle, her nevi haritalar, planlar, projeler, krokiler, resimler, coğrafya ve topoğrafyaya ait maket ve benzerleri, her çeşit mimarlık ve şehircilik tasarım ve projeleri, mimari maketler, endüstri, çevre ve sahne tasarım ve projeleri” ilim ve edebiyat eserleri kategorisi içerisinde yer alır ve eser sayılırsa da, eser sahibi mimar, sadece estetik niteliği haiz ve güzel sanat eseri sayılabilecek olan mimari yapılarda kendisinden izinsiz biçimde meydana getirilen değişikliklere karşı çıkabilir. Buna karşın, mimari proje değiştirilmeksizin, estetik niteliği bulunmayan mimari yapıdaki değişikliğe, anılan mimari yapının projesini hazırlayan mimarın ----- hükümlerine dayanarak engel olabilmesi mümkün değildir. Çünkü mimari projesi uygulanarak güzel sanat eseri vasfı bulunmayan bir mimari yapı inşa edilen mimarın, mimari yapı üzerinde ----- tarafından korunan bir eser sahipliği hakkı bulunmamaktadır. Onun hakkı sadece kendi projesi üzerindedir.
Bu yasal düzenleme ışığında somut olaya bakıldığında; dosya içine getirtilen davacıya ait mimari proje ile 2011 yılında yapılan tadilat projesi ile binanın eski ve yeni fotoğrafları ve alınan bilirkişi raporu ile; ----- savaşı sonrası 40 yıl kadar ----- hakim olan------ tarafından şehre pek çok yapı inşa edildiği, davacı ------- tarafından da bu tarihi dokuya sadık kalınarak projelendirme yapıldığı, davacı tarafça hazırlandığı anlaşılan bu mimari projenin davacının hususiyetini barındırdığı, bu nedenle de davacı tarafa ait mimari projenin ----2. maddesinin ilk fıkrasının 3. bendine göre "----- olarak korunması gerektiğinin tespit edildiği, 1983 tarihli ilk projede binanın bodrum kat+zemin kat+5 normal katlı, yani toplam 7 katlı olduğu, 13/05/2011 tarihli tadilat projesinde ise binanın bodrum kat+zemin kat+7 normal katlı, yani toplam 9 katlı olduğu, mevcut binaya 2 kat ilave edildiği, 1983 tarihli ilk projenin ---- şubesi olarak tasarlandığı, bu projede bodrum katın arşiv, zemin kat ve 1. normal katın ----- şubesi, 2, 3, 4 ve 5. normal katların ise ----- olarak planlandığı, 13/05/2011 tarihli tadilat projesinde ise yapının otele dönüştürüldüğü, bu kapsamda bodrum katta saunaya, fitness salonuna ve çamaşırhaneye, zemin katta lobi, bar ve ofis mekanlarına, 1. normal katta mutfak, soğuk depo ve yönetim odalarına, 2, 3, 4 ve 5 normal katlarda ----- odalarına, 6. normal katta toplantı odasına ve ----- odalarına, 7. katta ise lokantaya yer verildiği, 1983 tarihli ilk projede cepheler brüt beton olmasına rağmen, 13/05/2011 tarihli tadilat projesinde ise, kısmen silikon esaslı cephe boyası ve kısmen kompozit cephe kaplaması, kısmen de cam cephe giydirmelerinin mevcut olduğu, balkonların pencere doğraması ile kapatılıp odalara katıldığı, mimari projede yapılan bu değişikliklerin "esaslı değişiklik" olarak nitelendirilebilecek düzeyde oldukları, davacı tarafından hazırlanan ve ilim ve edebiyat eseri olarak korunması gerektiği değerlendirilen mimari projenin davacının izni olmaksızın tadilat projesi ile esaslı bir şekilde değiştirilmesinin davacının Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun "Eserde değişiklik yapılmasını menetmek" başlıklı 16. maddesinde düzenlenen manevi hakkını ihlal ettiği, davacıya ait mimari projenin özelliklerine, dava konusu projede yapılan tadilatın niteliğine ve derecesine, davalının kusur durumuna ve davacının mali durumuna göre 50.000,00 TL manevi tazminatın hakkaniyete uygun olacağı anlaşılmakla, davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine dair aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.

H Ü K Ü M /Yukarıda açıklanan nedenlerle ;
Davanın KISMEN KABULÜNE KISMEN REDDİNE,
50.000,00 TL manevi tazminatın davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
Davacının fazlaya ilişkin taleplerinin reddine,
Alınması gereken 3.415,50 TL harçtan peşin alınan 1.707,75 TL harcın mahsubu ile bakiye 1.707,75 TL harcın davalıdan tahsili ile Hazine'ye gelir kaydına,
Davacılar vekiline manevi tazminat davasının kabul edilen kısmı üzerinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince takdir olunan 15.000,00 TL vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine,
Davalı vekiline manevi tazminat davasının reddedilen kısmı üzerinden Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince takdir olunan 15.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalıya ödenmesine,
Davacılar tarafından yatırılan 1.707,75 TL peşin harç ve 59,30 TL başvurma harcı olmak üzere toplam 1.767,05‬ TL harç giderinin davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine,
Davacı tarafından yapılan 176,00 TL tebligat ve müzekkere masrafları ile 3.000,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 3.176,00 TL yargılama giderinden, davanın kabul ve red oranına göre, (%50) 1.588,00 TL'nin davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine, bakiye (%50) 1.588,00 TL'nin davacı üzerinde bırakılmasına,
Davalı tarafından yapılan yargılama gideri bulunmadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
Kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde ilgililere iadesine,Dair; davacı vekilinin yüzüne karşı, davalı vekilinin yokluğunda, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren yasal 2 haftalık süre içersinde istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup, usulen anlatıldı.