İSTANBUL 9. ASLIYE TICARET MAHKEMESI

T.C.
İSTANBUL
9. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO:2024/121 Esas
KARAR NO:2024/655

DAVA:Çek İstirdatı
DAVA TARİHİ:21/02/2024
KARAR TARİHİ:06/11/2024

Mahkememizde görülmekte olan davanın yapılan açık yargılamasının sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
TALEP: Davacı vekili mahkememize verdiği dava dilekçesinde özetle; davalı tarafından .... İcra Müdürlüğü’ nün ... E. sayılı dosyasına konu edilen ... Bankası ... Şubesine ait ... no.lu keşidecisi ... İnşaat Taahhüt Mimarlık Müh. San. ve Tic. Ltd. Şti. olan 05.12.2023 tarihli 100.000,00 TL bedelli çekle ilgili olarak müvekkili şirket tarafından .... 3. Asliye Ticaret Mahkemesi’ nin ... E. sayılı dosyası ile çek iptali davası açıldığını ve çekler için ödeme yasağı kararı alındığını, ödeme yasağı kararından sonra davalı tarafından çekin bankaya ibraz edilmiş olduğunu, dava konusu çek ve iki ayrı çekin kargoda kaybolduğunu, çekle ilgili yetkiye, borca ve imzaya itiraz sebeplerine dayalı olarak .... İcra Hukuk Mahkemesi ... E. sayılı dosyası ile dava açıldığını ve mahkemece takibin durdurulmasına karar verildiğini, müvekkilinin çekleri teslim alamadan kargoda kaybolduğundan ciro zincirinde kopukluk söz konusu olduğunu, açıklanan nedenlerle; ... Bankası ... Şubesine ait ... no.lu keşidecisi ... İnşaat Taahhüt Mimarlık Müh. San. ve Tic. Ltd. Şti. olan 05.12.2023 tarihli 100.000,00 TL bedelli çekin meşru hamilinin müvekkili olduğunun tespiti ile çekin uhdesinde bulunan davalıdan istirdadı ile müvekkiline verilmesine, söz konusu çek davalı tarafından icra takibine konu edildiğinden müvekkilinin zarara uğramasını önlemek amacıyla ödeme yasağı kararının devamına, ....İcra Müd. ... E. sayılı takibin durdurulmasına, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili mahkememize verdiği cevap dilekçesinde özetle; davacı yanın dilekçesinde ciro silsilesinde kopukluk veya hukuka aykırılık olduğunu iddia etmiş ise de bu hususun gerçeği yansıtmadığını, müvekkili şirketin dava dışı ... ile faktöring sözleşmesi imzalayarak ve faturaya bağlı olarak dava konusu çeki teslim aldığını, dava konusu çek için iyi niyetli hamil konumunda olduğunu belirterek davanın reddine, davacı aleyhine %20 den az olmamak üzere icra inkar tazminatına ve %10 oranında para cezasına, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Eldeki dava, çek istirdatı davasıdır.
Bilirkişi tarafından düzenlenen 03/07/2024 tarihli bilirkişi raporuna göre; dava konusu çek; ... Bankası ... Şubesine ait ... no.lu 05.12.2023 keşide tarihli 100.000,00 TL bedelli çekin keşidecisi ... İnşaat Taahhüt Mimarlık Mühendislik San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından davacı ... Endüstriyel Otomasyon Müh. San. ve Tic. Ltd. Şti. adına keşide edilmiş olduğunu, çekin arkasındaki ciro silsilesine göre; davacı ... Endüstriyel Otomasyon Müh. San. ve Tic. Ltd. Şti., ... cirosu ile davalı ... A.Ş. ne verilmiş olduğunu, davalı ... A.Ş. ile dava dışı ... arasında akdedilmiş olan 10.10.2023 tarihli 5.000.000,00 TL limitli Faktoring Sözleşmesi kapsamında; Faktoring sözleşmesinin tarafı olan ... tarafından, davacı ... End. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti. adına tanzim edilen 25.09.2023 tarihli ... no.lu 100.320,00 TL tutarlı e-Arşiv Faturanın 100.000,00 TL kısmının 10.10.2023 tarihinde davalı şirkete temlik edilmiş olduğunu, faturaya karşılık dava konusu olan 05.12.2023 tarihli 100.000,00 TL bedelli çekin davalı şirkete 10.10.2023 tarihinde teslim edilmiş olduğu, buna göre dava konusu çekin faktoring işlemine konu edildiği ve düzgün ciro silsilesi ile davalı faktöring şirketine ulaştığını, davalı şirketin ticari defter ve kayıtlarında tespit edildiği üzere; davalı şirketin, faktoring sözleşmesi kapsamında dava dışı ... firmasından temlik almış olduğu fatura karşılığında, davalı şirkete teslim edilen dava konusu 05.12.2023 tarihli 100.000,00 TL bedelli çekin 10.10.2023 tarihinde Portföye giriş kaydının yapılmış olduğu, çekin keşide tarihinde tahsil edilmesi için 13.10.2023 tarihinde bankaya takasa verilmiş olduğunu, Faktoring sözleşmesi çerçevesinde; dava konusu çeke ait faktöring işlemine istinaden, davalı faktöring şirketi tarafından dava dışı ... hesabına 10.10.2023 tarihinde 94.999,99 TL ödeme yapılmış olduğunu, davalı şirket tarafından incelemeye sunulan belgelerden; factoring işlemine konu edilen, davalı şirket tarafından temlik alınan 25.09.2023 tarih ... no.lu 100.320,00 TL tutarlı faturanın Merkezi Fatura Kaydı Sistemine işlenmiş olduğunu, dava konusu 05.12.2023 tarihli 100.000,00 TL bedelli çekin ... istihbarat sistemine giriş yapılarak kontrol edilmiş olduğu ve çek hakkında olumlu sonuç alındığının anlaşıldığını, 6361 sayılı Kanun 9/2. Maddesi kapsamında dosyadaki delil durumuna göre davacının istirdat talebine ilişkin nihai değerlendirmenin ve hukuki tavsifin Mahkemeye ait olduğunu belirtmiştir.
İstanbul Bam 13.Hukuk Dairesinin 2020/1028 E., 2022/1313 K. sayılı ilamında "Dava, 6102 sayılı TTK'nın 792. maddesine dayalı çek istirdadı talebine ilişkindir. Bu davada TTK'nın 790. maddesi gereği, ispat yükü çekin yetkili hamili olduğunu ve rızası dışında elinden çıktığını ileri süren davacıya ait olup, davacının davalının kötüniyetle çeki iktisap ettiğini veya iktisapta ağır kusurlu bulunduğunu kanıtlaması gerekir. TTK'nın 790. maddesi gereğince, cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır. Ayrıca TTK'nın 801. maddesi gereğince, çeki ödeyecek muhatap banka için dahi ciro imzalarının geçerliliğinin araştırılması zorunluluk değilken, hamilin bu yönde bir yükümlülüğünün bulunduğu ileri sürülemez. Çeklerde ciranta olan davacının imzasının sahte olması tek başına davalı tarafın, çekleri kötü niyetle iktisap ettiğini ve iktisapta ağır kusurlu olduğunu göstermez. Davalı tarafça çeklerin ticari ilişki kapsamında alacağa karşılık alındığı savunulduğu ve Mahkemece verilen kesin süre içerisinde davacı tarafça, davalı tarafın çekleri iktisabında kötü niyetli veya ağır kusurlu olduğuna dair bir delil sunulmadığı, davacı ile kendisinden önceki cirantanın ticari defterlerin incelenmesinin dosyaya herhangi bir katkısının olmayacağı dosya kapsamından anlaşılmış olmakla; dosya içerisindeki bilgi ve belgelere göre, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmadığından, mahkemenin gerekçesine göre davacı vekilinin istinaf sebepleri yerinde görülmemiştir. " gerekçesi ile davacı cirantanın çekteki imzasının sahte olmasının davalının çeki kötü niyetle iktisap ettiğini ve iktisapta ağır kusurlu olduğunu göstermeyeceği belirtilmiştir.
TTK’nın 792. maddesinde, "Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790'ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür." hükmü düzenlenmiştir.
Çek istirdatı davalarında davacının çekin yetkili hamili olduğunu, çekin rızası hilafına elinden çıktığını ve davalının çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğunu veya iktisapta ağır kusurlu bulunduğunu kanıtlaması gerekmektedir.
6361 Sayılı Finansal Kiralama Faktoring ve Finansman Şirketler Kanunu'nun 9/2. maddesinde; "Faktoring şirketi Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile, bir mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar ile Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz veya tahsilini üstlenemez. Aynı faturaya dayalı birden çok faktoring şirketine yapılan kısmi temliklerin toplam tutarı fatura tutarını aşamaz." hükmü düzenlenmiştir.
Yasal dayanakları ortaya konularak yapılan bu açıklamalardan sonra somut olaya gelindiğinde, dava konusu çekin incelenmesinde; ciro silsilesinde görünürde herhangi bir kopukluk olmadığı anlaşılmaktadır. Davacının ciro imzasının sahte olduğu iddiası yönünden, imza davacıya ait olmasa dahi TTK'nın 677. maddesindeki düzenlemeye göre, imzaların istiklali prensibi benimsenmiş olup, ciro imzalarından biri sahte bile olsa, düzgün ciro silsilesine göre çeki iktisap edenin, çeki iktisapta ağır kusurunun bulunduğunun ayrıca kanıtlanması gerekir. Dava tarihinde yürürlükte bulunan 6102 sayılı TTK'nın 792. maddesine göre, çek eline geçmiş bulunan yeni hamilin ancak kötüniyetle iktisap etmiş olması veya iktisapta ağır bir kusurunun bulunması halinde çeki iade ile yükümlü olması gerektiği, davalının faktoring mevzuatı kapsamında yasaların kendisine yüklediği yükümlülükleri yerine getirdiği ve davacı tarafça, davalı tarafın çeki iktisabında kötü niyetli veya ağır kusurlu olduğuna dair bir delil sunulmadığı gözetilerek TTK m. 792'deki şartları taşımayan çek istirdatına ilişkin işbu davanın reddine karar verilmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
KARAR : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın reddine,
2-Alınması gereken 427,60 TL karar ve ilam harcından peşin alınan 1.707,75 TL harcın mahsubu ile artan 1.280,15‬ TL harcın karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen 30.000 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu 18/A-13.maddesi ve Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesi gereğince Adalet Bakanlığı Bütçesinden Arabulucuya ödenen 3.600 TL ücretin tamamının davacıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
6-Taraflarca yatırılan gider avansından arta kalan kısmın karar kesinleştiğinde ilgili tarafa iadesine,
Davacı vekilinin ve davalı vekilinin yüzüne karşı; gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içinde Mahkememize sunulacak veya gönderilecek dilekçe ile İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.
06/11/2024

Katip ...
e-imzalıdır

Hakim ...
e-imzalıdır