İSTANBUL 5. ASLIYE TICARET MAHKEMESI

T.C.
İSTANBUL
5. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/563 Esas
KARAR NO : 2024/605

DAVA : İtirazın İptali (Haksız Eylemden Kaynaklanan Zarar Nedeniyle)
DAVA TARİHİ : 04/08/2022
KARAR TARİHİ : 15/10/2024

Mahkememizde görülmekte olan İtirazın İptali (Haksız Eylemden Kaynaklanan Zarar Nedeniyle) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili sunduğu dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirketin, ... no'lu Nakliyat Emtia Sigortası Abonman Sözleşmesi ve ... no'lu Nakliyat Emtea Taşıma Sigorta Poliçesi Sefer Belgesi ile sigortalı ... A. Ş.'nin dava konusu olaya ilişkin nakliye rizikolarına karşı sigortalandığını, müvekkili şirketin sigortalısı ...Tic. A. Ş. tarafından ihraç edilen taze şeftali emtiasının ...’da mukim “... firmasına satıldığını, paketleme tarihinden itibaren 21 gün raf ömrü garantisi verildiği bilinen hasara konu taze şeftali emtiasının, plastik kasalar içine istiflenerek ambalajlandığı ve kasalarda gruplar halinde tahta paletler üzerine istiflendiğini, 26 palet, 3.640 kasa muhteviyatı 20.000,00 net kg. ağırlığındaki şeftali emtiasının, davalı taşıyıcı...Ltd. Şti. vasıtasıyla temin edilen ... plakalı çekiciye bağlı ...plakalı frigorifik kasa römorka, 18.06.2021 tarihinde ...’de yüklendiğini, 19.06.2021 tarihinde ...’nda ... isimli gemiye yüklendiğini, emtianın 14.05.2021 tarihinde ...’nın ...’nda gümrükleme işlemleri için kontrol edilmesi sonucunda sigortalı emtiada çürüme, küflenme vb. hasarların tespit edildiğini, tahliye deposunda survey yaptırıldığını, dava konusu hasarın meydana gelmesinde, davalı taşıyıcı ... şirketi ve sorumluluk sigortacısı diğer davalı ... Sigorta A.Ş.'nin sorumluluğu olduğunu, hasar sonrası yapılan ekspertiz çalışmalarına göre hasar miktarının 26.586,56-USD olduğunu, söz konusu hasarın sebebi ile; müvekkili şirket sigortalısına 26.586,56-USD tazminat ödemesinin yapıldığını, davalılara dava öncesi yapılan taleplere olumlu cevap verilmemesinin akabinde; alacaklarına ilişkin olarak ... 29. İcra Müdürlüğü... E. numaralı dosyasında takip başlatıldığını, borçlular tarafından herhangi bir borcunun bulunmadığı belirtilerek elle tutulur bir sebep gösterilmeksizin, borca, faizine ve tüm fer’ilerine itiraz edildiğini ve takibin durduğunu belirterek borçluların ... 29. İcra Müdürlüğü ... E. sayılı dosyasından gönderilen ödeme emrine karşı yaptığı haksız itirazların iptaline, asıl alacağa faiz işletilmesine ve takibin devamına, haksız itiraz eden borçlular aleyhine alacağın %20'sinden aşağı olmamak üzere icra inkar tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davacı vekili 23/05/2024 tarihli ıslah dilekçesi ile; Davalarını alacak davasına dönüştürdüklerini beyan etmiştir.
Davalılar vekili cevap dilekçesinde; davacı tarafın sigortalısı ...Tic. A.Ş. adına Nakliyat Emtia Sigorta Sözleşmesi tanzim ettiğini beyan ettiğini, o halde kanun gereği davacı tarafın sigortalısından kaynaklı halefiyet hakkını elde edebilmesi için sigortalısının zarara uğraması gerektiğinden, sigortalısının işbu taşıma nezdinde zarara uğradığının davacı tarafından ispatlanması gerektiğini, somut uyuşmazlıkta, davacı tarafın sigortalısı olan satıcının mal bedelini alıcıdan tahsil edip etmediğinin anlaşılmadığını, şayet, alıcı satış bedelinin tamamını eksiksiz olarak sigortalı satıcıya ödemişse, bu durumda sigortalı herhangi bir zarara uğramadığından davacı sigortacının yaptığı ödeme geçerli bir sigortaya dayanmadığından (menfaat yokluğu) ex gratia (lütuf ödemesi) niteliği taşıyacak ve halefiyet söz konusu olamayacağını, ... teslim şeklinin geçerli olduğu davaya konu taşımada davacı tarafın sigortalısı/satıcı firmanın yük üzerinde korunabilir bir menfaati bulunmadığından, haksız yere davacı sigorta şirketinin sigortalısına ödeme yapmasından bahisle halefiyet hakkı gereğince müvekkili şirekete ve sigortalısına rücu edebilecek yasal hakkı bulunmadığını, davacı tarafın işbu taşımada iddia edilen hasardan zarar görenin sigortalısı olduğunu ve sigortalısının zarara uğradığı hususlarını yazılı delille kanıtlayamadığı için aktif husumet ehliyetini haiz olmadığını, sunulan ekspertiz raporunda hasar tarihinin 24.06.2021 olduğunun iddia edildiğini, davanın 04.08.2022 tarihinde açıldığını, bu nedenle zamanaşımı def'ilerinin olduğunu, taşımada sigortalının kusurundan kaynaklı zarar doğduğu iddiasını kabul etmediklerini, müvekkili şirketin sigortalısı ... Tic. Ltd. Şti. adına sorumluluk sigorta poliçesi tanzim ettiğini, poliçe tahtında müvekkili şirketin TTK madde 1474 kapsamında üçüncü kişinin uğradığı gerçek zararı teminat altına aldığını, ancak işbu taşıma tahtında davacı taraf uğramış olduğu gerçek zarardan daha fazlasını gerçeğe aykırı ve yanlı düzenlenmiş ekspertiz raporunu dayanak göstererek talep ettiğini, davacının talebinin fahiş tutarda olduğunu, meydana geldiği iddia edilen hasara ilişkin taşıma senedinde hasar şerhinin düşülmediğini, işbu taşımada müvekkili şirketin sigortalısının haklarına halef olduğundan CMR Konvansiyonu’nda düzenlenen taşıyanın sınırlı sorumluluk sınırına tabi olduğunu belirterek davanın aktif husumet itirazlarımız nedeniyle usulden reddine, haksız ve hukuki dayanaktan yoksun davanın herhalde esastan reddine, haksız ve kötü niyetli olarak takibe girişen davacı aleyhine alacağın %20’si oranından az olmamak kaydıyla kötü niyet tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davanın, dava dışı şirket ...A.Ş nin, davacıdan yaptırdığı Nakliyat Emtia Sigortası ve Nakliyat Emtia Taşıma Sigortası poliçelerinin konusu olan emtianın ...'ya ihracı aşamasında, taşıma işini davalı ... şirketinin yaptığı, uygun taşıma yapılmadığından, emtianın hasara uğraması nedeniyle dava dışı şirkete yapılmış olan hasar ödemesinin taşıyan ve sorumluluk sigortasını düzenleyen davalı sigorta şirketinden tahsili için yapılan icra takibine itirazın iptali ve icra inkar tazminatı istemine ilişkindir.
Mahkememiz dosyası arasına alınan ... 29. İcra Müdürlüğünün ...E sayılı takip dosyası örneği dosyamız arasına alınmış, yapılan incelemesinde; davacı/alacaklı sigorta şirketi tarafından davalılar/borçlular aleyhine 26.586,56 USD alacak için 18/01/2022 tarihi itibarile takip talebinde bulunduğu, ödeme emrinin borçlulara tebliğ edildiği, borçlu ... Ltd. Şti. Vekilinin 04/02/2022 tarihinde, ... A.Ş.'nin de 07/02/2022 tarihinde borca, faize, oranına ve fer’ilerine itiraz ettikleri ve takibin durduğu anlaşılmıştır.
Davacı davasını ıslah ederek alacak davasına çevirmiş ve 26.586,56 USD'nin tahsilini istemiştir.
Mahkememiz dosyası Sigorta Uzmanı Bilirkişi ..., Gıda Mühendisi bilirkişi ... ve Taşıma Uzmanı bilirkişi ...'e verilerek, tüm dosya kapsamı üzerinde inceleme yaparak; dosyamız davacısından Nakliyat Emtia Sigorta Poliçesi bulunan ...A.Ş ne ait taşıma konusu emtianın, davalı ...Şirketince ...'ya taşınması sırasında hasarlanması nedeni ile davacının dava dışı sigortalısına yaptığı ödemeyi, taşımayı yapan davalı ... şirketinden ve sorumluluk poliçesi düzenleyen davalı sigorta şirketinden isteyip isteyemeyeceği, taşımayı yaptıran ve taşımayı yapanların olaydaki kusuru ve sorumluluklarının ne kadar olduğu, yapılan ödemeden dolayı davacının davalılardan talep edebileceği miktarın ne kadar olduğuna dair rapor düzenlemelerinin istenildiği, bilirkişi heyetinin mahkememize sunduğu 19/04/2023 tarihli raporlarında; Emtia teknik bilirkişi değerlendirilmesinde; Sebze ve Meyvelerin Toptan ve Perakende Ticaretinde Uyulması Gereken Standartlar Hakkında Tebliğ'e göre 0-14 derecelere kadar taşıma sıcaklığı belirlenmişken şeftali emtiasının çoğunlukla 4-6 derece ve azda olsa ara ara 10 derecelere kadar yükselmesi ile üründe bu kadar yoğun çürüme ve küf oluşumu, %70 hasar oluşumu ürünlerin kalitesizliği sebebi ile bozulduğunu ve/veya yükleme sırasında ürünlerin zarar görmüş olabileceğini gösterdiği, emtianın taşınması sırasında 11 derecelere kadar sıcaklık değerinin yükselmesi ile iki firma arasında yapılan sözleşme şartları gereğince kısıtlı sürede de olsa istenilmeyen derecelerde ürünün taşınması söz konusu olmuştur. Bu şartlar altında nakliye işini yapan ... Tic. Ltd. Şti. nin bozulmadaki sorumluluğu %10 u geçmeyeceği, Sigorta bilirkişisi değerlendirmesi sonucunda; Davacı ... Sigorta A.Ş. tarafından sigortacı sıfatı ile dava dışı ... Tic. A.Ş.'ne ait poliçede belirtilen şartlar dahilinde ihraç edilen emtialarda gerçekleşecek rizikoların teminat altına alınması maksadıyla 03.05.2021 başlangıç ve 03.05.2022 bitiş tarihlerini kapsayacak şekilde ... numaralı Nakliyat Emtia Sigortası Abonman Sözleşmesinin ve ... poliçe nolu Nakliyat Emtea Taşıma Sigorta Poliçesi Sefer Belgesinin tanzim edildiği, 14.05.2021 tarihinde ihraç edilen taze emtiada meydana gelen maddi hasarı sonucunda gerçekleşen zararın, poliçe vadesi içerisinde gerçekleştiği, 14.05.2021 tarihinde tespit edilen maddi hasar sonucunda teminat altında olan sigortalı emtiaların zarar gördüğü, davacı firmanın dava dışı sigortalısına ödediği 26.586,56 USD tutarındaki hasar tazminatını davalı sigorta şirketine rücu kabiliyeti oluştuğu, davacının halefiyete hak kazandığı, Taşıma bilirkişisi değerlendirmesi sonucunda; Meydana gelen zarar taşıma süreci sonunda tespit edilmekle birlikte, teknik bilirkişi inceleme ve değerlendirmesine göre, meydana gelen %70 hasar oranına bağlı zararın asli olarak yükte başlangıçta mevcut olan kusurdan kaynaklandığı, davalının meydana gelen zararda ancak %10 oranında katkısı olabileceği değerlendirilmekle, davalıların müteselsilen sorumlu olduğu tazminatın 2.658,66 USD tutarında olabileceği, davalılar arasında iç ilişkide tazminat sorumluluğunun sigortacı tarafından karşılanması gerektiği yönünde görüş ve kanaatlerini bildirmişlerdir.
Mahkememiz dosyası Gıda Mühendisi bilirkişiler ... ile... ve ...'a verilerek; önceki rapora karşı davacı vekilinin itirazları ve davaya konu taşıma işinde taşıma konusu malın hasara uğramasına hangi nedenlerin ortaya çıkardığı, maldaki bozulmanın taşıma şartlarından mı yoksa taşıma konusu maldaki yüklemeden önceki özelliklerden dolayı mı olduğu hususlarında ayrıntılı rapor düzenlemelerinin istenildiği, bilirkişi heyeti tarafından sunulan 12/10/2023 tarihli raporlarında; davaya konu emtia olan şeftali Ticaret Bakanlığı, sebze ve meyvelerin toptan ve perakende ticaretinde uyulması gereken standartları, Sebze ve Meyvelerin Toptan ve Perakende Ticaretinde Uyulması Gereken Standartlar Hakkında Tebliğ'ine göre kolay bozulabilir gıda grubuna girmekle birlikte paketlendikten sonra soğutulması ve satış yerine kadar da bu zincirin kırılmadan diğer hijyen unsurlarına da dikkat edilerek ulaştırılması gerekeli bir gıda olduğunu, dava dosyasındaki bilgilerden emtianın soğuk zincir koşullarının muhafaza edilmeden taşındığı ve yukarıda ayrıntılı olarak açıklanan taşınma sırasında meydana gelen ani sıcaklık yükselmelerinin taşınan şeftalilerde önemli kalite kayıplarına neden olduğu kanısına varıldığını, meydana gelen kalite kaybı çürüme, küflenme şeklinde ortaya çıkmıştır ve sağlam olan diğer emtiayıda kontamine ettiği düşünüldüğünü, taşınmadan teslime soğuk zincirin kırılmadan ilgili tebliğlere riayet edilerek taşıma zorunluluğu getirilen bu çeşit hassas gıdalarda kalite kaybı etkenlerinin (küf sporları, çürümeye neden olan bozulma bakterileri gibi) hızla tüm emtiaya bulaşabileceği ve ürünü kabul edilemeyecek kaliteye getireceği sonucu kaçınılmaz olduğunu, ...Tic. A.Ş. tarafından 21 gün dayanım ömrü garantisi verilerek ...'da mukim... firmasına satılan, 26 palet 3.640 kasa muhteviyatı 20.000.00 kg net şeftali emtiasının taşıma koşullarında soğuk zincirin kırılması sonucu sıcaklıkta meydana gelen artış ile malın hasara uğradığı, maldaki bozulmanın taşıma şartlarından dolayı meydana geldiği yönünde görüş ve kanaatlerini bildirmişlerdir.
Mahkememizce, aldırılan iki rapor arasında çelişki bulunması ve raporlara yapılan itirazlarda gözönünde bulundurularak dosyanın Gıda Mühendisi ..., Gıda Yüksek Mühendisi ..., Taşıma Uzmanı bilirkişi ..., Sigorta Uzmanı ...'e verilerek, Tüm dosya kapsamı üzerinde inceleme yaparak; dosyamız davacısından Nakliyat Emtia Sigorta Poliçesi bulunan ...A.Ş ne ait taşıma konusu emtianın, davalı ...Şirketince ...'ya taşınması sırasında hasarlanması nedeni ile davacının dava dışı sigortalısına yaptığı ödemeyi, taşımayı yapan davalı ... şirketinden ve sorumluluk poliçesi düzenleyen davalı sigorta şirketinden isteyip isteyemeyeceği, taşımayı yaptıran ve taşımayı yapanların olaydaki kusuru ve sorumluluklarının ne kadar olduğu, yapılan ödemeden dolayı davacının davalılardan talep edebileceği miktarın ne kadar olduğu, sigorta poliçesi kapsamında davalıların sorumluluğu ve taşımanın niteliğinin bu sorumluluğa etkisi olup olmadığı hususlarında inceleme yapılarak rapor düzenlemelerinin istenildiği, bilirkişi heyetinin sunduğu 01/03/2024 tarihli raporlarında; taşımacılık açısından dava dişi taşıyıcı ... firmasının emtia hasarından dava dışı karşı sorumlu olduğu, taşımacılık açısından taşıyıcı tarafın emtia hasarında sorumluluğunun tayin edilmesinde CMR Konvansiyonu Madde 23 ya da CMR Konvansiyonu Madde 29 hükümlerinden hangisinin uygulanacağının takdirinin Yüce Mahkemede olduğu, davacı ... Sigorta açısından taşıma sırasında meydana gelen hasar için sigortalısı ...A.Ş. firmasına ödenen bedelin davalı ... firmasından talep edilebileceği yönünde rapor sunmuşlardır.
Tüm dosya kapsamı bir bütün olarak değerlendirilmekle;
Davacı ile dava dışı şirket ...A.Ş. Arasında nakliyat emtia sigortası ve nakliyat emtia taşıma sigortası poliçelerinin olduğu, davaya konusu emtianın ...'ya ihracı aşamasında taşıma işini üstlenen davalı...Şirketinin uygun sıcaklıkta taşıma yapmaması neticesinde taşınan emtianın hasara uğradığı, bu nedenle davacının dava dışı şirkete ödeme yaptığı, davacının yaptığı ödemeyi davalı taşıyan şirket ile sorumluluk sigortalısı ... şirketinden tahsili için icra takibi başlattığı, davalıların icra takibine itirazları sonucunda takibin durduğu görülmüştür. Davalıların ise aktif husumet ile zamanaşamı itirazında bulundukları, davanın esastan reddi gerektiğini savundukları görülmüştür.
Düzenlenen fatura, sigorta poliçeleri, ekspertiz raporu ve ödeme kaydına göre husumet itirazlarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Dava konusu olayda zamanaşımının gerçekleşmemiş olduğu kabul edilmiş ve bu yöndeki itirazların reddine karar verilmiştir.
Mahkememizce dosya kapsamı ve taraflar arasında yapılan sigorta poliçeleri üzerinde inceleme yaptırılmasına karar verilmiş, aldırılan bilirkişi raporlarının usul ve yasaya uygun olduğu, Nakliyat imtiyaz sigortası abonman sözleşmesi ve nakliyat emtia taşıma sigorta poliçesi sefer belgesi ile dava dışı şirketin dava dışı ... firmasına sattığı dava konusu şeftali emtiasının sigortalandığı, ürünler için paketleme tarihinden itibaren 21 gün raf ömrü garantisinin verildiği, ürünlerin 24/06/2021 tarihinde gümrüklenme işlemleri için kontrol edildiğinde emtiada çürüme, küflenme vb.hasarların tespit edildiği, 01/09/2021 tarihli ... Şti. Tarafından hazırlanan ekspertiz raporuna göre şeftali emtiasının nakliye sırasında bozulduğu, davaya konu emtianın kolay bozulabilir bir ürün olması nedeniyle paketlendikten sonra taşıma sırasında soğuk zincirin kırılmaması, frigorifik araçlar ile taşınmasının yapılması ve taşıma sırasında sıcaklığın optimum 0-1 derecede olması gerektiği, ancak taşıma sırasında aracın soğuk zincirinde meydana gelen sıcaklık dalgalanmalarının olduğu, bu nedenle taşımayı yapan davalı ... Şirketinin kusurlu olduğu, bu kusurun dava dışı şirketin taşıma öncesi tedbirleri ile birlikte değerlendirildiğinde %80 oranında olduğu kabul edilmiş, bu konuda aldırılan 01/03/2024 tarihli rapordaki tespitlerin bilimsel, dosya kapsamı ile uyumlu ve denetime açık olduğu kabul edilmiş, tespit edilen zararın CMR madde 23.kapsamında 1.494.305,17 TL/17,99 USD=83.063,10 USD %80 kusura göre 66.450,48 USD olduğu, ancak takibin 26.586,56 USD olması nedeniyle bu miktar üzerinden kabulü gerektiği, zararın sigorta teminat kapsamında olduğu, davalı sigorta şirketinin, davalı ... Şirketinin sorumluluğunu sigorta poliçesi ile üstlenmiş olduğundan, hasarı ödeyen davacıya karşı hasar miktarınca müşterek ve müteselsil sorumlu olacağı ve davacının rücu hakkı olduğundan davacı sigorta şirketinin sigortalısı dava dışı şirketine ödediği tazminatın haklı olduğu anlaşılmakla davanın kabulüne, 26.586,56 USD'nin dava tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 4/a maddesine göre devlet bankalarında döviz cinsinden mevduatlara uygulanan en yüksek faiz işletilerek davalılardan tahsili ile davacıya ödenmesine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda Açıklanan Nedenlerle;
1-Davanın KABULÜNE, 26.586,56 USD'nin dava tarihinden itibaren 3095 sayılı yasanın 4/a maddesine göre devlet bankalarında döviz cinsinden mevduatlara uygulanan en yüksek faiz işletilerek davalılardan tahsili ile davacıya ödenmesine,
2-Harçlar Yasası'na göre alınması gereken 32.681,28 TL karar harcından peşin olarak alınan 6.372,64 TL harcın mahsubu ile bakiye 26.308,64 TL karar harcının davalılardan tahsili ile Hazine'ye irad kaydına,
3-Davacı tarafından yatırılan 80,70 TL başvuru harcı ile 6.372,64 TL peşin harcın davalılardan tahsili ile davacıya verilmesine,
4-Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince davacı vekiline takdir olunan 75.763,90 TL vekalet ücretinin davalılardan tahsili ile davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından sarf edilen toplam 34.095,00 TL yargılama giderinin davalılardan tahsili ile davacıya verilmesine,
6-Dosyada artan gider avansının karar kesinleştiğinde yatırana iadesine,
7-Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği Tarife hükümleri uyarınca Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen 1.600,00 TL arabuluculuk giderinin davalılardan tahsili ile Hazineye irat kaydına,
dair davacı vekili ile davalılar vekilinin yüzlerine karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık sürede İSTİNAF YOLU açık olmak üzere karar verildi. 15/10/2024

Katip
e-imzalıdır

Hakim
e-imzalıdır