İSTANBUL 21. ASLIYE TICARET MAHKEMESI

T.C.
İSTANBUL
21. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2023/96 Esas
KARAR NO : 2024/582
DAVALI : HASIMSIZ -
DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ : 13/02/2023
KARAR TARİHİ : 15/10/2024

Mahkememizde görülmekte olan Zayi Belgesi Verilmesi davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacının 13/02/2023 tarihli dava dilekçesinde özetle; Müvekkili şirket tarafından uzun süredir depo ve arşiv binası olarak kullanılan İstanbul, ..., Eminönü, ... Mah. ... Sokak No: ... adresinde bulunan binada meçhul kişilerce hırsızlık yapıldığını ve bina içinde muhasebeye ilişkin tüm evrakların çalındığı 04.02.2023 tarihinde tespit edildiğini, müvekkili şirketin ticari defterleri, diğer bir ifade ile 2012-2019 yılları arasındaki zayi belgesi talep edilen belgelerin ilgili dönemlere ilişkin yasal mevzuata göre tutulması gereken ticari defterleri (Yevmiye Defteri, Defteri Kebir, Envanter Defteri vs) müvekkili şirketin ticari merkezinde bulunması nedeniyle herhangi bir kaybı veya zarar görmesi söz konusu olmadığını, 2012-2019 yıllarına ilişkin ticari defter kayıtlarına esas teşkil eden her türlü ticari kayıt ve belgeler, fatura ve irsaliyeler, gider pusulaları, tahsilat Makbuzları, SMM makbuzları, mal ve hizmet alımları faturaları, müvekkili şirket deposunda yapılan hırsızlık neticesinde tamamının çalındığı ve yok olması nedeniyle zayi olduğunu, Müvekkili şirketin 01.01.2014 yılında e-faturaya, 14.12.2015 yılında e-arşiv faturaya, yine 2015 yılında -deftere geçildiğini, Çalınan ve zayi olunan belgeler ticari defterlerin muhasebe kayıtlarına esas teşkil eden belgeler olduğunu, müvekkili şirketin 2015 yılında e-arşiv faturaya geçtiği için 2016 yılından sonraki faturalar dijital kaydı bulunduğundan zayi belgesi sadece 2015 yılı sonuna kadar olan faturalar için talep edildiği, E-irsaliyeye ise 2019 yılında geçildiği için 2019 yılı sonuna kadar olan dönem için zayi belgesi talep edildiği, 2012-2019 yılları arasında kullanılan arşiv gider pusularına ilişkin olduğunu, Müvekkil şirketin ticari ikametgahı ... Mah. ... cad. No: ...... İstanbul'dur. Türk Ticaret Kanunun 82/7 maddesi “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir ziyaı öğrendiği tarihten itibaren on beş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir.” şeklinde olduğunu, müvekkili ... Ltd. Şti.'ne ait 2012-2019 dönemlerine ilişkin ticari defterlerin dayanağını oluşturan ve ekli listelerde sayıları belirtilen fatura ve irsaliye adeti, mal alım fatura adeti, satın alınan hizmet ve yazar kasa fiş adeti, tahsilat makbuzu adeti, banka dekontları, makbuz karşılığı çek çıkışı, gider pusulaları ve iade faturalarını belgelerinin zayi olduğunun tespiti ile bu belgeler hakkında “Zayi Belgesi” verilmesini talep ve dava etmiştir.
DELİLLER:
-Mali Müşavir Turgay Portakalcı tarafından hazırlanan 04/07/2024 tarihli bilirkişi raporu,
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Yapılan yargılama, toplanılan deliller ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; dava, 6102 Sayılı TTK' nun 82. Maddesi uyarınca zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir.
Davacı yana zayi olduğunun tespitini talep ettiği belgeleri açık bir şekilde seri numaraları ve tarihleri ile birlikte açık bir şekilde belirtmek, talep sonucunu tam olarak açıklamak ve zayi olduğunu beyan ettiği faturaları ve tüm belgelerin basıldığı matbaaları bildirmek üzere mahkememiz tarafından kesin süre verildiği görülmüştür.
Mahkememizce resen görevlendirilen Mali Müşavir Turgay Portakalcı tarafından hazırlanan 04/07/2024 tarihli bilirkişi raporunda özetle; "...Dosyada mübrez davacı tarafından tablolar halinde ibraz edilmiş klasör içeriğinde ki incelenen evrakların 6102 sayılı TTK 82/7 m. anlamında talebe konu belgelerin her biri hakkında değerlendirmelerin yapılmış olup, davacı iddiasının değerlendirilmesi ile ve zayii belgesi verilmesi istenen evrakların tamamının 2019 yılı hariç olmak üzere — V.U.K. gereğince saklama sürelerinin dolmuş olduğu ve V.U.K. açısından zayii belgesi verilmesine gerek olmayacağı, 2. TIK açısından ise zaman aşımının 10 yıl olduğu ve/veya diğer belgelerde (örneğin yardımcı belgeler, tahsilat makbuzu, banka kayıtları, makbuz karşılığı çek çıkış kayıtları vs. Gibi belgelere zayi belgesi verilemeyeceği, çünkü kaybolduğu belirtilen tahsilat makbuzu ve/veya banka kaydı veya çek giriş çıkış kaydı ile ilgili davacı tarafın hasmı tarafından bir dava açıldığında, davacının bu ödemeleri yine yardımcı kayıtları ile ispat etmesi gerekeceği ve mahkemizden alacağı zayi belgesi ile yine mahkemelerde aleyhine açılacak alacak davaları nedeniyle zayi belgesi ile berat edemeyeceği, borçlu olmadığını yine diğer yardımcı belgelerle kanıtlaması gerekeceği, Yine TTK açısından davacının talep ettiği sevk irsaliyeleri, gider pusulası, fiziki faturalar için Ticari defter ve belgeleri bir mücbir sebep sonucu zayi olan tarafın zayi belgesi almamasının durumunda özellikle ispat hukuku açısından önemli sonuçlar doğuracağı, ancak davacının zayi belgesi istediği bu belgeleri yevmiye defterine kayıt zorunluluğu bulunduğu, talep edildiği anda, bu belgeleri zayi olmayan yevmiye, kebir defteri ve vergi dairesine beyan ettiği tahakkuk makbuzları ile ispat külfetini yerine getirebileceği mütalaa edildiğinden TTK açısından da zayi belgesi verilemeceği..."yönünde kanaat bildirildiği görülmüştür.
Bilirkişi raporu davacıya tebliğ edilmiş; rapora karşı davacının itirazda bulunduğu görülmüştür.
TTK 82/7. Maddesi uyarınca; "Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren otuz gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir." hükmü amirdir.
Somut olayda davacı ticari defter ve kayıtlarının 04.02.2023 tarihinde hırsızlandığını beyan etmiş olmakla işbu davayı ikame etmiştir. Tacirin basiretli bir tacir gibi davranma yükümlülüğü bulunması, ticari defter ve kayıtlarının yıl sonunda kapanış onaylarının yaptırılması gerektiği, bu nedenle tacirin hırsızlık eylemi neticesinde defterlerinin zayii olduğunu hırsızlığın üzerinden yıllar geçtikten sonra fark etmesi gerek hayatın olağan akışına gerekse de tacir olmanın getirdiği yükümlülüklere uygun olmadığı, alınan bilirkişi raporuna göre de 2019 yılı hariç dönem için artık belge saklama yükümlülüğünün bulunmadığı, 2019 yılı içinse gerekli kayıtların tutulmamış olduğu anlaşıldığından davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-)Davacının davasının REDDİNE,
2-)Alınması gereken 427,60TL karar ve ilam harcından peşin alınan 179,90TL harcın mahsubu ile bakiye 247,70TL harcın davacıdan alınarak Hazineye irat kaydına,
3-)Davacı tarafından yapılan yargılama giderinin üzerinde bırakılmasına,
4-)Kullanılmayan gider avansının hükmün kesinleşmesi halinde ödeyen tarafa iadesine,
Dair; gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık yasal süre içerisinde, ... Mahkemesi nezdinde İSTİNAF kanun yolu açık olmak üzere verilen karar, açıkça okunup usulen anlatıldı. 15/10/2024

Katip ...
¸e-imzalıdır

Hakim ...
¸e-imzalıdır