İSTANBUL 15. ASLIYE TICARET MAHKEMESI

T.C.
İSTANBUL
15. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/752 Esas
KARAR NO : 2024/603
DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 26/10/2022
KARAR TARİHİ : 05/11/2024

Mahkememizde görülen Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılamasında;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili ile ticari ilişki içerisinde bulunan dava dışı ... Limited Şirketi tarafından keşide edilerek müvekkiline gönderilmek üzere kargoya verilen ve lehdarı müvekkili olan ... Bankası ... Şubesi'nin 40.956,51 TL bedelli, 02/11/2022 ödeme tarihli ve ... numaralı çekin üzerinde ... Asliye Ticaret Mahkemesinin 2022/... Esas sayılı dosyasıyla ödeme yasağı bulunan çekin çalındığını ve davalı yanca haksız ve hukuka aykırı olarak ele geçirilmiş olduğunu davalıların cebri icra işlemlerine başlamaması, başladılar ise icra takibinin durdurulması ve işbu çekten dolayı müvekkilinin borçlu olmadığını belirterek; teminat karşılığında ihtiyati tedbir kararı verilmesine, söz konusu ... Bankası Aş ... Şubesine ait ... seri numaralı çek açısından müvekkilinin borçlu olmadığının tespiti ile davanın kabulüne, kötü niyetli davalı aleyhine %20'den aşağı olmamak üzere kötü niyet tazminatına hükmedilerek müvekkiline verilmesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı ... Anonim Şirketi vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkilinin uzun yıllardan beri alanında faaliyet gösteren, her iş ve işlemde basiretli bir tacir olarak kendisinden beklenen özen yükümlülüğü çerçevesinde ve iyi niyetli şekilde hareket eden bir faktoring şirketi olduğunu, söz konusu çeklerin, müvekkili şirket ile müşterisi arasında imzalanan faktoring sözleşmesi kapsamında alındığını, müvekkili faturaya dayalı alacağına ilişkin olarak faktoring mevzuatına uygun şekilde çekleri yasal yetkili hamil olarak bulundurmakta olduğunu söz konusu çek açığa ciro yapıldığından üzerinde yazılı bedelin hamile kayıtsız şartsız ödenmesini içeren bir kambiyo senedi olduğunu, kambiyo senetleri hukuki ilişkiden mücerret olduğunu, müvekkili şirketin davaya konu çekin yasal hamili olduğunu, davacının ödeme için çeki tanzim ve tedavül eylediği kabul edilmesinin ve çek bedelinden sorumlu tutulması gerektiğini, müvekkilinin iyi niyetli hamil olduğunu ve kanunun kendisine yüklediği yükümlülükleri yerine getirdiğini,
özel kargo şirketlerinde, kambiyo senetleri para, kıymetli ziynet eşyaları “taşınması yasak ve sakıncalı olan gönderi” niteliğinde olduğunu, kambiyo senetlerinin fiziken tesliminin mümkün olmadığını ve başkaca üçüncü kişiler tarafından taşınması gereken durumlarda, ilgili mevzuat çerçevesinde bunları taşınması ... Anonim Şirketi tekelinde gerçekleşebilmekte iken davacı yanın ... kargo şirketini tercih ettiğini, bu nedenle meydana gelen kayıp sebebiyle her türlü zarardan kendisinin sorumlu olduğunu belirterek;
Davaya konu çekler üzerindeki ihtiyati tedbir kararlarının kaldırılmasına,
haksız ve mesnetsiz davanın önce usulden sayın mahkeme aksi kanaatte ise esasen davanın reddine,
davacının %20’den aşağı olmamak kaydı ile kötü niyet tazminatı ödemesine, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacı yana yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkememizce davacı şirket yetkilisine ait imza asılları toplanarak imza incelemesi yönünden uzman bilirkişiden görüş raporu alınmış dosya arasına konulmuştur.
Dava: Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan Menfi Tespit İstemine İlişkindir.
İİK'nın 72. maddesi gereğince borçlu icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu olmadığını ispat için menfî tespit davası açabilir. Kural olarak, bir vakıadan kendi lehine haklar çıkaran/iddia eden taraf, o vakıayı ispat etmeye mecburdur. (TMK m. 6) İspat yüküne ilişkin bu genel kural, menfi tespit davaları için de geçerli olup, menfi tespit davalarında da tarafların sıfatları değişik olmakla beraber, ispat yükü bakımından bir değişiklik olmayıp, bu genel kural uygulanır. Bu davalarda da bir vakıadan kendi lehine haklar çıkaran (iddia eden) taraf o vakıayı ispat etmelidir. 6100 sayılı HMK’nın 190. maddesine göre, ispat yükü, kanunda özel bir düzenleme bulunmadıkça, iddia edilen vakıaya bağlanan hukuki sonuçtan kendi lehine hak çıkaran tarafa aittir.
Menfi tespit davasında borçlu ya borçlanma iradesinin bulunmadığını ya da borçlanma iradesi bulunmakla birlikte daha sonra ödeme gibi bir nedenle borcun ortadan kalktığını ileri sürebilir. Borçlu borcun varlığını inkâr ediyorsa, bu durumlarda ispat yükü davalı durumunda olmasına karşın alacaklıya düşer. Borçlu varlığını kabul ettiği borcun ödeme gibi bir nedenle sona erdiğini ileri sürüyorsa, bu durumda doğal olarak ispat yükü kendisine düşecektir. Görülmektedir ki, menfi tespit davasında kural olarak, hukuki ilişkinin varlığını ispat yükü davalı/alacaklıdadır ve alacaklı hukuki ilişkinin (borcun) varlığını kanıtlamak durumundadır. Borçlu bir hukuki ilişkinin varlığını kabul etmiş, ancak bu hukuki ilişkinin senette görülenden farklı bir ilişki olduğunu ileri sürmüşse bu kez, hukuki ilişkinin kendisinin ileri sürdüğü ilişki olduğunu ispat külfeti davacı borçluya düşmektedir. Somu olayda imza itirazı temelde hukuki ilişkinin kabul edilmediğini göstermekle, davada ispat yükü davalı alacaklıda olacaktır.
Dosya içeriğine alınan bilirkişi raporunda “ ... .. San. ve Tic. Ltd. Şti.” adına atılmış, lehdar imzası ile ilgili şirkette imza atmaya yetkili ... ...'ya ait mevcut mukayese imzalar arasında ; tersim biçimi, işleklik derecesi, alışkanlıklar, istif, doğrultu, seyir, hiz ve baskı derecesi bakımından farklılıklar saptandığından söz konusu keşide imzasının, mevcut mukayese imzalarına kıyasla ... ...'nın eli ürünü olmadığı" yolunda görüş bildirmiştir.
İmza inkarına dayalı sahtelik iddiası mutlak def'ilerden olup, herkese karşı ileri sürülebilir. Davalının faktoring şirketi olması ve dava konusu çeke düzgün bir ciro silsilesi yoluyla hamil olması bu anlamda sonuca etkili değildir. Yargılama sırasında alınan denetime elverişli bulunan bilirkişi raporu içeriğinden dava konusu çekteki birinci ciro imzasının davacı şirket yetkilisinin eli ürünü olmadığı anlaşılmıştır.
Belirtilen açıklamalar ışığında davacının menfi tespit davasının kabulüne, davalının kötü niyetli olduğunun sabit olması nedeniyle davacı tarafın tazminat talebinin reddine ve de dahili dava dilekçesi ile davaya konu çekteki cirantaların davaya dahli mümkün bulunmadığından kendileri hakkında usulüne uygun dava açılmayışı karşısında karar verilmesine yer olmadığına dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davacı tarafça davalı ... A.Ş. 'ye karşı ikame edilen davanın KABULÜ ile, davacının davalı davalı ... A.Ş. 'ye karşı ... Seri numaralı 02.11.202 keşide tarihli, keşide yeri Antakya olan ve keşidecisinin ... .... Ltd.Şti. Olduğu 40.956,51 TL bedelli çek nedeniyle borçlu olmadığının TESPİTİNE,
2-Tazminat isteminin REDDİNE,
3-Dahili dava dilekçesi ile usulsüz bir şekilde davaya dahil edilen ilgililer yönünden usulüne uygun dava ikame edilmediğinden KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA
4-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Kanunu Genel Tebliği gereğince hesap olunan 2.797,74-TL karar ve ilam harcının davacı tarafından peşin yatırılan 699,44 -TL harçtan mahsubu ile eksik kalan 2.098,30 -TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
5-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 30.000,00 -TL nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Davacı tarafından yapılan 780,14-TL ilk gider, 902,25-TL tebligat ve müzekkere gideri olmak üzere toplam 1.682,39-TL yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
7-Davalı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
8-HMK. 333. md. uyarınca davacı tarafından yatırılan gider avansından bakiyesinin kararın kesinleşmesi sonrası davacıya iadesine,
Mahkememizin bu kararına karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içinde, Mahkememize ve Mahkememize gönderilmek üzere başka yer mahkemesine dilekçe verilmek suretiyle ... BAM ilgili Hukuk Dairesince incelenmek üzere istinaf yoluna başvuru hakkı bulunduğuna dair verilen karar, hazır olan davacı vekilinin yüzüne karşı davalının yokluğunda verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı. 05/11/2024

Katip ...
¸e-imzalıdır

Hakim ...
¸e-imzalıdır

*Bu evrak 5070 Sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak elektronik imza ile imzalanmıştır.*