İSTANBUL 11. ASLIYE TICARET MAHKEMESI

T.C.
İSTANBUL
11. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO:2023/458 Esas
KARAR NO:2024/658

DAVA:Tazminat (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ:29/12/2014
KARAR TARİHİ:15/10/2024

Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA DİLEKÇESİ:
Davacı vekili dava dilekçesi ile taraflar arasında 02/03/2013 tarihli eser sözleşmesinin yapıldığını, buna göre davalının 480.000,00 Euro bedeli karşılığında 4 adet Magazin Beslemeli ...Model Transfer Makinesi imal edip sözleşmede yazılı tarihlerde davacıya teslim etmeyi vaat ettiğini, davacının üzerine düşen tüm yükümlülükleri yerine getirdiğini, bu kapsamda sözleşme gereği 144.000,00 Euro avansı davalıya 20/03/2013 tarihinde Leasing firması aracılığı ile ödendiğini, sözleşme kapsamında davalının sipariş avans ödemesinden itibaren 160 gün sonra, ilk makineyi 250 gün sonra ise diğer 3 makineyi teslim etmeyi taahhüt ettiğini, sözleşmenin özel şartlar kısmının 1.maddesine göre 15 günlük gecikmeden sonraki her gün için makine başına 100,00 Euro cezai şart bedelinin belirlendiğini, tüm bunlara rağmen teslimatların yapılmadığını, cezai şart bedellerinin ödenmesi ve makinelerin teslimi için .... Noterliği aracılığı ile üç kez ( 08/11/2013 tarih ...yevmiye, 02/06/2014 tarih ... yevmiye, 04/07/2014 tarih ... yevmiye ile ) ihtarnamenin davalıya çekildiğini, buna rağmen teslimat yapılmadığı gibi cezai şart bedelininde ödenmediğini, davacının makinelerin kendisine teslimini umarak yüklü miktarda sipariş aldığını, makinelerin kendisine teslim edilmemesi nedeniyle almış olduğu bu siparişleri yetiştirebilmek için ikame maliyetler altına girdiğini, ticari itibarının zarar gördüğünü, siparişleri CNC tezgahlarında üretilmesi nedeniyle maliyet artışının olduğunu, yaklaşık 2.000.000,00 TL maddi zararın oluştuğunu, 10 adet başka makine alınmak zorunda kalındığını, fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak üzere şimdilik 1.000,00 TL cezai şart bedelinin .... Noterliği' nin 08/11/2013 tarihli ihtarname tarihinden itibaren, 1.000,00 TL maddi zararın ise dava tarihinden itibaren ticari faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP DİLEKÇESİ:
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını, dava dışı ... A.Ş ' nin davalıya karşı avans olarak ödediği 144.000,00 Euro ' nun iadesi için .... Asliye Ticaret Mahkemesi' nin ... Esasta dava açtığını, daha sonra davasına konu alacağı davacıya temlik ettiğini, asıl kusurlu ve edimlerini yerine getirmeyen tarafın davacı olduğunu, davacının sözleşmedeki makinelerin değişik şekillerini istediğini, taleplerini değiştirdiğini, ödeme konusunda isteksiz olduğunu, makineleri teslim almak istemediğini, bunlara ilişkin davalının davacıya Kartal ... Noterliği aracılığı ile 01/07/2014 gün ... yevmiye ve 09/06/2014 gün ... yevmiye ile ihtarname gönderdiğini, bu ihtarname ile sözleşmedeki şartlara uymayan ve makineleri almaktan kaçınan tarafın davacı olduğunu gösterdiğini, mail yazışmaları ile de makineleri almaktan kaçınan tarafın davacı olduğunu gösterdiğini, 01/07/2014 tarihli ihtarname ile makinelerin hazır olduğunu ...-...-Kamyon üstü teslim almalarını davacıya ihtar edildiğini, buna rağmen davacının makineleri almaktan kaçındığını, davacının kusurlu ve temerüde düşen taraf olduğunu, davanın reddini talep etmiştir. Davalı vermiş olduğu ıslah edilmiş yeni cevap dilekçesi ile davacının iki iddiasının bulunduğunu, bunlardan bir tanesinin makinelerin imal edilmediğini, diğeri ise imal edilen makinelerin ise ayıplı olduğunu iddia ettiğini, ayıp iddiasının hiçbir delile dayanmadığını, yine bilirkişi ...' ndan alınan inceleme raporu (teknik mütalaa) ile üretimlerin ayıplı olmadığının tespit edildiğini, eser sözleşmesinden sonra ilk iki makinenin imal edildiğini, kısmi gecikmeden davacının talimatlarından doğduğunu, davalı şirket yetkilisi ... Hanım tarafından 13/06/2013 tarihinde davacı şirket yetkilisi ...' e imalat programının mail olarak atıldığını, planda bir aylık bir gecikmenin olacağını 28/10/2013 tarihinde makinelerin teslime hazır olacağının söylendiğini, davacı şirketin ise bu sefer makine çenesi ve düşürücüsü yapısında değişiklik talebinde bulunması nedeniyle iki aylık bir uzamanın söz konusu olduğunu ve 13/12/2013 tarihinde iki makinenin hazır hale geldiğini, kısmi gecikmenin davacı tarafından itirazsız kabul edildiğini, bir aylık gecikme bedelinin artık istenemeyeceğini, çünkü TBK 179/2 maddesi gereğince ifayı çekincesiz olarak kabul etmiş olma halinde cezai şart bedelinin istenemeyeceğini, sözleşmenin 11.maddesi gereği değişiklik talepleri en geç 30/04/2012 tarihinde davalıya bildirilmesi gerekir, aksi taktirde teslim tarihinin uzatılabileceğini düzenlendiğini, davacının 02/01/2014 tarihinde yeni teknik resimler göndererek buna cevaz verdiğini, taahhüt edilmediği halde yüzey pürüzsüzlüğünün daha sonra talep edilmesi nedeniyle 37.000,00 Euro değerinde ileri teknoloji ek masrafı yapılarak 14/04/2014 tarihinde makineler tekrar hazır hale getirildiğini, bu aşamadan sonra makinelerin davacı tarafça test edilip kusursuzluğunun kabul edilmediğini ancak davacının bu sefer teslimden sonra ödemeye teklif ettiğini ancak bu daha sonra da 02/06/2014 tarihindeki ihtarname ile makinelerin yetersizliği iddiasında bulunduğunu, davalının ise buna karşılık 336.000,00 Euro bedel ve 76.000,00 Euro ek iş bedelini faiziyle birlikte talep ettiğin ve ihtar ettiğini, ...Makinelerinin standart makineler olmayıp tamamen talep edenin isteğine göre dizayn edilen makineler olduğunu, davalının bu makinelerin üretimini yapan kendisini kanıtlamış bir firma olduğunu, makinelerin ayıplı olmadığı, tam tersine 5,4 saniye de devir yaptığının ( iddia 60,0 saniye ) teknik mütalaa da tespit edildiğini, cezai şart bedeli ve zarar talebinin bir arada istenmesinin TBK 180 maddesine aykırı olduğunu, davanın reddini talep etmiştir.
HUKUKİ NİTELENDİRME DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Mahkememizin verdiği ilk karar İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi tarafından kaldırılmıştır.
Davanın konusu eser sözleşmesinden kaynaklanan yüklenicinin süresinde eseri imal etmemesinden kaynaklı oluşan zararlar ile cezai şart bedelinin faiziyle birlikte talebine ilişkindir.
Davacı iş sahibi davalı ise yüklenicidir. Taraflar arasında 02/03/2013 tarihli eser sözleşmesi imzalanmıştır. Buna göre davalı yükleniciye 480.000,00 Euro ödenmesi karşılığında 4 adet Magazin Beslemeli ...Model Transfer Makinesi imal edilecektir. Yine dava dışı ... A.Ş ile davacı arasında Finansal Kiralama Sözleşmesi ile davalı şirketten alınacak 4 adet takım tezgahları finansal kiralama kapsamına alınmış, bunun karşılığında dava dışı ... ' da davalıya 144.000,00 Euro avans ödemesi yapmıştır. .... Asliye Ticaret Mahkemesi ... Esaslı dosyada gecikme gerekçesiyle bu 144.000,00 Euro avansın iadesi için açılan davanın kabulüne karar verilmiş, istinaf edilmeden karar kesinleşmiştir.
Sözleşmenin Özel Şartlar 1.maddesine göre gecikilen her iş günü için 100,00 Euro cezai şart bedeli düzenlenmiştir. Bu sözleşmeye göre avansın ödenmesinden itibaren ( 20/03/2013 ödeme tarihinden itibaren ) 160 gün sonra makine 250 gün sonra diğer üç makinenin teslim edilmesi, teslimdeki gecikme 15 günü aşarsa gecikilen her gün için makine başına 100,00 Euro cezai şart bedelinin ödeneceği kararlaştırılmıştır. Gecikmenin olduğu iki tarafça da kabul edilmiştir. Ancak davalı taraf gecikmenin bir ay olduğunu, davacının bu gecikmeye ihtirazı kayıt koymadan yeni değişiklikler talep ettiğini, bu değişik talepler nedeniyle iki ay daha gecikme yaşandığını kusurunun olmadığını savunmuştur. TBK 179-2 maddesine göre borcun belirlenen zamanda ifa edilmemesi durumu için kararlaştırılmışsa, ifa çekincesiz olarak kabul edilmesi halinde asıl borçla birlikte cezanın ifası istenemez. Yani ceza bedeli doğmasına rağmen çekin cesiz olarak ifa edilmişse artık ceza bedelinden vazgeçilmiş sayılır.
1.makinenin teslim tarihi 20/03/2013 tarihine 160 gün eklenmesi ile bulunur. Bu durumda ilk makine 28/08/2013 tarihinde teslim edilmesi gerekir. Buna anlaşma gereği 15 gün eklediğimizde 11/09/2013 te ilk makinenin teslim edilmesi gerekiyor. Diğer üç makine için belirlenen süre ise 250 gün olup bu miktar eklendiğinde 25 Kasım 2013 pazartesi günü yapmaktadır. Davalı cevap dilekçesinde ( ıslah edilmiş cevap dilekçesinde) davalı şirket yetkilisi ... Hanım' ın davacı şirket yetkilisi ...' e mail yolu ile makinenin teslime hazır olmasının bir ay geç olacağını bildirdiğini, karşı tarafın yeni değişiklikler istediğini, bu 1 aya 2 ay daha eklenmek zorunda kalındığını dolayısıyla 13/12/2023 tarihinde iki makinenin hazır hale geldiğini beyan etmiştir. Dosyada bulunan ve delil olarak sunulan mail yazışmaları incelendiğinde bir ay gecikme olacağına dair bir yazışmaya rastlanmamıştır. Normal olarak ilk makine 28/08/2013 tarihinde teslime hazır hale gelmeli idi. Zaten dosyadaki mail yazışmalarına ekli imalat planlamasına göre de ilk makine teslim tarihi bu tarihtir. Ancak bizzat davacı tarafın kabulünde de geçtiği üzere 1.makine bir aylık gecikme sonucu hazır hale gelmiştir. Yani 28/09/2023 tarihinde hazır hale gelmiştir. Davacı taraf ise 8 Kasım 2013 tarihli .... Noterliği' nin ... yevmiye nolu ihtarnamesinde 1.makinenin tesliminin 58 gün geçtiğini, 5.800,00 Euro cezai bedelin oluştuğunu, bu bedelin ödenmesini ve diğer makinenin da süresinde teslimini ihtar etmiştir. Bu durumda davalının savunmasının bu kısmına itibar etmek mümkün değildir. Yine diğer üç makinenin teslim tarihi 25 Kasım 2013 tarihi olup bu tarihe 15 günlük sözleşmeye dayalı cezasız gecikme süresi eklendiğinde 10 Aralık 2013 tarihinden sonraki dönem için cezai şart bedeli makine başına 100,00 Euro olarak hesaplanmalıdır.
İstinaf' tan sonra dosya bilirkişiye verilmiş ise de dosyadaki raporlar yetersiz ise de mahkememiz kendisi bu hesaplamaları denetime elverişli olacak şekilde yapmaya karar vermiştir.
İstinaf bozmasında davacının davasının açıklattırılması gerektiğinin gerekçelendirilmesi nedeniyle davacıdan bu konuda alınan tarihsiz dilekçede davacı fesih hakkını kullanmadığını, cezai şart bedeli ile müspet zararın tespit edilerek dava dilekçesindeki taleplerinin kabulünü talep etmiştir. Davacı her ne kadar yukarıda bahsi geçen 8 Kasım 2013 tarihli .... Noterliği' nin ihtarnamesini davalıya göndermiş ise de sözleşmeyi feshetmemiş ve davalının sunduğu e-mail yazışmaları, teknik mütalaa ve diğer delillerden eserler gecikmeli de olsa üretilmiştir. Yine davacı taraf ayıp iddiasında bulunmuş ise de buna ilişkin herhangi bir delil öne sürmemiş, tam tersine davalı taraf üretimlerin sözleşmeye uygun olduğuna ilişkin Makine Mühendisi ...' nun teknik mütalaasını dosyaya delil olarak sunmuştur. Bu nedenle ayıp iddiasına itibar edilmemiştir. Yine davacı taraf CNC tezgahında siparişleri üretmek zorunda kaldık, yeni makineler almak zorunda kaldık, maliyet artışı oldu demiş ise de buna ilişkin hüküm kurmaya elverişli aşağıda hesabı yapılan cezai şart bedelini aşan miktarda zararının oluştuğunu gösteren deliller sunulmadığından bu talebini ispat edemediğinden cezai şart bedeli dışındaki maddi zarar talebinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Yine dosyaya konulan .... Asliye Ticaret Mahkemesi' nin ... Esaslı dosyadaki karar ile davalıya verilen peşin avansın iadesi kararı verildiğinden mükerrer dava konusu yapılamayacağından bu kısma ilişkin değerlendirme yapılmamıştır.
Davalı taraf gecikmeli de olsa dört ürünü teslime hazır hale getirmiştir. Davacı taraf ise istinaf kaldırma kararından sonra sözleşmeyi feshetmediğini beyan ettiğinden değerlendirme buna göre yapılacaktır. Davacı taraf ise bu dört makineyi 01/07/2014 tarihli ihtarnameye rağmen almaktan kaçınmıştır. Ancak makinelerin asıl teslim tarihi olan 28/08/2013 ( 1.Makine), 25/11/2013 ( Diğer Üç Makine) tarihlerine davalının makineler hazır dediği 01/07/2014 tarihleri arasında cezai şart bedeli şartlarının oluşup oluşmadığı ve cezai şart bedeli dışında davacının talep edilebilir maddi zararlarının olup olmadığının hesaplanması lazım. Ancak bundan önce sözleşme gereği 15 günlük gecikme süresinin eklenmesi lazım. Bu durumda 1. Makine' nin 28/08/2013+ 15 Gün = 11/09/2013 tarihi, diğer 3 Makinenin ise 10/12/2013 tarihinden itibaren cezai şart bedeli ve maddi tazminatların hesaplanması lazım. Yukarıda da izah edildiği üzere gerek dosyada alınan bilirkişi raporlarındaki değerlendirmeler gerekse aşağıda hesabı yapılan cezai şart bedelini aşan maddi zararlar oluştuğuna dair somut deliller sunulmadığından davacının cezai şart dışındaki taleplerinin reddi yoluna gidilmiştir.
Cezai şart hesabının başlangıcı 1. Makine için 28/08/2013' e 15 günlük sözleşmedeki süre eklendiğinde 11/09/2013 tarihidir. Diğer 3. Makine için ise 25/11/2013 tarihine 15 gün eklendiğinde 10/12/2013 tarihidir. Davalı taraf çektiği ihtarname ile makinelerin 01/07/2014 tarihinde hazır olduğunu bildirmekle son günü de 01/07/2014 tarihi olarak esas almalıyız. Buna göre 1. Makine 11/09/2013-01/07/2014 = 293 gündür, diğer 3. Makine 10/12/2013-01/07/2014 = 203 gün olup, 293 x 100,00 Euro = 29.300,00 Euro ile 203 x 3 x 100,00 Euro = 60.900,00 Euro' dur. Bu ikisinin toplamı 29.300,00 Euro + 60.900,00 Euro = 90.200,00 Euro eder. Davacının talep edebileceği toplam cezai şart bedeli bu olup bu gecikmenin tek nedeni davalı olmayıp davacının üretim aşamasında bazı değişiklikler önermesi sonucu da davalının üretimde gecikmeye yol açtığından tarafların kusuru eşit olduğu kanaatine varıldığından bu miktarın yarısı oranında indirim yapılması gerektiği kanaatine varılmıştır.
Buna göre 90.200 :2= 45.100,00 Euro tazminatın davalı tarafından davacıya verilmesi gerekir. Davacı fazlaya ilişkin haklarını saklı tutmuş olup 1.000,00 TL talep etmiştir. Faiz başlangıç tarihi ise 01/07/2014 tarihidir. Cezai şart bedeli davasının kabulü yoluna gidilmiştir.
KARAR : Gerekçesi yukarıda yazılı kararda açıklandığı üzere;
1-Davacı tarafın cezai şart bedeli davasının KABULÜ ile fazlaya ilişkin hakları saklı tutularak 1.000,00 TL ' nin 01/07/2014 tarihinden itibaren işleyen ticari avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
2-Davacının geri kalan ( cezai şart bedeli dışındaki ) maddi zarara ilişkin davasının REDDİNE,
3-Alınması gereken 427,60 TL karar ve ilam harcının peşin alınan 34,16 TL harçtan ve 51,70 TL ıslah harcından mahsubu ile bakiye 341.74 TL harcın davalıdan alınarak Hazine'ye gelir kaydına,
4-Davacı tarafından ödenen 34,16 TL peşin harcın ve 51,70 TL ıslah harcının davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
5-Davacı tarafından bu yargılama nedeni ile ödenen 25,20 TL başvuru harcı ile 8.980,38 TL posta, tebligat ve bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 9.005,58 TL yargılama giderinden davanın kabul ve ret oranına göre hesaplanan 4.502,79-TL yargılama giderinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine, geriye kalan kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
6-Davacı tarafından bu yargılama nedeni ile ödenen 206,30 TL keşif harcı ile 221,80 TL keşif harcı olmak üzere toplam 428,10 TL keşif harcının davanın kabul ve ret oranına göre hesaplanan 214,05-TL yargılama giderinin davalıdan alınıp davacıya verilmesine, geriye kalan kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
7-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT gereği hesap olunan 1.000,00 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
8-Davalı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT gereği hesap olunan 1.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya ödenmesine,
9-Gider avansının harcanmayan kısmının karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı davalı tarafın yokluğunda gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine İSTİNAF YOLU açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup anlatıldı. 15/10/2024

Katip ...
e-imzalıdır

Hakim ...
e-imzalıdır