İSTANBUL 1. ASLIYE TICARET MAHKEMESI

T.C.
İSTANBUL
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2023/646 Esas
KARAR NO : 2024/724

DAVA : Tazminat (Rücuen Tazminat)
DAVA TARİHİ : 02/10/2023
KARAR TARİHİ : 16/10/2024

Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Rücuen Tazminat) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA/
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle, şirket ile davalı şirketler arasında asıl işveren-alt işveren ilişkisi olup, şirket davalı şirketlerden ilaçlama hizmetleri kapsamında hizmet aldığı; bu hizmet çerçevesinde davalılara ait işçiye emeklilik nedeni ile kıdem tazminatı ödemesi yapıldığı; Davalılar yüklenici şirket konumunda olup şirketin ödediği kıdem tazminatının tamamında sorumlu olduğu; dava dışı işçilerin çalıştıkları döneme ilişkin “ilaçlama çalışmalarında görevlendirilecek personel temini hizmeti alım işi hizmet alımı sözleşmesinin idari ve teknik şartnamelerinde “yüklenici işçileri ile idarenin doğrudan ilişkisinin bulunmadığı bu nedenle yüklenicinin iş kolu sosyal sigorta mevzuatı, diğer kanun ve yönetmeliklerden doğan yükümlülükleri yerine getirmekle mükellef olduğu neticeten davanın kabulüne, şirket tarafından ödenen 94.558,64 TL'nin ödeme tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalılardan müşterek ve müteselsilen tahsiline, yargılama ve avukatlık ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ettiği anlaşılmıştır.
SAVUNMA/
Davalı ...Şti Ve Davalı ...Şti vekili cevap dilekçesinde özetle, dava dilekçesinin konu kısmında işçi tarafından açılan bir dava neticesinde kıdem tazminatı ödemesi yapıldığı belirtildiği ancak içerik kısmında emeklilik nedeniyle kıdem tazminatı ödendiği beyan edildiği için iş bu hususunun açıklattırılması gerektiği davacının müvekkil şirketten talep edebileceği, müvekkil şirkete rücu edebileceği hiçbir hak ve alacağı bulunmadığı; müvekkil şirket, personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmesi kapsamında, davacı şirketin (gerçekte ...) kısa süreli ihale alıcısı olduğu; davacı tüm çalışmasını ve mesaisini müvekkil şirkete değil, gerçekte işçisi olduğu ... (...) 'e tahsis ettiği; tüm emir ve talimatları da ... (...) 'den aldığı; feshe bağlı hak ve alacaklardan da ... (...) tek başına sorumlu olacağı; dava dışı işçinin iş akdinin feshi hususunda da müvekkil şirketin hiçbir yetki ve sorumluluğu bulunmadığı; yasal düzenlemelerin ve sözleşmelerin hiçbirisinde kıdem tazminatının teklif fiyata dahil edilecek kalemler arasında belirtilmediği; ihale sözleşmesi ve şartnamesinde olmayan; ihale makamı tarafından da ödenmeyen herhangi bir ücreti işçiye ödemesi hukuken ve hakkaniyet açısından mümkün olmadığı; dava dışı işçinin ... Ltd. Şti. bünyesinde sadece 01.02.2012-31.12.2012 tarihleri arasında (10 ay) çalıştığı; diğer davalı ...Ltd Şti 01.01.2013- 31.01.2013 tarihleri arasında çalıştığı 1 yılın altında çalışması nedeniyle kıdem tazminatına hak kazanamayacağı; dava dışı işçinin (10 ay) brüt 950,59 TL ücretle çalıştığı; diğer davalı ... Ltd Şti 1 ay brüt 1.034,94 TL ücretle çalıştığı; mahkemenizce müvekkil şirketin sorumlu olduğu kanaatine varılacak olması halinde, bu sorumluluk dava dışı işçiyi çalıştırdıkları dönem ve o dönemde işçinin aldığı ücret ile sınırlı olması gerektiği; davacının haklı çıkması halinde davacının dava dilekçesinde belirttiği toplam miktarın değil; davalılar açısından hesaplanacak toplam kıdem tazminatının yarısının hesap edilmesi gerektiği; dava dışı işçinin müvekkil şirketle ilişiğinin kesildiği tarihler 2012 ve 2013 yılı olduğu; aradan geçen zaman dikkate alındığında, müvekkil şirketler yönünden zamanaşımı süreleri dolduğu şirketler yönünden reddine; yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davacıya yükletilmesine karar verilmesini talep ettiği anlaşılmıştır.
Davalı ...Şti ve davalı ...Şti adına çıkarılan tebligatın usule uygun tebliğ edildiği ancak cevap dilekçesi sunulmadığı anlaşılmıştır.
DELİLLER VE GEREKÇE/
Dava, rücuen tazminat davasıdır.
Dava konusu uyuşmazlığın, davacı şirket ile davalı şirketler arasında asıl işveren-alt işveren ilişkisi kapsamında davadışı ... ‘dan ilaçlama hizmetleri kapsamında hizmet alınması nedeniyle davadışı işçiye emeklilik nedeni ile kıdem tazminatı ödemesi nedeniyle davalılardan davadışı işçinin çalıştığı dönemle ile sınırlı olmak kaydıyla ödenen tazminatın rücuen talep edilip edilemeyeceği talep edilebiliyorsa miktarının tespitine ilişkin olup ispat yükü davacıda bulunmaktadır.Ancak alacak miktarının tespiti hukuk dışında özel ve teknik bilgiyi gerektiren hal olduğundan 6100 sayılı HMK m.266 gereği mahkemenin tarafların talebi yahut kendiliğinden vereceği karar ile bu hususları bilirkişiye tespit ettirmesi mümkündür.
Mahkememizin 08/05/2024 tarihli duruşma ara kararı ile dosyanın işçilik alacakları konusunda nitelikli hesap uzmanı bilirkişiye tevdi ile davacının davalılardan talep edebileceği alacak miktarının her bir davalı yönünden ayrı ayrı hesaplanmasının istenilmesine karar verilmiştir.
Bu kapsamda nitelikli hesap uzmanı bilirkişi ...'dan alınan 24/06/2024 tarihli bilirkişi raporu ile Davacı ... Şirketi'nin dava dışı işçi ...'ya (T.C. ...) hem davacı Kurum hem de davalı alt işverenler nezdinde geçen tüm hizmet süresi için 22.08.2022 tarihinde toplam 94.558,64.-TL ödediği, Alt işverenler ... Ltd. Şti., ...Şti , ...Şirketi (Eski Unvan: ...Ltd. Şti.)., ...Şirketi (Eski Unvan: ...Şirketi )'nde 01.03.2010-31.12.2013 tarihleri arası çalışma süresine isabet eden kıdem tazminatı tutarı olarak net 40.727,39.-TL, Dava dışı ... iştiraki ... Tic. A.Ş. ve Davacı ... Şirketi'nde 01.01.2014-31.12.2018 tarihleri arası çalışma süresine isabet eden kıdem tazminatı tutarı olarak net 53.831,25.-TL olmak üzere toplam 94.558,64.-TL net kıdem için eldeki davanın açıldığı, eldeki davaya konu edilen ve tarafımızca 01.03.2010-31.12.2013 dönemi işverenlere rücu edilebilecek kıdem tazminatı miktarının 40.727,39.-TL Net olarak tarafımızca hesaplanan sorumluluk miktarının davalı alt işverenlere rücu yönünde hüküm kurulması halinde;
1.Seçenek: Sayın Mahkemece ihale sözleşmeleri ve bu sözleşmelerin eki niteliğindeki ihale dokümanlarındaki hükümler çerçevesinde sorumluluğun tamamının alt işverenlere ait olduğu kanaatine varılması halinde, dava dışı işçinin 01.03.2010-31.12.2013 dönemine isabet eden kıdem olarak tazminatı tutarı olarak dava konusu edilen 40.727,39.-TL, davalı alt işverenlerin dava dışı işçiyi çalıştırdıkları süreye isabet eden sorumluluk miktarları aşağıdaki gibi olacaktır (Tablo-5);
... Ltd. Şti.'nin sorumluluğunun 20.303,89.-TL olduğu, ... Şti.'nin sorumluluğunun 9.867,87.-TL olduğu, ...Şirketi'nin (Eski Unvan: ...Ltd. Şti.) sorumluluğunun 897,08.-TL olduğu, ... Ticaret Limited Şirketi (Eski Unvan: ...Şirketi )'nin sorumluluğunun 9.658,55.-TL olduğu,
2.Seçenek: Sayın Mahkemece eşit oran sorumluluk esasının benimsenmesi halinde, 01.03.2010-31.12.2013 dönemine isabet eden kıdem olarak tazminatı tutarı olarak dava konusu edilen 40.727,39.-TL'nin %50'si olan 20.363,70.-TL'nin davalı alt işverenlere rücu edilebilecek olup, alt işverenlerin sorumluluk miktarları aşağıdaki gibi olacaktır (Tablo-6); ...Şti.'nin sorumluluğunun 10.151,94.-TL olduğu, ...Şti'nin sorumluluğunun 4.933,93.-TL olduğu, ... Şirketi'nin (Eski Unvan: ... Ltd. Şti.) sorumluluğunun 448,54.-TL olduğu, ... İnşaat Hizmetleri ve keti (Eski Unvan: ..Şirketi)'nin sorumluluğunun 4.829,28.-TL olduğu tespit edilmiştir.
Tüm dosya kapsamında yapılan değerlendirmede dava konusu olayda davacı ile davalılar arasında alt işveren-asıl işveren ilişkisi mevcut olup, davacı asıl işveren, alt işverenlerin işçilerine karşı o işyeri ile ilgili olarak İş Kanunu’ndan kaynaklanan yükümlülükler nedeniyle, alt işverenlerle birlikte müteselsilen sorumludur. Asıl ve alt işverenler arasındaki ilişkide ise İş hukuku değil, Borçlar Kanunu ve sözleşme hukuku esas alınacağından, uyuşmazlığın taraflar arasındaki sözleşme hükümlerine göre çözümlenmesi gereklidir.
Alacaklıya karşı müteselsilen sorumlu olan borçlular, kendi aralarındaki iç ilişkide, bu husustaki nihai sorumluluğun hangi tarafa ait olduğu konusunda bir anlaşma yapabilirler. Nitekim 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 167. (Mülga Borçlar Kanunu’nun 146.) maddesinde düzenlenen, “Aksi kararlaştırılmadıkça veya borçlular arasındaki hukuki ilişkinin niteliğinden anlaşılmadıkça, borçlulardan her biri, alacaklıya yapılan ifadan, birbirlerine karşı eşit paylarla sorumludurlar. Kendisine düşen paydan fazla ifada bulunan borçlunun, ödediği fazla miktarı diğer borçlulardan isteme hakkı vardır.” şeklindeki hükümde de, müteselsil borçlulardan her birinin alacaklıya yapılan ifadan birbirlerine karşı genel olarak eşit paylarla sorumlu oldukları, ancak bunun aksinin kararlaştırılabileceği de açıkça belirtilmiştir. İşte müteselsilen sorumlu olan borçlular arasındaki iç ilişkide, bu konudaki sorumluluğun tamamen borçlulardan birine ait olacağı yönünde bir sözleşme yapılmış ise, tarafların serbest iradeleri ile düzenlemiş oldukları sözleşme hükümleri kendilerini bağlayacağından, dış ilişkide kanundan doğan teselsül gereğince borcu ödemiş olan müteselsil borçlunun, ödediği miktarın iç ilişkide borcun nihai yükümlüsü olan borçludan rücuen tahsilini talep edebileceği kabul edilmelidir.
Dava dışı ...'ya ödenen kıdem tazminatının tamamından işçiyi çalıştırdıkları dönemle orantılı olarak davalılar işverene karşı sorumlu olup dava dışı işçinin çalışmış olduğu her bir alt işverenin dönemine isabet eden işçilik alacaklarından, ilgili olan alt işveren sorumlu olacağından, davalı alt işverenin sorumluluğu da sadece kendi dönemi ile sınırlı olacağından alınan bilirkişi raporunun denetime ve hüküm kurmaya elverişli olduğundan 1. Seçenekte yer alan ve yukarıda açıklanan gerekçe ile davalıların dava dışı işçinin 01.03.2010-31.12.2013 dönemine isabet eden kıdem olarak tazminatı tutarı olarak dava konusu edilen 40.727,39.-TL yönünden ... Ltd. Şti.'nin sorumluluğunun 20.303,89.-TL olduğu, ...Şti.'nin sorumluluğunun 9.867,87.-TL olduğu, ...Şirketi'nin (Eski Unvan: ... Ltd. Şti.) sorumluluğunun 897,08.-TL olduğu, ...Şirketi (Eski Unvan: ...Şirketi )'nin sorumluluğunun 9.658,55.-TL olduğu kabul edilerek davanın kısmen kabulü ile 40.727,39 TL kıdem tazminatının, 20.303,89 TL kısmının ...Tic Ltd. Şti’den; 9.867,87 TL kısmının ... Şti’den,; 897,08 TL kısmının ... Ltd. Şti’den ; 9.658,55 TL kısmının ... Ltd Şti’den dava tarihi olan 02/10/2023 itibaren işleyecek yasal faiz ile birlikte davalılardan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar vermek gerekmiştir. Dava dilekçesinde her ne kadar ödeme tarihinden itibaren faiz talep edilmiş ise de 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 117. maddesi gereğince muaccel bir borcun borçlusu, alacaklının ihtarı ile mütemerrit olur. Ancak davalılara iş bu rücu davasına konu edilen alacak hakkında borçlu davalılara temerrüde düşmesi için ihtarat yapılmadığı; dava tarihinden önce davalılar temerrüde düşürülmediğinden dava tarihinden itibaren yasal faiz yürütülerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın kısmen kabulü ile 40.727,39 TL kıdem tazminatının,
20.303,89 TL kısmının ...Tic Ltd. Şti’den
9.867,87 TL kısmının ... Şti’den,
897,08 TL kısmının ...Tic. Ltd. Şti’den
9.658,55 TL kısmının ... Ltd Şti’den dava tarihi olan 02/10/2023 itibaren işleyecek yasal faiz ile birlikte davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
Fazlaya ilişkin talebin reddine,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan Harçlar Tarifesi gereğince hesaplanan 2.782,09 TL karar harcının, peşin yatırılan 1.614,83 TL harçtan mahsubu ile noksan kalan 1.167,26 TL harcın (davalı ... Tic. Ltd. Şti. 1.386,96 TL harçtan, davalı ...Şti. 674,07 TL harçtan, davalı ...Ltd. Şti. 61,28 TL harçtan, davalı ...Şirketi 659,78 TL harçtan sorumlu olmak üzere) davalılardan alınarak Hazineye gelir kaydına,
3-Davacı lehine karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince kabul edilen miktar üzerinden hesaplanan 30.000,00 TL (davalı ...Şti. 14.955,94 TL vekalet ücretinden, davalı...Şti. 7.268,72 TL vekalet ücretinden, davalı ...Ltd. Şti. 660,80 TL vekalet ücretinden, davalı ...Şirketi 7.114,54 TL vekalet ücretinden sorumlu olmak üzere) vekalet ücretinin davalılardan tahsili ile davacıya verilmesine,
4-Davalılar ... Şti. ve .... Ltd. Şti. lehine, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince red edilen miktar üzerinden hesaplanan 30.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan tahsili ile davalılar ... Şti. ve ... Tic. Ltd. Şti.'ye verilmesine,
5-Davacı tarafından yapılan toplam 4.946,00 TL yargılama giderinden davanın kabul red miktar ve oranı göz önüne alınarak hesaplanan 2.130,29 TL yargılama gideri (davalı ... Ltd. Şti. 1.062,02 TL yargılama giderinden, davalı ... Şti. 516,15 TL yargılama giderinden, davalı ...Ltd. Şti. 46,92 TL yargılama giderinden, davalı ...Şirketi 505,20 TL yargılama giderinden sorumlu olmak üzere) davalılardan tahsili ile davacıya verilmesine, bakiye kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
6-6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu m.18/A gereğince Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanan 3.360,00 TL arabuluculuk ücretinin davanın kabul ret oranın göre 1.447,19 TL'nin davalılardan (davalı ... Tic. Ltd. Şti. 721,47 TL , davalı ... Şti. 350,64 TL, davalı ... Ltd. Şti. 31,88 TL , davalı ... Şirketi 343,20 TL sorumlu olmak üzere); 1.912,81 TL'nin ise davacıdan alınarak hazineye gelir kaydına, tahsilat ve gereği için Mahkeme Yazı İşleri Müdürlüğünce ilgili vergi dairesine müzekkere yazılmasına,
7-Taraflarca yatırılan bakiye gider avansının kararın kesinleşmesi halinde yatırana iadesine,
Dair davacı vekilinin yüzüne karşı HMK'nun 341/1 vd. maddeleri uyarınca gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere başka yer mahkemesine istinaf dilekçesi sunulmak ve istinaf başvurma ve karar harcı ile istinaf gider avansı yatırılmak suretiyle, İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi İlgili Hukuk Dairesince incelenmesi için tarafların istinaf kanun yoluna başvuru hakkı açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup anlatıldı. 16/10/2024

KATİP
¸e-imzalıdır

HAKİM
¸e-imzalıdır