DIYARBAKIR ASLIYE TICARET MAHKEMESI

TÜRK MİLLETİ ADINA
T.C.
DİYARBAKIR
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO :
KARAR NO :

HAKİM :
KATİP :

DAVACI :
VEKİLLERİ :

DAVALI :
VEKİLLERİ :

DAVALILAR :

VEKİLİ :

DAVA : Tazminat (Rücuen Tazminat)
DAVA TARİHİ : 06/11/2023
KARAR TARİHİ : 14/10/2024
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH :

Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Rücuen Tazminat) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Dava dışı .....özel güvelik işçisi müvekkil kurumun özel güvenlik işletini üstelenen davalı şirketlerin bünyesinde çalışmış olup çalışmış olduğu işyerinin tasfiye edilmesinden dolayı yüklenici firmaya iadesi yapılmış ve yüklenici firma tarafında da iş akdi ihbar öneli verilmeksizin sona erdirildiğini, dava dışı işçi tarafından iş akdinin davalı alt işveren firmalar tarafından ihbar öneli verilmeksizi haklı sebep bildirilmeksizi sona erdirilmesi üzerine ihbar tazminatı ve diğer işçilik alacakları için arabulucuya başvurulması üzerine müvekkil kurum tarafından dava dışı işçilik alalacaklarından dolayı dava soucunda yüksek yargılama giderleri ve faiz ödememek adına ilgili alacakları arabulculluk sürecinde alaşma sağlayarak ödemek zorunda kaldığını, uyarınca arabuluculuk ücretinin 1/3'ü olarak 456,78TL de ilgili arabulucuya ödendiğini,dışı .....çalıştığı süre içinde .....-.....tarihleri arasında .....Eğitim Alarm ihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. .....Ltd. Şti ve STK Güvenlik istemleri . arasında kurulan iş ortaklığı ile Müvekkil İdare arasında mzalanan sözleşmeye istinaden ilgili firmalar bünyesinde -tarihleri arasında .....Sistemleri Tic. Ltd. Şti. ve ...... Şti arasında kurulan iş ortaklığı ile Müvekkil İdare arasında imzalanan sözleşmelere istinaden ilgili firmalar bünyesinde .....-.....tarihleri arasında .....Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. ile Müvekkil İdare arasında imzalanan sözleşmeye istinaden ilgili firma bünyesinde ....tarihleri arasında .....Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. ve ...... Şti arasında kurulan iş prtaklığı (.....Adi ortaklığı) ile Müvekkil İdare arasında imzalanan sözleşmeye istinaden ilgili firmalar bünyesinde| .....-.....tarihleri arasında .....Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic, Ltd. Şti. ile Müvekkil İdare arasında imzalanan sözleşmeye istinaden ilgili firme bünyesinde .....-.....tarihleri arasında .....Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. ve .....Ltd. Şti arasında kurulan (7 Tepe İş ortaklığı) ile Müvekkil İdare arasında imzalanan sözleşmeye istinaden ilgili firmalar bünyesinde.....-.....tarihleri arasında .....Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. ve ...... Şti arasında kurulan iş Ortaklığı(.....İş ortaklığı) ile Müvekkil İdare arasında imzalanan sözleşmeye istinaden ilgili firmalar bünyesinde: .....-.....tarihleri arasında .....Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. ve .....Şti arasında kurulan iş (.....ortaklığı) ile Müvekkil İdare arasında imzalanan sözleşmeye istinaden ilgili firmalar bünyesinde, müvekkil idare ile firma arasında imzalanan sözleşmeye istinaden çalıştığını, arz ve izah edilen bu nedenlerle demenin talepleri saklı kalmak kaydıyla dava dışı işçiye yapılan 25.134,08 TL ödemenin ve yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı taraflara yükletilmesini müvekkili adına arz ve talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE :
Dava, taraflar arasında imzalanan hizmet alım sözleşmesinden kaynaklanan rücuen tazminat istemine ilişkindir.
Dava dışı işçi ....tarihlerinde davacı üst işveren ile davalı alt işverenler arasında imzalanan hizmet alım sözleşmesi kapsamında çalışmakta iken iş aktinin sona ermesi sonucu üst işveren davacı tarafından arabuluculuk aşamasında .....tarihinde 21.854,60 TL kıdem tazminatı ile 2.822,70 TL ihbar tazminatı ve 456,78 TL arabuluculuk ücreti olmak üzere toplamda 24.677,30 TL ödeme yapıldığı dosya içerisinde yer alan, SGK hizmet döküm cetveli ve ödeme belgelerinden anlaşılmaktadır.
Davacı taraf, davalı alt işverenlerin işçiye yapılan ödemeden işçiyi çalıştırdıkları döneme isabet eden miktarla sorumlu olduğunu iddia etmiştir.
Uyuşmazlık, davacı üst iş veren tarafından yapılan ödemelerden davalıların sorumlu olup olmadığı, sorumlu iseler hangi alt işverenin ne kadar miktardan sorumlu olduğu olduğuna ilişkindir.
Dava, hizmet sözleşmesinden kaynaklanan rücu istemine ilişkin olup uyuşmazlık bu davalarda uygulanan ve Yargıtay (Kapatılan) 23. Hukuk Dairesi ve Yargıtay 6. Hukuk Dairesince benimsenen genel ilkelere göre çözümlenmelidir. Buna göre;
Hizmet alım sözleşmeleri; ihale şartları ile belirlenen işin sözleşmede kararlaştırılan bedel ile yapılmasının üstlenildiği sözleşmelerdir. Bu sözleşme türünde yüklenicinin edimi, hizmetin kendi işçisi ile yerine getirilmesi, işverenin edimi ise sözleşme bedelinin ödenmesidir. Sözleşme kapsamında yapılması gereken iş yüklenici işçisi tarafından yerine getirilecektir.
Hizmet alımı tip sözleşmelerinde işverenin, yüklenici tarafından çalıştırılan işçinin ücretinin ödenmesi, sosyal haklarının takibi gibi denetim dışında işçiye karşı bir sorumluluğu yoktur. İşveren ile yüklenicinin İş Kanunu’na göre işçiye karşı müteselsilen sorumlu olmasına rağmen rücu ilişkisinde taraflar arasında imzalanan sözleşmenin uygulanması sözleşme hukukunun en temel ilkelerindendir.
Taraflar arasındaki sözleşmede aksi düzenlenmemiş ise işçilik alacakları işveren tarafından ödenen işçinin; yüklenici işçisi olması, sözleşme ücretine işçinin ücret ve sosyal haklarının dahil olması nedeniyle davacı işverenin işçiyi çalıştıran yüklenicilerden ödediği bedeli ve ferilerinin tamamını talep etme hakkı bulunduğunun kabulü gerekir.
Hizmet alım ihaleleri aynı yüklenici tarafından alındığı gibi, değişik yükleniciler tarafından da alınabilmektedir. Bu halde işyeri devri suretiyle işçiler yeni yükleniciye devredildiği için hizmet akitleri kesintiye uğramadan devam etmekte ve işçilik alacakları da bu doğrultuda hesaplanmaktadır.
İşçiye ödenen kıdem tazminatı iş sözleşmesinin feshedildiği tarihteki giydirilmiş ücret üzerinden hesaplanmakta olup bu kıdem tazminatının tamamından işçiyi çalıştırdıkları dönemle orantılı olarak yükleniciler işverene karşı sorumludurlar. Aynı şekilde ihbar tazminatından da son işveren sorumludur.
Bunların dışında hafta tatil ücreti, ücret alacağı, fazla mesai ücreti gibi işçiye ödenen tazminatlardan yükleniciler işverene karşı işçiyi çalıştırdıkları dönemle sınırlı olarak sorumlu olacaklardır (Yargıtay .....Hukuk Dairesi'nin .....tarihli ve .....E., .....K. sayılı kararı ile Yargıtay .....Hukuk Dairesinin .....tarihli ve .....E., .....K. sayılı kararları da bu yöndedir).
Yargıtay .....HD'nin .....tarihli ve .....E., .....K. Sayılı uyuşmazlığın giderilmesine ilişkin güncel kararında da; "Dairemizin istikrar kazanan uygulamalarında da belirtildiği gibi, hizmet alımına ilişkin sözleşmelerde, hizmetin yüklenicinin (alt işveren) işçileri tarafından yerine getirilmesi kabul edildiğinden, asıl işverenin yüklenicinin (alt işveren) işçileri ile herhangi bir organik bağı bulunmamaktadır. Hizmet alımına ilişkin tip sözleşmelerde, işçilik ücretleri arasında işçilere ait özlük haklarının tümü belirlenmekte ve bu şartlarla sözleşme imzalanmaktadır. İş Kanunu'nda, işçiyi korumak amacıyla düzenlenmiş olan asıl işveren ve alt işverenin (yüklenici) müteselsil sorumluluğuna ilişkin düzenlemenin taraflar arasındaki hizmet sözleşmelerinde iç ilişki bakımından uygulanması mümkün değildir. Hizmet alım sözleşmelerinde, işçilerin özlük hakları ile ilgili olarak yüklenici (alt işveren) lehine herhangi bir hüküm bulunmaması durumunda, yüklenicinin (alt işveren) işçisi ile organik bir bağı olmayan asıl işveren, işçilerin özlük haklarından sorumlu tutulmamalıdır. Yukarıdaki gerekçelerle; hizmet alım sözleşmesinde herhangi bir hüküm bulunmaması hâlinde, asıl işverenin yüklenicinin (alt işveren) işçilerine ödediği işçilik alacaklarının tamamından yüklenicinin (alt işveren) sorumluluğun mevcut olduğuna" karar verilmiştir. (Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi .....Hukuk Dairesinin .....tarihli ve .....E.-.....K.).
Yukarıda yer verilen ilkeler uyarınca somut olay incelendiğinde;
Elde ki davada, davalılar davacı üst işveren tarafından ödenen bedelden kendi dönemine isabet eden miktarlardan sorumlu olup, mahkememizce alınan, denetime ve hüküm kurmaya elverişli kabul edilen .....tarihli bilirkişi raporunda davacı üst işveren tarafından ödenen kıdem tazminatı, ihbar tazminatı ve arabuluculuk ücretinden davalıların işçiyi çalıştırdığı döneme isabet eden miktarlar ayrı ayrı belirlenmiştir. İlgili bedeller üzerinden davalıların sorumluğuna hükmedilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Taraflar tacir olduğundan davacının avans faizi isteyebileceği kabul edilmiştir.
Her ne kadar davacı tarafından ödeme tarihinden itibaren faiz talebinde bulunulmuş ise de; 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 117. maddesi gereğince muaccel bir borcun borçlusu, alacaklının ihtarı ile mütemerrit olur. Somut olayda, davacı tarafından davalının dava tarihinden önce temerrüde düşürüldüğü ispatlanamadığından hükmedilen alacak miktarlarına dava tarihinden itibaren faiz uyguyanmasına karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir.
G.D:Nedenleri gerekçeli kararda açıklandığı üzere;
HÜKÜM:
1-Davanın KISMEN KABUL KISMEN REDDİ İLE;
1.656,94 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar .....Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti, ...... Şti. ve .....Güvenlik Ltd. Şti.'den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine,
13.463,94 TL'nın dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar .....Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. ve .....Hizmetleri Ltd. Şti'nden tahsili ile davacıya verilmesine,
3.126,30 TL'nın dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalılar .....Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti, ve .....Özel Güvenlik Ltd. Şti.'den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine,
927,47 TL'nın dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalı .....Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti,'den tahsili ile davacıya verilmesine,
5.959,42 TL'nın dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalı .....Ve Ticaret Limited Şirketi'nden tahsili ile davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine,
2-Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 1.716,90 TL harçtan davacı tarafından başlangıçta yatırılan 429,23 TL peşin harcın mahsubu ile bakiye kalan 1.287,67 TL harcın;
84,89 TL'lik kısmının davalılardan .....Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti, .....Ltd. Şti. ve .....Güvenlik Ltd. Şti.'den müştereken ve müteselsilen tahsili ile Hazineye irad kaydına,
691,29 TL'lik kısmının davalılardan .....Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. ve .....Ltd. Şti'nden müştereken ve müteselsilen tahsili ile Hazineye irat kaydına,
159,35 TL'lik kısmının davalılardan .....Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti, ve .....Özel Güvenlik Ltd. Şti.'den müştereken ve müteselsilen tahsili ile Hazineye irad kaydına,
47,29 TL'lik kısmının davalılardan .....Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti,'den tahsili ile Hazineye irad kaydına,
304,85 TL'lik kısmının davalılardan .....Ticaret Limited Şirketi'nden tahsili ile Hazineye irad kaydına,
3-Davacı tarafından başlangıçta yatırılan 269,85 TL başvuru harcı ve 429,23 TL peşin harç olarak yatırılan toplam 699,08 TL harcın;
46,11 TL'lik kısmının davalılardan .....Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti, ...... Şti. ve .....Güvenlik Ltd. Şti.'den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine,
375,49 TL'lik kısmının davalılardan .....Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. ve .....Ltd. Şti'nden müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine,
87,05 TL'lik kısmının davalılardan .....Alarm Cihazları ve .....Ltd. Şti.'den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine,
25,80 TL'lik kısmının davalılardan .....Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti,'den tahsili ile davacıya verilmesine,
166,05 TL'lik kısmının davalılardan .....Tic. Ltd. Şti.'den tahsili ile davacıya verilmesine,
4-Davacı tarafından 311,00 TL tebligat ve posta masrafı ile 2.200,00 TL bilirkişi ücreti olarak sarf edilen toplamda 2.511,00 TL yargılama giderinin;
165,18 TL'lik kısmının davalılardan .....Sistemleri Tic. Ltd. Şti...... Şti. ve .....Güvenlik Ltd. Şti.'den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine,
1.347,00 TL'lik kısmının davalılardan .....Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. ve .....Ltd. Şti'nden müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine,
311,70 TL'lik kısmının davalılardan .....ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti, ve .....Güvenlik Ltd. Şti.'den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine,
92,69 TL'lik kısmının davalılardan .....Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti,'den tahsili ile davacıya verilmesine,
594,43 TL'lik kısmının davalılardan .....Sanayi Ve Ticaret Limited Şirketi'nden tahsili ile Hazineye irad kaydına,
Bakiye kalan kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Davacı kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T gereğince hesaplanan;
19.174,66 TL vekalet ücretinin, davalılardan .....Şti.'nin 15.120,88 TL'lik kısmından, davalılardan .....Güvenlik Ltd. Şti.'nin 4.783,24 TL'lik kısmından sorumlu olması kaydıyla, davalılardan .....Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti, .....Ltd. Şti. ve .....Güvenlik Ltd. Şti.'den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine,
5.959,42 TL vekalet ücretinin davalılardan .....Güvenlik Hizmetleri Tic. Ltd. Şti.'den tahsili ile davacıya verilmesine,
8-Arabuluculuk aşaması görüşme sonucunda anlaşamama ile sonuçlandığından, 6325 Sayılı HUAK'nun 18/A-13 maddesi ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği tarife hükümleri gereğince Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen 1.360,00 TL arabuluculuk ücretinin;
89,70 TL'lik kısmının davalılardan .....Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti, .....Ltd. Şti. ve .....Sistemleri Özel Güvenlik Ltd. Şti.'den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine,
729,00 TL'lik kısmının davalılardan .....Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. ve .....Ltd. Şti'nden müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine,
169,06 TL'lik kısmının davalılardan .....Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti, ve .....Özel Güvenlik Ltd. Şti.'den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacıya verilmesine,
50,20 TL'lik kısmının davalılardan .....Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti,'den tahsili ile davacıya verilmesine,
322,04 TL'lik kısmının davalılardan .....Sanayi Ve Ticaret Limited Şirketi'nden tahsili ile Hazineye irad kaydına,
9-Davacı tarafından yatırılan gider avansından kullanılmayan kısmın karar kesinleştiğinde davacı yana iadesine,
Dair, davacı vekilinin, davalı .....Sanayi Ve Ticaret Limited Şirketi vekilinin yüzüne karşı, diğer davalılar vekilinin yokluğunda, davanın değeri itibariyle kesin olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı.

Katip Hakim