DANIŞTAY İDARE DAVA DAIRELERI KURULU

DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU         2023/1740 E.  ,  2024/1305 K.
"İçtihat Metni" T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No : 2023/1740
Karar No : 2024/1305

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : ... Bakanlığı
VEKİLİ : Av. ...

KARŞI TARAF (DAVACI) : ... Odası
VEKİLİ : Av. ...

İSTEMİN KONUSU : Danıştay Onuncu Dairesinin 24/11/2022 tarih ve E:2017/1636, K:2022/5457 sayılı kararının karar verilmesine yer olmadığına ilişkin kısmı ile aleyhlerine hükmedilen yargılama gideri ve vekalet ücreti yönünden temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 25/04/2013 tarih ve 28628 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği'nin;
- 14. maddesine, 24/04/2017 tarihli ve 30047 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelikle eklenen 3. fıkrada yer alan "hizmet yeterliliği belgesi alması veya" ibaresinin,
- Ek III sayılı ekinin 2.1.3. bendine, 24/04/2017 tarih ve 30047 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelikle eklenen "metalurji ve malzeme mühendisleri," ibaresinin iptali istenilmiştir.
Daire kararının özeti: Danıştay Onuncu Dairesinin 24/11/2022 tarih ve E:2017/1636, K:2022/5457 sayılı kararıyla;
Davalı idarenin usule ilişkin iddiaları yerinde görülmeyerek,
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun 30. ve 31. maddeleri, dava konusu düzenlemenin yayımlandığı tarihte yürürlükte bulunan haliyle 3146 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'un 2. ve 12. maddeleri, 25/04/2013 tarih ve 28628 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği'nin "Amaç" başlıklı 1. maddesi, "Kapsam" başlıklı 2. maddesi, "Tanımlar" başlıklı 4. maddesinin 1. fıkrasının (ğ) bendi, "Yetkilendirme, eğitim ve denetim" başlıklı 14. maddesi, dava konusu 24/04/2017 tarih ve 30047 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 2. ve 4. maddelerine yer verilerek;
Dava Konusu İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği'nin 14. maddesine eklenen 3. fıkrasındaki "... hizmet yeterliliği belgesi alması veya ..." ibaresi yönünden;
Dava konusu değişiklikle Yönetmeliğin 14. maddesine 3. fıkra olarak, “Birinci fıkra kapsamında kişi ve kuruluşlara getirilecek zorunluluklar iş ekipmanları esas alınarak Bakanlıkça çıkartılacak Tebliğ ile belirlenir. Tebliğde belirtilen süre içerisinde periyodik kontrol yapacak kişilerin eğitim alması, periyodik kontrol yapacak kuruluşların ise hizmet yeterliliği belgesi alması veya akredite olması zorunludur.” düzenlemesinin eklendiği,
Davacı tarafından düzenlemede yer alan "hizmet yeterliliği belgesi alması veya" ibaresinin iptalinin istendiği,
Bununla birlikte 18/02/2022 tarih ve 31754 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik değişikliği ile Yönetmeliğin dava konusu 14. maddesi başlığı ile birlikte değiştirildiği ve "Akreditasyon, yetkilendirme ve eğitim" başlığı ile "(1) Bu Yönetmelik kapsamında; periyodik kontrol yapacak muayene kuruluşlarına akreditasyon, kişilere yetkilendirme ve eğitim zorunluluğu getirmeye ve bu kişi ve kuruluşlara yönelik denetim yapmaya Bakanlık yetkilidir. (2) Eğitim, temel eğitim ile sonrasında düzenlenecek ileri ve uygulamalı eğitimleri kapsar. Tüm eğitimlerin içerikleri, süresi, eğitici ve eğitim kurumlarında aranacak nitelikler, devam zorunluluğu, sınav ve başarı kriterleri gibi konulara yönelik usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir. Belirlenen şartlarda eğitimlerini başarıyla tamamlayan kişiler; periyodik kontrol yapmaya yetkili kişi unvanını almaya hak kazanır.
(3) Birinci fıkra kapsamında kişilere getirilecek zorunluluklar iş ekipmanları esas alınarak Bakanlıkça çıkarılacak Tebliğ ile belirlenir." şeklinde düzenlendiği,
Dolayısıyla Yönetmeliğin 14. maddesinde birtakım güncellemeler ve değişiklikler yapıldığı, ayrıca bakılan dava kapsamında bireysel bir işlemin de dava konusu edilmediği anlaşıldığından, davanın bu kısım yönünden konusuz kaldığı,
Bu haliyle, Yönetmeliğin 14. maddesine eklenen 3. fıkrasındaki "... hizmet yeterliliği belgesi alması veya ..." ibaresi yönünden konusu kalmayan davanın esası hakkında karar verilmesine hukuki olanak bulunmadığı,
Dava Konusu İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin Ek-III Sayılı Ekinin 2.1.3. Bendine Eklenen "metalurji ve malzeme mühendisleri," ibaresi yönünden,
Dava konusu düzenlemenin yayımlandığı tarihteki haliyle Anayasa'nın 124. maddesinde, Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzelkişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabileceği hükmüne yer verildiği,
Buna göre, idari teşkilat yapısı içinde yer alan Bakanlıklar ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının, görev alanlarına ilişkin olarak ve yönetmelik, yönerge, tebliğ, genelge ve talimat gibi çeşitli adlar altında düzenleme yapabildikleri,
Bu düzenlemeler arasında uyulması gereken "normlar hiyerarşisi" kuramına göre, hukuk düzeninin, farklı kademede yer alan Anayasa, kanun, yönetmelik ve diğer düzenleyici işlemlerden oluşan birçok normu içerdiği ve her normun geçerliliğini bir üst basamakta yer alan normdan almadığı, normlar hiyerarşisine göre kanundan sonra gelen yönetmelik, genelge, tebliğ, talimat gibi düzenlemelerin ancak kanunda verilmiş olan hakkın kullanılmasının açıklanması ile ilgili olacağı, bu metinlerde kanun ile verilmiş olan hakkı genişletici veya daraltıcı mahiyette hükümlere yer verilemeyeceğinin hukukun genel ilkelerinden olduğu,
6331 ve 3146 sayılı Kanunların aktarılan hükümlerinden de görüleceği üzere, davalı Bakanlığın, iş ekipmanları, iş sağlığı ve güvenliği hizmeti sunan, ölçüm ve analiz yapan kişi, kurum ve kuruluşlar, bunların eğitim, yetkilendirme ve belgelendirilmeleri, iş sağlığı ve güvenliğini sağlayacak tedbirlere yönelik olarak düzenleme yapmaya yetkili olduğunda duraksama bulunmadığı,
Dava konusu düzenlemenin 25/04/2013 tarihli Resmi Gazete nüshasında yayımlanan ilk halinde, basınçlı kap ve tesisatların periyodik kontrollerinin, "makine mühendisleri ve makine tekniker veya yüksek teknikerleri" tarafından yapılacağı öngörülmüş iken, 23/07/2016 tarihli Resmi Gazete nüshasında yayımlanan Yönetmelik değişikliğiyle, kontrol yapacak yetkili kişilerin "makine mühendisleri, makine veya metal eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler ya da makine tekniker veya yüksek teknikeri" olarak belirlendiği,
Dava konusu düzenleme ile Yönetmeliğin EK-III sayılı ekinin 2.1.3. bendinde yer alan "makine mühendisleri," ibaresinden sonra gelmek üzere "metalurji ve malzeme mühendisleri," ibaresi eklenerek basınçlı kap ve tesisatların periyodik kontrollerini yapmaya yetkili kişiler arasına "metalurji ve malzeme mühendisleri"nin ilk kez dahil edildiği,
Dava konusu Yönetmeliğin EK-III sayılı ekinin, 18/02/2022 tarih ve 31754 sayılı Resmi Gazate'de yayımlanan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 31. maddesi ile değiştirildiği, basınçlı kap ve tesisatların periyodik kontrollerini yapmaya yetkili kişilerin sayıldığı dava konusu 2.1.3. bendin, 2.1.6. bent olarak yer aldığı, bu bentte de basınçlı kap ve tesisatların periyodik kontrollerinin yetkili olan makine mühendisleri, metalürji ve malzeme mühendisleri, mekatronik mühendisleri, makine veya metal eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler ya da makine tekniker veya yüksek teknikerleri tarafından yapılacağının düzenlendiği,
Davacı tarafından, metalürji ve malzeme mühendislerinin, basınçlı kap ve tesisatların periyodik kontrollerini yapmaya yetkili kişiler arasına eklenmesi dava konusu edildiğinden, hukuki incelemenin yeni haliyle 2.1.6. bentte yer alan "metalürji ve malzeme mühendisleri" ibaresi yönünden yapıldığı,
25/04/2013 tarih ve 28628 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği'nde, ilgili branşlardan mühendis, tekniker ve yüksek teknikerlerin periyodik kontrol yapmaya yetkili kişilere dahil edilmesinin hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek açılan başka bir davada, Dairelerinin 22/03/2017 tarih ve E:2013/4204, K:2017/1583 sayılı kararı ile "... Yönetmeliğin dayanaklarından biri olarak gösterilen Avrupa-Birliği Direktifi incelendiğinde tekniker ve yüksek teknikerlerin periyodik kontrol yapmaya yetkili kişilerden olduğu yolunda bir düzenlemeye rastlanmadığı, mühendisler ile tekniker ve yüksek teknikerin aynı statüde birleştirilerek iş ekipmanlarının kontrollerini yapma yetkisi konusunda aynı hak, yetki ve sorumluluk verilmesinin Kanuna aykırı olduğu ileri sürülmekte ise de; ... tarih ve ... sayılı Avrupa Birliği Direktifinde, iş ekipmanlarının periyodik kontrollerini yapmaya yetkili kişilerin belirlenmesinin ulusal mevzuata bırakıldığı görülmektedir.
Öte yandan iş ekipmanlarının periyodik kontrollerinin mühendis, tekniker ve yüksek teknikerlerin yapması yönünde düzenleme yapılırken, ilgili branş formasyonu almış teknik personelin bu alanda faaliyet göstermesi öngörülmüş olup, bu haliyle getirilen düzenlemede üst hukuk normlarına ve kamu yararına aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır." gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği, İdari Dava Daireleri Kurulunun 17/06/2019 tarih ve E:2017/3207, K:2019/3054 sayılı kararı ile de Daireleri kararının onandığı,
Bu durumda, dava konusu düzenleme ile Yönetmelikte basınçlı kap ve tesisatların periyodik kontrollerini yapmaya yetkili kişiler olarak belirlenen makine mühendisleri, makine veya metal eğitimi bölümü mezunu teknik öğretmenler, makine teknikerleri ve yüksek teknikerlerinin yanına metalürji ve malzeme mühendislerinin de eklendiği görülmekte olup, mevzuat hükümlerinin ve Dairelerinin anılan kararının birlikte değerlendirilmesinden, almış oldukları mühendislik eğitimi, branşları ve makine teknikerleri ile yüksek teknikerlerinin de periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişiler arasında yer alıyor olmaları dikkate alındığında, metalürji ve malzeme mühendislerinin basınçlı kap ve tesisatların periyodik kontrollerini yapmaya yetkili kişiler arasına dahil edilmesine yönelik dava konusu düzenlemede hukuka ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmadığı,
Bu itibarla, İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği'nin 14. maddesine eklenen 3. fıkrasındaki "... hizmet yeterliliği belgesi alması veya ..." ibaresi yönünden karar verilmesine yer olmadığına, Ek III sayılı ekinin 2.1.3. bendine eklenen "metalürji ve malzeme mühendisleri," ibaresi yönünden davanın reddine, yargılama giderinin haklılık oranına göre yarısının davacı üzerinde bırakılmasına, diğer yarısının davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, karar tarihinde yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre belirlenen 9.500,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye, 9.500,00 TL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, idari işlemlerin yargısal denetiminin tesis edildikleri tarih dikkate alınarak yapılması gerektiği, işlemin hukukiliğinin denetiminde işlem tarihindeki hukuksal durum ve fiili olguların esas alınması gerektiği, işlem tesis edildikten sonra ortaya çıkan hukuki veya fiili durumların ise kural olarak denetimi yapılan işlem üzerinde bir etkisinin olmadığı, dava tarihi itibarıyla dava konusu Yönetmelik değişikliğinde kamu yararının amaçlandığı, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerine ilişkin yükümlülüğün kendileri tarafından çıkarılacak yönetmelikler ile düzenleneceği de dikkate alındığında dava tarihi itibarıyla dava konusu edilen düzenlemenin yapılmasının gerekli olduğunun ortaya konulduğu, davanın açılmasına idareleri sebebiyet vermediğinden "İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği'nin 14. maddesine eklenen 3. fıkrasındaki "... Hizmet yeterliliği belgesi alması veya ..." ibaresi yönünden karar verilmesine yer olmadığına ilişkin hüküm kurularak idareleri aleyhine yargılama gideri ve vekalet ücretine hükmedilmesinin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ...'IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile Daire kararının temyiz edilen kısmının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının temyizen incelenerek bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinde yer alan;
"a) Görev ve yetki dışında bir işe bakılmış olması,
b) Hukuka aykırı karar verilmesi,
c)Usul hükümlerinin uygulanmasında kararı etkileyebilecek nitelikte hata veya eksikliklerin bulunması" sebeplerinden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın karar verilmesine yer olmadığına ilişkin kısmı ile yargılama gideri ve vekalet ücretine ilişkin kısmı usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen iddialar kararın temyize konu bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Davalı idarenin temyiz isteminin reddine,
2.Davanın kısmen reddi, kısmen karar verilmesine yer olmadığına ilişkin Danıştay Onuncu Dairesinin 24/11/2022 tarih ve E:2017/1636, K:2022/5457 sayılı kararının temyize konu karar verilmesine yer olmadığına ve davalı idare aleyhine yargılama gideri ile vekalet ücretine hükmedilmesine ilişkin kısmının ONANMASINA,
3.Kesin olarak, 06/06/2024 tarihinde oybirliği ile karar verildi.