DANIŞTAY 8. DAIRE

Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2023/2981 E.  ,  2024/2611 K.
"İçtihat Metni" T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2023/2981
Karar No : 2024/2611

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …

İSTEMİN KONUSU: … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Antalya İli, Muratpaşa İlçesi, … Mahallesi, … Sitesi, No:… adresinde faaliyet gösteren ... isimli işyerinde yapılan denetim neticesinde izinsiz olarak eğitim-öğretim faaliyeti yapıldığı tespit edildiğinden bahisle işyerinin 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu uyarınca kapatılmasına ilişkin Antalya Valiliği'nin … tarih ve E… sayılı işlemi ile aynı gerekçe ile davacı adına 58.860,00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin Antalya Valiliği'nin … tarih ve E… sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; gerekli izinler alınmadan eğitim öğretim faaliyeti yapıldığı iddiasının, davalı idarelerce her türlü şüpheden uzak somut delillerle ortaya konulamadığı görülmekte olup; bu kapsamda, eksik araştırma ve inceleme neticesinde tesis edildikleri anlaşılan dava konusu işletmenin kapatılmasına ve kurum sahibi olan davacının idari para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin işlemlerde hukuka ve mevzuat hükümlerine uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, kapatma işleminin daha sonra iptal edildiğini, ancak 5580 sayılı Kanun uyarınca para cezasının hukuka uygun olduğunu bu nedenle de temyize konu kararın hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
İLGİLİ MEVZUAT:
10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin "Milli Eğitim Bakanlığı" başlıklı onuncu bölümünde düzenlenen "Görevler" başlıklı 301. maddesinde; "Milli Eğitim Bakanlığının görev ve yetkileri belirtilmiştir.
1739 sayılı Kanun'un "Yürütme, gözetim ve denetim" başlıklı 56. maddesinde eğitim ve öğretim hizmetinin, bu kanun hükümlerine göre Devlet adına yürütülmesinden, gözetim ve denetiminden Milli Eğitim Bakanlığı'nın sorumlu olduğu belirtilmiştir.
5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu'nun 1. maddesinde; ''(1) Bu Kanunun amacı, Türkiye Cumhuriyeti uyruklu gerçek kişiler, özel hukuk tüzel kişileri veya özel hukuk hükümlerine göre yönetilen tüzel kişiler tarafından açılacak özel öğretim kurumlarına kurum açma izni verilmesi, kurumun nakli, devri, personel çalıştırılması, kurumlara yapılacak malî destek ve bu kurumların eğitim-öğretim, yönetim, denetim ve gözetimi ile yabancılar tarafından açılmış bulunan özel öğretim kurumlarının; eğitim-öğretim, yönetim, denetim, gözetim ve personel çalıştırılmasına ilişkin usûl ve esasları düzenlemektir. (2) Bu Kanun, Türkiye Cumhuriyeti uyruklu gerçek kişiler, özel hukuk tüzel kişileri veya özel hukuk hükümlerine göre yönetilen tüzel kişilerce açılan özel öğretim kurumları ile yabancılar tarafından açılmış bulunan özel öğretim kurumlarını kapsar." hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanunun ''Tanımlar'' başlıklı 2. maddesinde; kurum, okul öncesi eğitim, ilköğretim, ortaöğretim, özel eğitim okulları ile çeşitli kursları, uzaktan öğretim yapan kuruluşları, motorlu taşıt sürücüleri kursları, hizmet içi eğitim merkezleri, öğrenci etüt eğitim merkezleri, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri ile benzeri özel öğretim kurumları;, çeşitli kursların, kişilerin sosyal, sanatsal, sportif, kültürel ve mesleki alanlarda bilgi, beceri, dil, yetenek ve deneyimlerini geliştirmek, isteklerine göre serbest zamanlarını değerlendirmek amacıyla faaliyet gösteren özel öğretim kurumlar; özel öğretim kursularının; kişilerin, Bakanlıkça belirlenmiş bilim gruplarına uygun eğitim ortamlarında, öğrenim seviyelerine, ilgi ve isteklerine uygun öğretim programları doğrultusunda, bilgi, beceri, yetenek ve deneyimlerini geliştirdiği, serbest zamanlarını değerlendirdiği bir bilim grubunda eğitim veren kurumlar olduğuna ilişkin tanımlara yer verilmiş olup; aynı Kanun'un 3. maddesinin 1. fıkrasında; bir kurumda öğretime başlayabilmek için kurum açma izni alınmasının zorunlu olduğu, 11. fıkrasında Kanun kapsamındaki eğitim-öğretim faaliyetlerini yapan ancak bu Kanuna uygun olarak kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenmeyen yerleri kuran veya işletenlere brüt asgari ücretin 20 katı idari para cezası uygulanacağı, bu yerler valiliklerce kapatılacağı, bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirleneceği düzenlemesine yer verilmiştir.
Yine, Kanun'un "Kurum açma izni" başlıklı 3. maddesinde; "Kurum açma izni verilmesi, binanın kullanılış amaçlarına ve Bakanlıkça belirlenen standartlara uygun ve yeterli bulunmasıyla birlikte aşağıdaki şartların yerine getirilmesine bağlıdır:
a) Ders araç-gerecinin kurumun amaç ve ihtiyaçları için yeterli olduğunun bir rapor ile tespit edilmesi.
b) Kurumun; yönetici, öğretmen ve diğer personelinin sayı ve nitelikleri yönünden uygun bulunması ve bu kurumda çalışacaklarının belgelendirilmesi.
c) Kurumun yönetmelikleriyle öğretim programının Bakanlıkça incelenip onanmış olması." kuralı yer almaktadır.
20/03/2012 tarih ve 28239 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin "Kurum açma" başlıklı 5. maddesinin 1. fıkrasında; Kanunun 3 üncü maddesi hükmü doğrultusunda özel öğretim kurumlarına kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatı verileceği belirtilmiş olup; aynı maddenin 2. fıkrasında ise kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatının verilebilmesi için gerekli olan belgeler tahdidi olarak düzenlenmiştir.
Anılan Yönetmeliğin dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan 5. maddesinin 4. fıkrasında ise; 'Kanunun 3 üncü maddesinin on birinci fıkrasında belirtilen yerlerin mülki idare amirleri tarafından görevlendirilen yetkililerce tespiti halinde bu yerleri kuran veya işletenlere valilikçe Kanunda belirtilen miktarda idari para cezası verilir. Verilen idari para cezası, 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre ilgiliye tebliğ edilir, takip ve tahsili için ise Hazine ve Maliye Bakanlığının ildeki ilgili birimine bildirilir. Ayrıca bu yerler valilikçe kapatılır." hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu uyarınca, eğitim ve öğretim hizmetinin Devlet adına yürütülmesinden, gözetim ve denetiminden Milli Eğitim Bakanlığı'nın sorumlu olduğu hususunda tartışma bulunmamakta olup; izinsiz ve ruhsatsız eğitim öğretim faaliyetine ilişkin gerekli tespitin yapılması ve yaptırımların uygulanması da bu çerçevede Milli Eğitim Bakanlığının görev ve sorumluluğu kapsamındadır.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden anlaşıldığı üzere; eğitim ve öğretim faaliyetlerine yönelik sunulan hizmetlerin, Milli Eğitim Bakanlığı'nın denetim ve gözetimi altında yapılması gerektiği açık olup; bu çerçevede anılan eğitim öğretim hizmetinin izinsiz ve ruhsatsız olarak sunumunun tespiti halinde ilgili yerlerin Valiliklerce kapatılması gerekmektedir.
Ayrıca; davalı idarece tesis edilen işlemin hukuka uygun kabul edilebilmesi için öncelikle "izinsiz ve ruhsatsız" verildiği belirtilen hizmetin, doğrudan Milli Eğitim Bakanlığı'nın görev ve yetki alanına giren "eğitim ve öğretime ilişkin" olması gerekmektedir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ile "çeşitli kursların" ve "özel öğretim kurslarının" Milli Eğitim Bakanlığı'nın iznine ve denetimine tabi olduğu, izin alınmadan bu kapsamda eğitim öğretim faaliyetinin yapılması halinde işyerinin kapatılacağı ve para cezası uygulanacağı, çeşitli kurs tanımı altında hizmet veren kurumlarda; kişilerin sosyal, sanatsal, sportif, kültürel ve mesleki alanlarda bilgi, beceri, dil, yetenek ve deneyimlerini geliştirmek, isteklerine göre serbest zamanlarını değerlendirmek amacıyla; özel öğretim kursu adı altında hizmet sunulan kurumlarda; kişilerin, Bakanlıkça belirlenmiş bilim gruplarına uygun eğitim ortamlarında, öğrenim seviyelerine, ilgi ve isteklerine uygun öğretim programları doğrultusunda, bilgi, beceri, yetenek ve deneyimlerini geliştirdiği, serbest zamanlarını değerlendirdiği bir bilim grubunda hizmet verileceği kurala bağlanmıştır.
Uyuşmazlıkta; Antalya İli, Muratpaşa İlçesi, … Mahallesi, … Sitesi, No:… adresinde faaliyet gösteren "..." isimli işyerinde 04/11/2020 tarihinde yapılan denetimde inceleme yapılarak İzleme ve Koordinasyon Komisyonu Raporu hazırlandığı, anılan raporda; "Belirtilen adrese gidildi. Y.K. isimli ... Ortaokulu'nda öğretmen olarak görev yaptığını beyan etti. İçeride E.A., A.S. D.K. isimli öğrencilerin olduğu görüldü. Söz konusu büronun sahibinin annesi ... olduğu, hem beyanından ve vergi levhası olduğu görüldü. 4+4 toplam 8 saat karşılığında 600TL ücret alındığının panoya asılan levhanın olduğu görüldü." tespitlerine yer verildiği, anılan tespitler üzerine 5580 sayılı Kanun'un 3. maddesine aykırı hareket edildiği gerekçesiyle Antalya Valiliği'nin … tarih ve E… sayılı işlemi ile işyerinin kapatıldığı, yine Antalya Valiliğinin … tarih ve E… sayılı işlemiyle davacı adına 58.860,00-TL idari para cezası verildiği görülmektedir.
Dava devam ederken Davalı Antalya Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğü'nün … tarih ve … sayılı işlemiyle Antalya Valiliği'nin … tarih ve E… sayılı kapatma işlemi iptal edilmiş olup; dava tarihi itibariyle uyuşmazlığa konu kapatma işleminin bulunmadığı anlaşıldığından, uyuşmazlığın bu kısmı yönünden karar verilmesine hukuken olanak bulunmamaktadır.
Ancak; her ne kadar davalı idarece kapatma işlemi iptal edilmiş ise de; davacı adına 58.860,00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin Antalya Valiliğinin … tarih ve E… işlemi yönünden hukuki denetim yapılması gerektiği tartışmasızdır.
Davacı tarafından, özel ders almak isteyen veliler ile özel ders vermek isteyen öğretmenler arasında aracılık yapmak suretiyle faaliyette bulunduğu, kapatma işleminin uygulandığı adresin kendisine ait büro olduğu, burada eğitim öğretim hizmeti sunulmadığı ileri sürülmekte ise de; ileri sürülen iddiaları doğrular niteliği haiz bilgi ve belgenin dosyaya sunulmadığı; denetim esasında yapılan tespitler ve çekilen fotoğrafların incelenmesinden davacı ait adreste anılan eğitim öğretim hizmetinin davacı tarafından sunulduğu kanaatine ulaşıldığından, Antalya Valiliğinin … tarih ve E… sayılı işlemiyle davacının 58.860,00-TL idari para cezası ile tecziyesi hukuka ve mevzuata uygundur.
Bu itibarla; dava konusu işlemlerin iptali yolunda verilen Mahkeme kararına karşı yapılan istinaf kanun yolu başvurusunun reddine ilişkin Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun'un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın yukarıda belirtilen Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, kesin olarak 07/05/2024 tarihinde oybirliği ile karar verildi.