DANIŞTAY 8. DAIRE

Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2019/1316 E.  ,  2023/4206 K.
"İçtihat Metni" T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/1316
Karar No : 2023/4206

DAVACI : … A.Ş. (… Kursu)
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU : Davacı tarafından,
1)20/03/2012 tarih ve 28239 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 14. maddesinin 1. fıkrası ve 18. maddesi ile,
2)13/01/2017 tarih ve 29947 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile asıl Yönetmeliğin 5. maddesinin 2. fıkrasına eklenen (s) ve (t) bentleri ve geçici 15. maddesinin iptaline karar verilmesi istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nde yapılan 13/01/2017 tarihli değişiklik ile kurucu temsilcisinin, 01/08/2018 tarihine kadar ilgili bölümlerden lisans ya da ön lisans mezunu olması şartının arandığı, anılan düzenlemeyle kazanılmış haklarının korunmadığı iddia edilmektedir.

DAVALI İDARENİN SAVUNMASI :
5580 sayılı Kanun'un 12. maddesi uyarınca kurumların faaliyetlerini sadece kazanç sağlamak için düzenleyemeyeceği, kursların kurucu ve/veya temsilcilerinin, doğrudan verilen hizmet ile aynı iş kolunda faaliyet gösteren kişilerden seçilmesi zaruretinin doğduğu, 2918 sayılı Kanun'un 123. maddesi uyarınca hangi sınıf kursların kimler tarafından açılabileceğinin Yönetmelik ile belirlendiği, değişiklikle getirilen geçici 15. madde hükmü ile kazanılmış hakların korunarak geçiş sürecinin öngörüldüğü ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ: Dava konusu düzenlemenin kısmen ehliyet yönünden reddine, kısmen iptaline karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI: …
DÜŞÜNCESİ : Dava, 20/03/2012 tarih ve 28239 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan, Millî Eğitim Bakanlığı, Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 14. maddesinin 1. fıkrasının, 18. maddesinin ve 13/01/2017 tarih ve 29947 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile asıl Yönetmeliğin 5. maddesinin 2. fıkrasına eklenen (s) ve (t) bentleri ile geçici 15. maddesinin iptali istemiyle açılmıştır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun "Sürücü kursları" başlıklı 123. maddesinin 1. fıkrasında, "Motorlu taşıt sürücüsü yetiştirmek, yetişmiş olanlara sınav sonucu sertifika vermek, trafik ile ilgili öğretim ve eğitim yaptırmak üzere kamu kurumları ile diğer hakiki ve hükmi şahıslara Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca ilgili mevzuatına göre sürücü kursları açma izni verilir.
" hükmüne, 2. fıkrasında ise, "Sürücü kurslarının sürücü belgesi cinslerine göre sınıflandırılması, hangi sınıf kursun kimler tarafından açılabileceği, öğretim ve eğitim konuları ile metodu, kurs süreleri, kurslar için eğitim ve öğretimde kullanılacak bina, araç, gereç ve teçhizatın nitelik ve niceliği, teminat miktarları, sertifika sınavlarının esas ve usulleri, sertifika aranmayacak sürücü belgesi sınıfları ve bunların sınavları İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca çıkartılan yönetmelikle belirlenir." hükmüne yer verilmiştir.
Dava konusu, 13/01/2017 tarih ve 29947 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile asıl Yönetmeliğin 5. maddesinin 2. fıkrasına eklenen (s) ve (t) bentleri ile geçici 15. maddesinin iptali istemi incelendiğinde; 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu ile 25/08/2011 tarih ve 652 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilât ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 13. ve 36. maddelerine dayanılarak hazırlanan ve 20/03/2012 tarih ve 28239 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan, Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin "Kurum açma" başlıklı 5. maddesinin 2. fıkrasına, 13/01/2017 tarih ve 29947 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile eklenen (s) bendinde, özel motorlu taşıt sürücü kursu açacaklardan kurucu gerçek kişi ise kurucunun, kurucu tüzel kişi ise kurucu temsilcisinin üniversitelerin makine, motor, otomotiv, mekatronik, otobüs kaptanlığı, ulaştırma ve trafik bölümü ve benzeri lisans veya ön lisans programlarından mezun olduğuna dair belge veya herhangi bir motorlu taşıt sürücü kursunda en az üç yıl eğitim personeli olarak çalıştığına dair belge istenileceği kuralına yer verilmiş, geçici 15. maddesinde ise, "Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte faaliyette bulunan özel motorlu taşıt sürücüleri kursları, özel öğrenci etüt eğitim merkezleri, özel öğretim kursları ile özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinin mevcut kurucu gerçek kişileri için bu Yönetmelikte belirtilen şartlar aranmaz. Tüzel kişiler ise kurucu temsilcilerini 1/8/2018 tarihine kadar bu Yönetmelikte belirtilen şartlara uygun olarak belirler." kuralı yer almıştır.

2918 sayılı Kanun'un yukarıda aktarılan 123. maddesinin 2. fıkrası uyarınca, hangi sınıf kursun kimler tarafından açılabileceği hususu, İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine davalı Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenecektir.
Bu haliyle, dava konusu Yönetmelik hükümlerinin sürücü kursu açacakların hangi niteliklere sahip olması gerektiğine ilişkin kural içerdiği anlaşılmakta olup, anılan Kanun hükmü uyarınca davalı idarece bu konuda düzenleme yapılırken, İçişleri Bakanlığının uygun görüşünün aranması yasal olarak zorunludur.
Danıştay Sekizinci Dairesinin 10/11/2020 tarihli ara kararıyla İçişleri Bakanlığı'ndan 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun yukarıda yer metnine yer verilen 42. maddesinin 3. fıkrası ile 123. maddesinin 2. fıkrasında; hangi sınıf kursun kimler tarafından açılabileceği, sürücülerin eğitimleri ve sınavları, sertifika sınavlarının usul ve esasları ile diğer usul ve esasların İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine davalı Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirleneceği hükmü uyarınca uygun görüş verilip verilmediği, Milli Eğitim Bakanlığı'ndan ise dava konusu Yönetmeliğin hazırlık aşamasında İçişleri Bakanlığından uygun görüş alınıp alınmadığı hususu sorulmuş, ara karara cevaben İçişleri Bakanlığınca gönderilen … tarihli ve … sayılı yazı ile Milli Eğitim Bakanlığınca gönderilen … tarihli ve … sayılı yazının incelenmesinden, dava konusu düzenleme yapılırken İçişleri Bakanlığı'ndan görüş alınmadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda; dava konusu Yönetmeliğin 5. maddesinin 2. fıkrasına eklenen (s) bendi ile geçici 15. maddesinin 1. fıkrasının son cümlesinin özel motorlu taşıt sürücüleri kurslarına ilişkin kısmının sürücü kursu açacakların hangi niteliklere sahip olması gerektiğine ilişkin kural içerdiği anlaşıldığından anılan hükümler yönünden 2918 sayılı Kanun'un yukarıda aktarılan 123. maddesinin 2. fıkrası uyarınca İçişleri Bakanlığı'nın uygun görüşünün aranması yasal olarak zorunlu olduğundan Yönetmeliğin 5. maddesinin 2. fıkrasına eklenen (s) bendi ile geçici 15. maddesinin 1. fıkrasının son cümlesinin "özel motorlu taşıt sürücüleri kurslarına" ilişkin kısmında bu gerekçeyle hukuka uyarlık görülmemiştir.
Öte yandan, 20/03/2012 tarih ve 28239 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan, Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 5. maddesinin 2. fıkrasına, 13/01/2017 tarih ve 29947 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile eklenen (t) bendinde, özel öğrenci etüt eğitim merkezi veya özel öğretim kursu açacaklarda kurucu gerçek kişi ise kurucunun, kurucu tüzel kişi ise kurucu temsilcisinin üniversitelerin eğitim fakültelerinden mezun olduğuna veya öğretmen/uzman öğretici olarak atanabileceğine ilişkin belge istenileceği kuralına yer verilmiştir.
Davacı şirketin, özel bir motorlu taşıt sürücü kursunun sahibi olduğu dikkate alındığında, özel öğrenci etüt eğitim merkezi veya özel öğretim kursu açacaklar yönünden getirilen söz konusu düzenlemenin iptalini istemekte menfaatinin bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Yönetmeliğin dava konusu edilen, 14. maddesinin 1. fıkrasının iptali istemine gelince; 20/03/2012 tarih ve 28239 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinin dava konusu "Devir ve kurucu temsilcisi değişikliği" başlıklı 14 üncü maddesinin 1 inci fıkrasında; kurumun, kuruculuk koşullarını taşıyan başka bir gerçek veya tüzel kişiliğe devredilebilmesine ilişkin düzenlemelere yer verilmiş, daha sonra 19/02/2020 tarih ve 31044 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelikle bir kısım eklemeler ve değişiklikler yapılmış ise de bunların işin esasını incelemeye engel olmadığı görülmüştür.
Öte yandan, 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu'nun 7. maddesi uyarınca kurumların devri ve nakline ilişkin usul ve esasların yönetmelik ile belirlenmesi ve 6098 sayılı Borçlar Kanunu uyarınca bir malvarlığını veya bir işletmeyi aktif ve pasifleri ile birlikte devralanın işletmedeki borçlardan sorumlu olması karşısında bu durumunu düzenleyen kuralda hukuka aykırılık görülmemiştir.
Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin dava konusu edilen 18. maddesinin iptali istemine gelince; 20/03/2012 tarih ve 28239 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinin "Kuruculuk hakkının kaybedilmesi" başlıklı 18. maddesinde 19/02/2020 tarihli ve 31044 sayılı Resmi Gazete'de yürürlüğe giren Yönetmelikle esaslı değişiklikler yapıldığından bu aşamada maddenin esasına ilişkin karar verilmesine hukuken olanak bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu Yönetmeliğin; 14. maddesinin iptali isteminin esastan, 5. maddesinin 2. fıkrasına eklenen (t) bendinin iptali isteminin ise ehliyet yönünden reddine, 18. maddesinin iptali istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına, 5. maddesinin 2. fıkrasına eklenen (s) bendi ile Geçici 15. maddesinin 1. fıkrasının son cümlesinin "özel motorlu taşıt sürücüleri kurslarına" ilişkin kısmının ise iptaline karar verilmesi gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı şirket, Kahramanmaraş ilinde bulunan … Kursu’nun kurucu şirketi olup kurucu şirketin temsilcisi lise mezunu ... isimli kişidir.
Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinde 13/01/2017 tarihli değişiklik ile kurucu temsilcilerinin belirlenen bölümlerden lisans veya ön lisans mezunu olması veya yükseköğrenim mezunu olmak şartıyla herhangi bir motorlu taşıt sürücü kursunda en az üç yıl eğitim personeli olarak çalışmış olma şartının getirilmesi üzerine Kahramanmaraş Valiliği’nin … tarih ve … sayılı yazısında, ilçede faaliyet gösteren motorlu taşıt sürücüleri kurslarının kurucu temsilcilerinden lise mezunu olanlar belirlenerek, 01/08/2018 tarihine kadar şartları sağlamayanlar için değişiklik yapılması gerektiği aksi halde Yönetmeliğin 18. maddesi uyarınca işlem yapılacağı hususu Dulkadiroğlu Kaymakamlığı’na bildirilmiş olup anılan Kaymakamlığın … tarih ve … sayılı yazısıyla, Valiliğin yazısı ilgili motorlu taşıt sürücüleri kurslarına gönderilmiştir.
Davacı şirket tarafından, 20/03/2012 tarih ve 28239 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 14. maddesinin 1. fıkrası ve 18. maddesi ile 13/01/2017 tarih ve 29947 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile asıl Yönetmeliğin 5. maddesinin 2. fıkrasına eklenen (s) ve (t) bentleri ve geçici 15. maddesinin iptal edilmesi istemiyle bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde; idarî davaların idarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılacağı belirtildikten sonra, ilk inceleme konularının belirlendiği 14. maddesinin 3. fıkrasının (c) bendinde; dava dilekçesinin ehliyet yönünden de inceleneceği, 15. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde ise, bu hususta kanuna aykırılık görülmesi hâlinde davanın reddedileceği kurala bağlanmıştır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun 'Sürücü adaylarının sınavları ile sürücü belgelerinin verilmesi esasları' başlıklı 42. maddesinde; "Sürücü kurslarında teorik eğitimini tamamlayan sürücü adaylarının teorik sınavları yazılı ya da elektronik ortamda Millî Eğitim Bakanlığınca yapılır. Uygulamalı sürücü eğitimini sürücü kurslarından alan ve teorik sınavda başarılı olanlar Millî Eğitim Bakanlığınca yapılacak uygulamalı sürücü sınavına girmeye hak kazanır; bu sınavda da başarılı olanlara motorlu taşıt sürücüsü sertifikası verilir. Sürücülerin eğitimleri ve sınavları, eğitimlerin ve sınavların süresi, içeriği ve yapılacağı yerlerin özellikleri, sınav yapıcıların nitelikleri ve eğitimi ile diğer usul ve esaslar İçişleri Bakanlığının uygun görüşü alınarak Millî Eğitim Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir..." hükmü, 'Sürücü kursları' başlıklı 123. maddesinde; "Motorlu taşıt sürücüsü yetiştirmek, yetişmiş olanlara sınav sonucu sertifika vermek, trafik ile ilgili öğretim ve eğitim yaptırmak üzere kamu kurumları ile diğer hakiki ve hükmi şahıslara Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca ilgili mevzuatına göre sürücü kursları açma izni verilir. Sürücü kurslarının sürücü belgesi cinslerine göre sınıflandırılması, hangi sınıf kursun kimler tarafından açılabileceği, öğretim ve eğitim konuları ile metodu, kurs süreleri, kurslar için eğitim ve öğretimde kullanılacak bina, araç, gereç ve teçhizatın nitelik ve niceliği, teminat miktarları, sertifika sınavlarının esas ve usulleri, sertifika aranmayacak sürücü belgesi sınıfları ve bunların sınavları İçişleri

Bakanlığının uygun görüşü üzerine Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığınca çıkartılan yönetmelikle belirlenir. " hükmü yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
20/03/2012 tarih ve 28239 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 14. maddesinin (e) bendi, 18. maddesinin 1. ve 2. fıkraları ile 13/01/2017 tarih ve 29947 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile asıl Yönetmeliğin 5. maddesinin 2. fıkrasına eklenen (t) bendi yönünden yapılan inceleme:
2577 sayılı Kanun'un 2. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde yer alan ve iptal davasının subjektif ehliyet koşulu olan "menfaat ihlali", içtihatlarda, dava konusu işlemle davacı arasında kurulan kişisel, meşru, güncel bir menfaat ilişkisi olarak tanımlanmakta olup, menfaatin kişisel olması idari işlemin mutlaka davacı hakkında tesis edilmiş olması sonucunu doğurmamaktadır. Sözü edilen menfaat ilişkisinin varlığı ve sınırları her olayda yargı mercince uyuşmazlığın niteliğine göre belirlenmektedir.
Yargısal denetim amacıyla her idari işleme karşı herkes tarafından iptal davası açılmasının idari işlemlerde istikrarsızlığa neden olmaması ve idarenin işleyişinin bu yüzden olumsuz etkilenmemesi için, dava konusu edilecek işlem ile dava açacak kişi arasında belli ölçüler içinde menfaat ilişkisi bulunması koşuluna ihtiyaç vardır.
İptal davası açılabilmesi için gerekli olan menfaat ilişkisi kişisel, meşru, güncel bir menfaatin bulunması hâlinde gerçekleşecektir. Başka bir anlatımla, iptal davasına konu olan işlemin davacının menfaatini ihlal ettiğinden söz edilebilmesi için, davacıyı etkilemesi, yani davacının kişisel menfaatini ihlal etmesi, işlem ile davacı arasında ciddi ve makul bir ilişkinin bulunması gereklidir. İptal davalarında, dava konusu işlemin davacının menfaatini ihlal ettiğinin saptanması halinde, davacının davada ehliyetinin (subjektif ehliyetinin) bulunduğu, dolayısıyla davanın esasının incelenmesine geçilebileceği açıktır.
Dava konusu edilen Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin ‘Devir ve kurucu temsilcisi değişikliği’ başlıklı 14. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendinde (dava konusu tarih itibarıyla); "Milletlerarası okulların devirlerinde devir alacak kişi ya da tüzel kişilerle ilgili olarak Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (1) numaralı alt bendinde belirtilen Bakanlar Kurulu Kararı" hükmü, 'Kuruculuk hakkının kaybedilmesi’ başlıklı 18. maddesinin 1. fıkrasında; "Gerçek kişi olan kurucunun, bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen kuruculuk şartlarını kaybettiğinin tespit edilmesi halinde, kurumu devretmesi ve kurumla ilişkisinin kesilmesi için okullarda öğretim yılının sonuna kadar, diğer kurumlarda ise üç ay süre verilir. Verilen süre içerisinde devrin gerçekleştirilmemesi halinde kurum devir yapılıncaya kadar valilikçe gerekli tedbirler alınarak öğretime ara verilir. Öğretimine ara verilen kurumun bir yıl içinde devrinin gerçekleşmemesi durumunda kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilir." hükmü, 2. fıkrasında; "Gerçek kişi olan kurucunun ölümü halinde ise veraset ilamında belirtilen kanuni mirasçıların tamamının noter onaylı vekaletname ile aralarından seçecekleri, şartları taşıyan bir kimseyi okullarda öğretim yılının sonuna kadar, diğer kurumlarda ise üç ay içinde kurucu olarak göstermeleri gerekir. Verilen süre içerisinde yeni kurucu teklifinin yapılmaması halinde bu teklif yapılıncaya kadar valilikçe gerekli tedbirler alınarak öğretime ara verilir. Öğretimine ara verilen kurumun, bir yıl içinde yeni kurucu teklifinin yapılmaması durumunda kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilir." hükmü ve 13/01/2017 tarih ve 29947 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile asıl Yönetmeliğin 5. maddesinin 2. fıkrasına eklenen (t) bendinde; "Özel öğrenci etüt eğitim merkezi veya özel öğretim kursu açacaklarda kurucu gerçek kişi ise kurucunun, kurucu tüzel kişi ise kurucu temsilcisinin üniversitelerin eğitim fakültelerinden mezun olduğuna veya öğretmen/uzman öğretici olarak atanabileceğine; sosyal etkinlik merkezlerinde ise kurucu temsilcisinin yükseköğrenim mezunu olduğuna ilişkin belge" hükmü yer almıştır.
Uyuşmazlıkta; davacı şirketin, özel motorlu taşıt sürücü kursunun sahibi tüzel kişi olduğu hususu dikkate alındığında, milletlerarası okulların devri, gerçek kişi olan kurucunun kurumu devretmesi/ölümü halinde yeni kurucu teklifi, özel öğrenci etüt eğitim merkezi veya özel öğretim kursu açacaklar yönünden getirilen söz konusu düzenlemelerin iptalini istemekte menfaatinin bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda; dava konusu edilen Yönetmelik maddeleri yönünden davacı şirketin dava açma ehliyetinin bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
20/03/2012 tarih ve 28239 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 14. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendi dışında kalan hükümleri, 18. maddesinin 1. ve 2. fıkraları dışında kalan hükümleri ve 13/01/2017 tarih ve 29947 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile asıl Yönetmeliğin 5. maddesinin 2. fıkrasına eklenen (s) bendi ve geçici 15. maddesi yönünden yapılan inceleme:
Davacı şirketin özel motorlu taşıt sürücü kursunun sahibi olduğu hususu dikkate alındığında, dava konusu edilen düzenlemeler özel motorlu taşıt sürücü kurslarına yönelik hasren incelenmiştir.
Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin ‘Devir ve kurucu temsilcisi değişikliği’ başlıklı 14. maddesinin 1. fıkrasında (dava konusu tarih itibarıyla); Kurumun, kuruculuk koşullarını taşıyan başka bir gerçek veya tüzel kişiliğe devredilebilmesi için; "a) Yeni kurucu gerçek kişi ise kurucuya, tüzel kişi ise kurucu temsilcisine ait bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde sayılan belgeler, b) Eğitim personeli ile diğer personelin görevlendirme teklifleri ve yenilenen iş sözleşmeleri, c) Kurumun borç ve alacaklarının vadesi gelmemiş olanlar da dâhil olmak üzere, kurumu devralan veya devredilen gerçek kişi veya tüzel kişilik tarafından üstlenildiğini gösterir noterlikçe düzenlenen devir senedi, ç) Kurum binası kurucuya ait ise bina tapu senedinin milli eğitim müdürlüğünce onaylı örneği; kurum binası kiralık ise bina (...) tapu senedi örneği ile başvuru tarihi itibariyle okullarda öğretim süresi kadar, diğer kurumlarda da en az bir yıllık kira sözleşmesinin aslı veya milli eğitim müdürlüğünce onaylı örneği, d) Bir arada bulunan kurumlardan herhangi birinin devrinde, her kurumun Genel Müdürlükçe belirlenerek internet sayfasında yayınlanan standartlarda belirtilen bölümlerin tamamının bulunduğunu, ikiden fazla bir arada bulunan kurumların devrinde ise devri yapılmayan kurumların bir arada faaliyette bulunma şartlarını taşıdığını gösterir yerleşim planı" hükümlerine yer verilmiş, 19/02/2020 tarih ve 31044 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik değişiklik ile 14. maddenin 1. fıkrasının (a) bendi; "Yeni kurucu gerçek kişi ise kurucuya, tüzel kişi ise kurucu temsilcisine ait bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinde sayılan belgeler ile kurucu temsilcisine devir yetkisi veren son bir ay içerisinde alınmış yetkili kurul kararı", (c) bendi; "Kurumu devralacak kişilerin kurumun vadesi gelmemiş olanlar da dâhil olmak üzere, tüm borç ve alacaklarını ve devir almadan önce kurumda yapılan inceleme/soruşturma/denetim sonucunda verilen idari para cezalarını ve kapatma cezasını da kabul edeceğini gösterir noterlikçe düzenlenen devir senedi" şeklinde değiştirilmiştir.
Aynı Yönetmeliğin 'Kuruculuk hakkının kaybedilmesi’ başlıklı 18. maddesinde (dava konusu tarih itibarıyla); "(3) Kurucusu tüzel kişi olan kurumlarda; kurucu temsilcisinin bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinde belirtilen kuruculuk şartlarını kaybetmesi veya ölümü halinde, şartları taşıyan başka bir temsilcinin okullarda öğretim yılının sonuna kadar, diğer kurumlarda ise üç ay içinde usulüne göre seçilip bildirilmesi gerekir. Bu süre içinde bildirme yükümlülüğünü yerine getirmeyen kurumlar hakkında, valilikçe gerekli tedbirler alınarak kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatı, izin veren merci tarafından iptal edilir. (4) Kurucu veya kurucu temsilcisinin birden fazla kurumda kurucu ya da kurucu temsilcisi olması halinde yukarıdaki hükümler diğer kurumlarına da uygulanır. (5) Kanunda belirtilen şartlara uymadan kurumunu kapatanlar ile soruşturma sonucu kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilen kurucu hakkında Kanunun 7 nci maddesinin altıncı fıkrası çerçevesinde işlem yapılır." hükümleri yer almış, 19/02/2020 tarih ve 31044 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik değişikliği ile 3. fıkrası; "6 ncı fıkra hükmü saklı kalmak kaydı ile kurucusu tüzel kişi olan kurumlarda; kurucu temsilcisinin Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan şartları kaybettiğinin tespit edilmesi veya ölümü hâlinde, kurucu temsilcisinin değiştirilmesi için iki ay süre verilir. Verilen süre içerisinde değişiklik yapılmaması hâlinde okulların öğretim yılı sonunda, diğer kurumların ise uygulanan öğretim programının sonunda kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatı, veren merci tarafından iptal edilir." şeklinde değiştirilmiştir.
13/01/2017 tarih ve 29947 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile asıl Yönetmeliğin 5. maddesinin 2. fıkrasına eklenen (s) bendinde; "Özel motorlu taşıt sürücü kursu açacaklardan kurucu gerçek kişi ise kurucunun, kurucu tüzel kişi ise kurucu temsilcisinin üniversitelerin makine, motor, otomotiv, mekatronik, otobüs kaptanlığı, ulaştırma ve trafik bölümü ve benzeri lisans veya ön lisans programlarından mezun olduğuna dair belge veya yükseköğrenim mezunu olmak kaydıyla herhangi bir motorlu taşıt sürücü kursunda en az üç yıl eğitim personeli olarak çalıştığına dair belge" hükmü yer almaktayken, 05/08/2023 tarih ve 32270 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik değişikliği ile anılan düzenleme ilga edilmiştir.
Anılan Yönetmeliğin geçici 15. maddesinde; "(1) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte faaliyette bulunan özel motorlu taşıt sürücüleri kursları, (...) özel öğretim kursları ile özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinin mevcut kurucu gerçek kişileri için bu Yönetmelikte belirtilen şartlar aranmaz. Tüzel kişiler ise kurucu temsilcilerini 1/8/2018 tarihine kadar bu Yönetmelikte belirtilen şartlara uygun olarak belirler. (2) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte özel motorlu taşıt sürücüleri kursları, (...) özel öğretim kursları ile özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerini açmak için 5 inci maddenin ikinci fıkrasının (l) veya (m) bentlerindeki belgelerden herhangi birini almak üzere altı ay öncesine kadar başvuranlardan veya milli eğitim müdürlüklerinde kurum açma başvurusu bulunanlar hakkında 5 inci maddenin ikinci fıkrasının (s), (ş) ve (t) bentlerindeki hükümler açılış aşamasında uygulanmaz. Ancak bu kurumlar için de bu maddenin birinci fıkra hükümleri geçerlidir. (3) 2/9/2016 tarihinden önce organize sanayi bölgesi dışında açılmış özel mesleki ve teknik Anadolu liseleri 1/9/2018 tarihine kadar Özel Öğretim Kurumları Standartlar Yönergesinin uygulama atölyesi ve uygulama laboratuvarlarına ilişkin standartlar aranmaksızın; ilgili mevzuatlarda belirtilen diğer şartları sağlamak şartıyla Ek 1 inci madde kapsamında tebliğde desteklenecek alan/dallarda öğrenim gören öğrencileri için eğitim ve öğretim desteği verilir. (4) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte faaliyette bulunan okullar, 11 inci maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen güvenlik kameralarını 1/8/2017 tarihine kadar kullanıma hazır hale getirir." hükümlerine yer verilmiş olup, anılan maddenin 1. fıkrasının son cümlesinin özel motorlu taşıt sürücüleri kurslarına ilişkin olduğu anlaşılmaktadır.
Yukarıda yer verilen 2918 sayılı Kanun'un yukarıda aktarılan 123. maddesinin 2. fıkrası uyarınca, hangi sınıf kursun kimler tarafından açılabileceği, teminat miktarları hususları İçişleri Bakanlığının uygun görüşü üzerine davalı Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek olup anılan Kanun hükmü uyarınca davalı idarece bu konuda düzenleme yapılırken, İçişleri Bakanlığı'nın uygun görüşünün aranması yasal zorunluluktur.
Bu kapsamda, Dairemizin 10/11/2020 tarihli Ara Kararıyla davalı idareden ve dava dışı İçişleri Bakanlığı'ndan, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun yukarıda yer metnine yer verilen 42. maddesinin 3. fıkrası ile 123. maddesinin 2. fıkra hükmü uyarınca uygun görüş verilip verilmediği/uygun görüş alınıp alınmadığı hususları sorulmuş olup gönderilen cevabi yazılardan dava konusu Yönetmelik düzenlemesi yapılırken İçişleri Bakanlığı'ndan görüş alınmadığı anlaşılmaktadır.

Uygun görüş, alınması ve uyulması zorunlu olan görüştür. Uygun görüş danışmasında görüşün alınmaması ve görüşe uyulmaması bir asli usul sakatlığıdır. Uygun görüşün yokluğu kamu düzenine ilişkin bir sorundur ve hakim tarafından re'sen dikkate alınır. Bu kurala uyulmaması, yapılan asıl işlemin sakatlığı ve iptal edilmesi sonucunu doğurur. Bununla birlikte verilen görüşe uyulması zorunluluğu, şüphesiz görüşün ve dayanağının da hukuka, mevzuata, kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olması halinde söz konusudur. Esasen bu durum, hukuk devleti, normlar hiyerarşisi ve kanuni idare ilkelerinin de doğal sonucudur.
Bu durumda, 2918 sayılı Kanun'un yukarıda aktarılan 123. maddesinin 2. fıkrası uyarınca İçişleri Bakanlığı'nın uygun görüşünün aranması yasal zorunluluk iken 20/03/2012 tarih ve 28239 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 14. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendi dışında kalan hükümleri, 18. maddesinin 1. ve 2. fıkraları dışında kalan hükümleri ile 13/01/2017 tarih ve 29947 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile asıl Yönetmeliğin 5. maddesinin 2. fıkrasına eklenen (s) bendi ve geçici 15. maddesinin 1. fıkrasının son cümlesi yönünden düzenleme yapılırken davalı idarece İçişleri Bakanlığı'ndan görüş alınmadığı anlaşıldığından, anılan düzenlemelerde şekil unsuru yönünden hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1)20/03/2012 tarih ve 28239 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 14. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendi, 18. maddesinin 1. ve 2. fıkraları ile 13/01/2017 tarih ve 29947 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile asıl Yönetmeliğin 5. maddesinin 2. fıkrasına eklenen (t) bendi yönünden DAVANIN EHLİYET YÖNÜNDEN REDDİNE,
2)20/03/2012 tarih ve 28239 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği'nin 14. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendi dışında kalan hükümleri, 18. maddesinin 1. ve 2. fıkraları dışında kalan hükümleri ile 13/01/2017 tarih ve 29947 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile asıl Yönetmeliğin 5. maddesinin 2. fıkrasına eklenen (s) bendi ve geçici 15. maddesinin 1. fıkrasının son cümlesi yönünden DAVA KONUSU İŞLEMLERİN İPTALİNE,
3)Dava kısmen ehliyet ret, kısmen iptal ile sonuçlandığından ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin …-TL'sinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, kalan …-TL'sinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4)Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen …-TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, …TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
5)Fazladan yatırılan …-TL yürütmeyi durdurma itiraz harcının istemi halinde davacıya iadesine, posta gideri avansından varsa artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde taraflara iadesine,
6)Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na temyiz yolu açık olmak üzere,
28/09/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.