DANIŞTAY 6. DAIRE

Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2024/2372 E.  ,  2024/3092 K.
"İçtihat Metni" T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2024/2372
Karar No : 2024/3092

DAVACI : ...
DAVALI : 1- …
2- … Müdürlüğü - …

DAVANIN KONUSU : "154 kV Gülpınar RES TM-Çan Havza TM Enerji İletim Hattı Projesi" kapsamında ekli harita ile listede güzergahı ve bulunduğu yer ile ada ve parsel numaraları gösterilen taşınmazlarda direk yerlerinin mülkiyet şeklinde, iletken salınım gabarisinin ise irtifak hakkı kurulmak suretiyle Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. Genel Müdürlüğü tarafından, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 27. maddesi uyarınca acele kamulaştırılmasına ilişkin 24/09/2020 tarih ve 31254 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 23/09/2020 tarih ve 2962 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararının, Çanakkale İli, Bayramiç İlçesi, ... Mahallesi, Kavak Mevkii, ... ada, ... parsel sayılı taşınmaz yönünden iptalinin istenildiği belirtilmiştir.

DAVACININ İDDİALARI : 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 27. maddesinde düzenlenen acele kamulaştırmanın şartlarının somut olayda gerçekleşmediği, acelelik halinin bulunmadığı ve mülkiyet hakkının ihlal edildiği ileri sürülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakimi ...'ın açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesi gereğince incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY:
Dava konusu 23/09/2020 tarih ve 2962 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile, "154 kV Gülpınar RES TM-Çan Havza TM Enerji İletim Hattı Projesi" kapsamında ekli harita ile listede güzergahı ve bulunduğu yer ile ada ve parsel numaraları gösterilen taşınmazlarda direk yerlerinin mülkiyet şeklinde, iletken salınım gabarisinin ise irtifak hakkı kurulmak suretiyle Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. Genel Müdürlüğü tarafından, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 27. maddesi uyarınca acele kamulaştırılmasına karar verilmiştir.
Bakılan dava, dava konusu acele kamulaştırma kararının davacıya ait taşınmaz yönünden iptali istemiyle açılmıştır.
Uyuşmazlığa konu taşınmaza acele el konulması amacıyla ...Asliye Hukuk Mahkemesinin E:... esasına kayden açılan değişik iş sayılı dosyanın, Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) üzerinden incelenmesinden; … Asliye Hukuk Mahkemesinin ... tarih ve E:... D. İş, K:...D.İş sayılı kararının 09/04/2023 tarihinde davacının vekiline elektronik tebligat yoluyla tebliğ edildiği, anılan kararda ise dava konusu acele kamulaştırma kararının tarih ve sayısına yer verildiği görülmüştür.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın 40. maddesinin ikinci fıkrasında, devletin işlemlerinde, ilgili kişilerin hangi kanun yolları ve mercilere başvuracağını ve sürelerini belirtmek zorunda olduğu hükme bağlanmış; 125. maddesinin üçüncü fıkrasında ise, 40. maddedeki düzenlemeyle uyumlu olarak idari işlemlere karşı açılacak davalarda sürenin yazılı bildirim tarihinden itibaren başlayacağı düzenlemesine yer verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Dava Açma Süresi" başlıklı 7. maddesinde dava açma süresinin özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştayda ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu; ilanı gereken düzenleyici işlemlerde dava süresinin, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı; ancak bu işlemlerin uygulanması üzerine ilgililerin düzenleyici işlem veya uygulanan işlem yahut her ikisi aleyhine birden dava açılabileceği hükmüne yer verilmiş, aynı Kanunun "İvedi yargılama usulü" başlıklı 20/A maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde, acele kamulaştırma işlemlerinden doğan uyuşmazlıklarda ivedi yargılama usulünün uygulanacağı; 2. fıkrasının (a) bendinde, ivedi yargılama usulünde dava açma süresinin otuz gün olduğu düzenlenmiştir.
Anılan Kanunun 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun,14. maddesinde; dava dilekçelerinin süre aşımı yönünden inceleneceği ve 15/1-b maddesinde ise; bu hususta Kanuna aykırılık görülmesi halinde davanın reddine karar verileceği düzenlenmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdari işlemlerin nitelikleri gereği özel yasalarında genel dava açma süreleri dışında ayrı dava açma sürelerinin öngörülmüş olması halinde, idare tarafından idari işlemlerin nitelikleri ve tabi oldukları dava açma süreleri gösterilmedikçe özel dava açma sürelerinin işletilmesine olanak bulunmadığından, Anayasa’nın 40. maddesi hükmü uyarınca, özel dava açma süresine tabi olmasına rağmen bu hususun idari işlemde açıklanmaması halinde, dava konusu idari işlemin tebliği tarihinden itibaren özel dava açma süresinin değil, altmış günlük genel dava açma süresinin uygulanması gerekmektedir.
Acele kamulaştırmaya ilişkin Cumhurbaşkanlığı kararlarının Resmi Gazete'de yayımlanması ilgililere tebliğ hükmünde olmadığından acele kamulaştırmaya ilişkin işlemlerin Anayasada yer alan bir temel hak ve özgürlük olan mülkiyet hakkını kısıtlayıcı nitelikte bireysel işlem olması karşısında otuz gün içinde dava açılacak idarenin gösterilmesi suretiyle ilgiliye tebliğ edilmesi, Anayasada güvence altına alınmış olan hak arama özgürlüğünün de gereğidir.
Bu çerçevede, muhatapları açısından subjektif ve kişisel nitelikte olan acele kamulaştırma kararlarının, usulüne uygun yazılı bildirimi üzerine otuz gün içinde veya öğrenme üzerine altmış günlük genel dava açma süresi içinde dava konusu edilebileceği açıktır.
Uyuşmazlıkta; dava konusu Cumhurbaşkanlığı kararı davacıya tebliğ edilmediğinden, bu işleme karşı öğrenme tarihinden itibaren 60 günlük dava açma süresi içerisinde dava açılabileceğinin kabulü gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden; ...Asliye Hukuk Mahkemesinin ... tarih ve E:... D. İş, K:...D.İş sayılı kararının 09/04/2023 tarihinde davacının vekiline tebliğ edildiği, anılan kararda ise dava konusu acele kamulaştırma kararının tarih ve sayısına yer verildiği görülmektedir.
Bu durumda; dava konusu acele kamulaştırma kararının davacı tarafından ...Asliye Hukuk Mahkemesinin ... tarih ve E:... D. İş, K:...D.İş sayılı kararının 09/04/2023 tarihinde tebliğ edilerek öğrenildiğinin kabulü gerektiğinden, bu tarihten itibaren 60 günlük genel dava açma süresi içerisinde, en son 08/06/2023 tarihinde dava açılması gerekirken, bu süre geçirildikten sonra 07/08/2023 tarihinde açılan davanın süre aşımı nedeniyle esasının incelenmesine olanak bulunmamaktadır.
Nitekim, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 07/07/2021 tarihli, E:2021/1158, K:2021/1419 ve 15/04/2021 tarihli, E:2021/396, K:2021/783 sayılı kararları da bu yöndedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN SÜRE AŞIMI NEDENİYLE REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Varsa posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
4. Kullanılmayan …-TLyürütmenin durdurulması harcının davacıya iadesine,
5. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/A-2-(g) maddesi uyarınca, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 16/05/2024 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

KARŞI OY (X) :

Dava, "154 kV Gülpınar RES TM-Çan Havza TM Enerji İletim Hattı Projesi" kapsamında ekli harita ile listede güzergahı ve bulunduğu yer ile ada ve parsel numaraları gösterilen taşınmazlarda direk yerlerinin mülkiyet şeklinde, iletken salınım gabarisinin ise irtifak hakkı kurulmak suretiyle Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. Genel Müdürlüğü tarafından, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 27. maddesi uyarınca acele kamulaştırılmasına ilişkin 24/09/2020 tarih ve 31254 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 23/09/2020 tarih ve 2962 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararının, Çanakkale İli, ...İlçesi, ...Mahallesi, Kavak Mevkii, ...ada, … parsel sayılı taşınmaz yönünden iptalinin istenildiği belirtilmiştir.
Dosyanın ve uyuşmazlığa konu taşınmaza acele el konulmasına ilişkin ...Asliye Hukuk Mahkemesinin E:... D. İş sayılı dosyasının UYAP üzerinden incelenmesinden; davaya konu taşınmazın acele el konulmasına ilişkin ...Asliye Hukuk Mahkemesinin ... tarih ve E:... D. İş, K:...D.İş sayılı kararının 09/04/2023 tarihinde davacının vekiline tebliğ edildiği ve bu kararda, davaya konu taşınmazın Cumhurbaşkanı kararı doğrultusunda acele kamulaştırılmasına karar verildiğinin belirtildiği anlaşılmaktadır.
Acele kamulaştırmaya ilişkin Cumhurbaşkanı Kararlarının Resmi Gazete'de yayımlanmasının ilgililere tebliğ hükmünde olduğuna dair bir düzenlemeye mevzuatta yer verilmemiştir. Ayrıca, anılan kararın Anayasada yer alan bir temel hak olan mülkiyet hakkını kısıtlayıcı nitelikte olması nedeniyle, Resmi Gazete'de yayımlanmasının dışında ayrıca yazılı bildirim yapılması, Anayasada güvence altına alınmış olan hak arama özgürlüğünün de gereğidir.
Bu çerçevede; muhatapları açısından subjektif ve kişisel nitelikte olan acele kamulaştırma kararlarının; uygulanma süresi içerisinde, yazılı bildirim veya öğrenme üzerine yasal dava açma süresi içinde dava konusu edilebilecekleri açıktır.
Uyuşmazlıkta, dava konusu acele kamulaştırmaya ilişkin Cumhurbaşkanı kararının davacıya tebliğ edilmediği, her ne kadar, taşınmaza acele el konulmasına ilişkin ...Asliye Hukuk Mahkemesinin ... tarih ve E:... D. İş, K:...D.İş sayılı kararının 09/04/2023 tarihinde davacı vekiline tebliğ edilmiş ise de, bir başka davada davacı vekiline yapılan tebligat ile davacının dava konusu işlemi öğrendiği sonucuna varılamayacağı, bireysel işlem niteliğinde olan acele kamulaştırma kararının usulüne uygun olarak davacıya tebliğ edilmesi veya davacının dava konusu işlemi öğrendiği hususunda kuşku bulunmaması gerektiği açık olduğundan, davada süre aşımı bulunduğu yönündeki çoğunluk kararına katılmıyorum.