DANIŞTAY 6. DAIRE

Danıştay 6. Daire Başkanlığı         2023/1046 E.  ,  2024/3124 K.
"İçtihat Metni" T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2023/1046
Karar No : 2024/3124

DAVACI : …

DAVALI : … Bakanlığı/ANKARA
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

DAVANIN KONUSU: 23/12/2022 tarih ve 32052 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3. maddesiyle; 05.02.2008 tarihli ve 26778 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği'nin (ana Yönetmeliğin) 14. maddesinin 3. fıkrasının (b) bendinde değişiklik yapılmasına ilişkin kısmı ile aynı maddeye eklenen 9. fıkrada yer alan " 75 yaşını dolduran" ibaresinin; 5. maddesiyle, ana Yönetmeliğin 16. maddesinin 2. fıkrasında değişiklik yapılmasına ilişkin kısmı ile 6. fıkrasında yer alan "75 yaşını doldurmuş olma" ibaresinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : ... Denetim Ltd. Şti.'de mimar olarak görev yapmakta iken, 23/12/2022 tarih ve 32052 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği'nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3. ve 5. maddeleriyle getirilen "75 yaşını doldurmamış olma" şartı kapsamında, şantiye mahallinde yapının denetimini yapacak olan mimar ve mühendislerin 75 yaşını doldurmamış olma şartı getirilmesi nedeniyle iş akdinin feshedildiği, dava konusu düzenleme ile getirilen değişikliklerle gerek Anayasada gerekse uluslararası sözleşmelerle koruma altına alınan çalışma özgürlüğünün ihlal edildiği, 75 yaşını doldurmuş olmasına rağmen işverence tarafına verilen görevini tam ve eksiksiz olarak yerine getirdiği, görevini devamlı olarak yapmaya engel biri durumunun bulunmadığının ilgili sağlık kuruluşunda belirlenen her kişinin çalışma hakkının olması gerektiği ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :Usule ilişkin olarak, davanın süresinde olmadığı, esasa ilişkin olarak; Bakanlıklarınca yürütülen işlemlerde yaşını doldurmuş ancak fiziksel olarak şantiye mahalinde yapının denetim görevini yerine getirmesi mümkün olmadığı görülen kişilerin bile sağlık kurumlarından rahatlıkla şantiyede çalışmalarında sakınca olmadığına ilişkin rapor aldıklarının tespit edildiği, 4708 sayılı Kanunun temel amacının can ve mal güvenliğini teminen imar planına, fen sanat ve sağlık kurallarına standartlara uygun kaliteli yapı yapılması için proje ve yapı denetimini sağlamak olduğu, bu kapsamda şantiyelerde görev almaları öngörülen denetim personeli için gerekli olan fiziksel yeterliliklerin ilerleyen yaş ile birlikte azalma göstermesi nedeniyle 4708 sayılı Kanunun 2. maddesine, 15.06.2022 günlü, 31867 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7410 sayılı Kanunun 15. maddesi ile "Yetmiş beş yaşını dolduran denetçi mimar ve mühendisler ile yardımcı kontrol elemanları, yapı denetim kuruluşu adına, şantiye mahallinde yapının denetimi görevini yürütemezler." cümlesinin eklendiği, bu hükümle, ortaya çıkabilecek denetim zaafiyetlerinin önlenmesi için 75 yaşını dolduran denetçi ve yardımcı kontrol elemanlarının şantiyelerde yapı denetim kuruluşu adına denetim görevi almasının önüne geçilmesinin amaçlandığı, insanların yaş faktörüyle birlikte fiziksel durumlarında negatif gelişmelerinin ortaya çıktığı hayatın yadsınamaz bir gerçeği olduğu, kamudaki mimar ve mühendislerin de görevlerinin 65 yaşında sona erdiği, yapı denetimi faaliyetinin de kamu hizmeti niteliğinde olduğundan yaş sınırının getirilmesinin hukuka uygun olduğu, yapı denetim sisteminde yer alan aktörlerden mimar, inşaat mühendisi, makine mühendisi ve elektrik mühendislerine, ilgili yönetmeliğin 15. maddesinin 1. fıkrası uyarınca "proje ve uygulama denetçisi belgesi" düzenlendiği ve bu kişilerin bu belgeyle hem proje denetimini hem yapının şantiye mahalindeki denetimini yürütebildiklerini, inşaat mühendislerine ise uygulama denetçisi belgesi de düzenlenebildiği ve bu kişilerin sadece yapım aşamasını yani şantiye mahalinde yapının denetimini yürütebilmekte olduğu, yardımcı kontrol elemanlarının ise yine ilgili yönetmeliğin 15. maddesinde yer alan düzenleme gereğince sadece şantiye mahallinde yapının denetim görevini yürütebildiği, bu kapsamda ilgili yönetmeliğin 14,15,16. maddeleri ile Ek-6 ve Ek-17'de yapılan düzenlemelerle proje ve uygulama denetçi belgesi sahibi olanlardan 75 yaşını doldurmuş olanların artık yapı denetim kuruluşu adına şantiye mahalinde yapının denetimini yürütemeyecekleri, 75 yaş üstü uygulama denetçileri ve yardımcı kontrol elemanlarının ise zaten şantiyede çalıştıkları için artık bu görevi yerine getiremeyecekleri, yapılan düzenlemeyle denetçi mimar ve mühendislerin çalışma haklarının tamamen ellerinden alınması gibi bir durum sözkonusu olmadığı, proje ve uygulama denetçilerinden sağlığı müsait olanların yine yapı denetim kuruluşları adına proje denetimi yapmalarının mümkün olduğu, dava konusu düzenlemelerin 4708 sayılı Kanunun 2. maddesine getirilen düzenleme kapsamında yapıldığı ve ilgili Kanun hükümlerine uygun olduğu savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI …'IN DÜŞÜNCESİ: Dava, 23/12/2022 günlü, 32052 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in" mühendis ve mimarlara 75 yaş sınırı getirilmesini öngören 3. ve 5. maddelerinin iptali istemiyle açılmıştır.
Davalı idarenin süre itirazı yerinde görülmemiştir.
4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun "Yapı denetim kuruluşları ve görevleri" başlıklı 2. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "Yapı denetim kuruluşlarının nama yazılı ödenmiş sermayelerinin tamamının, mimar veya mühendislere ait olması zorunludur. Yapı denetim kuruluşları; denetçi mimar ve mühendisler ile yardımcı kontrol elemanları istihdam eder." hükmüne 15.06.2022 günlü, 31867 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7410 sayılı Kanunun 15. maddesi ile "Yetmiş beş yaşını dolduran denetçi mimar ve mühendisler ile yardımcı kontrol elemanları, yapı denetim kuruluşu adına, şantiye mahallinde yapının denetimi görevini yürütemezler." cümlesi eklenmiş ve bu düzenlemeye dayalı olarak dava konusu yönetmelik değişikliği yapılmıştır.
7410 sayılı Kanunun 15. maddesinin gerekçesinde "şantiyelerde görev almaları öngörülen denetim personeli için gerekli olan fiziksel yeterlilikler ilerleyen yaş ile birlikte azalma göstermektedir. Bu nedenle ortaya çıkabilecek denetim zafiyetlerinin önüne geçilmesi amacıyla madde ile 65 yaşını dolduran denetçi ve yardımcı kontrol elemanlarının şantiyelerde denetim görevi almaması amaçlanmaktadır." açıklamalarına yer verilmiş, madde hükmünün görüşmelerinde yaş sınırı 75 olarak kabul edilerek yasalaşmıştır.
4708 sayılı Kanun ile 3194 sayılı İmar Kanununda yer alan fenni mesul müessesesinin yerine tüzelkişiliğe sahip, işlem ve faaliyetleri bakanlığın denetimine tabi olan yapı denetim kuruluşları tarafından yasa kapsamında kalan yapıların proje ve yapı denetiminin sağlanması düzenlenmiştir.
4708 sayılı Kanunun amacı can ve mal güvenliğini teminen, yapıların ruhsat ve ekleri ile mevzuata uygun olarak yapılması için denetlenmesini sağlamaktır. Yasanın kamu yararı ve kamu güvenliğinin tesisine yönelik olan bu amacının gerçekleştirilmesi bakımından yapı denetim faaliyeti kapsamında şantiyelerde yapılacak denetimin niteliği gereği bu görevi üstlenecek olan mimar, mühendis ve yardımcı kontrol elemanlarının fiziksel ve mental yeterliliklerinin bulunması gerektiği açıktır.
İncelenen davada, 4708 sayılı Yasanın 2. maddesine 7410 sayılı Yasanın 15. maddesi ile eklenen cümleyle 75 yaşını doldurmuş olan denetçi mimar, mühendis ve yardımcı kontrol elemanlarının şantiyede denetim görevini yürütemeyecekleri hükme bağlandığından bu düzenlemeye uygun olarak dava konusu yönetmelik hükümlerinde denetim görevini yürütebilmek için 75 yaş sınırı getirilmesine yönelik yapılan düzenlemelerde yasaya aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
23/12/2022 tarih ve 32052 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3. maddesiyle; 05.02.2008 tarihli ve 26778 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği'nin (ana Yönetmeliğin) 14. maddesinin 3. fıkrasının (b) bendinde değişiklik yapılmasına ilişkin kısmı ile aynı maddeye eklenen 9. fıkrada yer alan " 75 yaşını dolduran" ibaresinin; 5. maddesiyle, ana Yönetmeliğin 16. maddesinin 2. fıkrasında değişiklik yapılmasına ilişkin kısmı ile 6. fıkrasında yer alan "75 yaşını doldurmuş olma" ibaresinin iptali talebiyle bu dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunun 1. maddesinde "Bu Kanunun amacı; can ve mal güvenliğini teminen, imar plânına, fen, sanat ve sağlık kurallarına, standartlara uygun kaliteli yapı yapılması için proje ve yapı denetimini sağlamak ve yapı denetimine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir." şeklinde belirlenmiş; aynı maddenin 3. fıkrasının (ı) bendinde, "Yapı denetim kuruluşu: Bakanlıktan aldığı izin belgesi ile münhasıran yapı denetimi görevini yapan, ortaklarının tamamı mimar ve mühendislerden oluşan tüzel kişiyi," (l) bendinde, "Denetçi mimar ve mühendis: İlgili mühendis ve mimar meslek odalarına üyeliği devam eden ve Bakanlıkça denetçi belgesi verilmiş mühendis ve mimarları, (n) bendinde, "Yardımcı kontrol elemanı: Denetçi mimar ve mühendislerin sevk ve idaresi altında görev yapacak olan mimar ve mühendisler ile Bakanlıkça sınırları belirlenen yapı grubu ve inşaat alanına kadar olan yapılarda mimar ve mühendisler yerine yapı denetimi faaliyetlerine katılabilen teknik öğretmen, yüksek tekniker, tekniker ve teknisyenleri" ifade eder." şeklinde tanımlanmıştır.
Aynı Kanunun "Yapı denetim kuruluşları ve görevleri" başlıklı 2. maddesinin 1. fıkrasında, "Bu Kanun kapsamına giren her türlü yapı; Bakanlıktan aldığı izin belgesi ile çalışan ve münhasıran yapı denetimi ile uğraşan tüzel kişiliğe sahip yapı denetim kuruluşlarının denetimine tabidir..." hükmüne yer verilmiş; 2. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "Yapı denetim kuruluşlarının nama yazılı ödenmiş sermayelerinin tamamının, mimar veya mühendislere ait olması zorunludur. Yapı denetim kuruluşları; denetçi mimar ve mühendisler ile yardımcı kontrol elemanları istihdam eder." hükmüne 15.06.2022 günlü, 31867 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7410 sayılı Kanunun 15. maddesi ile "Yetmiş beş yaşını dolduran denetçi mimar ve mühendisler ile yardımcı kontrol elemanları, yapı denetim kuruluşu adına, şantiye mahallinde yapının denetimi görevini yürütemezler." cümlesi eklenmiştir.
Aynı Kanunun 12. maddesinin 2. fıkrasında "İlgili idarelerin bu Kanunda belirtilen hususlara ilişkin görevleri ile çalışma usul ve esasları; yapı denetim kuruluşlarının sınıflandırılması, kuruluşlar arasında adaletli iş dağılımını temin etmek üzere bir ilde faaliyet gösterebilecek olan yapı denetim kuruluşu ve laboratuvar kuruluşu sayısının belirlenmesi ile kuruluş safhasında sahip olunması gereken asgarî nitelikler; yapı denetim izin belgesinin geçici olarak geri alınmasına ilişkin şartlar, yapı denetim kuruluşları ve laboratuvarların görevleri ile çalışma usul ve esasları; denetçi belgesi verilmesine ilişkin usul ve esaslar ile yapı denetim ve laboratuvar kuruluşlarında görev alacak personelde aranacak nitelik, tecrübe ve bunların istihdam şartları ile görev ve sorumlulukları; diğer yapı sorumlularının nitelikleri, görevleri ile çalışma usul ve esasları; Merkez ve İl Yapı Denetim Komisyonunun görevleri ile çalışma usul ve esasları; yapı denetimi hizmet sözleşmesine ve feshine ilişkin esaslar; hizmet bedelinin ödenmesi, beton deneyine ilişkin laboratuvarca verilen hizmetlerin azami bedeli ve bu bedelin kimin tarafından karşılanacağı, bu Kanun uyarınca denetlenerek inşa edilen yapılara bina kimlik sertifikası verilmesi ve düzenlenecek meslek içi eğitimlere ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça hazırlanan yönetmeliklerle düzenlenir." hükmü yer almaktadır.
05.02.2008 tarihli ve 26778 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği'nin 1. maddesinde (Değişik:RG-11/12/2020-31331) "Bu Yönetmeliğin amacı, 29/6/2001 tarihli ve 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanuna göre faaliyet gösteren Merkez ve İl Yapı Denetim Komisyonlarının, yapı denetim kuruluşlarının kuruluş ve çalışmaları; yapı denetim kuruluşlarında görev alacak denetçi mimar ve mühendisler ile diğer görevlilerde aranacak nitelikler; ilgili idare, proje müellifi, yapı müteahhidi, şantiye şefi, yapı sahibi ile yapı denetim kuruluşu ortaklarının görev ve sorumlulukları; yapı denetimi hizmet sözleşmesinin düzenlenmesine, feshi ve hizmet bedellerinin ödenmesi; hizmet bedeline esas yapı yaklaşık maliyetinin belirlenmesine esas birim maliyet veya maliyetlere; yapılara sertifika verilmesine, yapı denetim kuruluşlarından alınacak teminatın türü, tutarı, iadesi ile irat kaydedilmesine, idari yaptırımlara ve Kanunun uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemektir." düzenlemesine yer verilmiş, 5. maddesinde "yapı denetim kuruluşunun görev ve sorumlulukları" 6. maddesinde "denetçi ve yardımcı kontrol elemanının görev ve sorumlulukları" 14. maddesinde "yapı denetim kuruluşunda görev alacak teknik personelin deneyim ve nitelikleri" 15.maddesinde "teknik personelin denetim yetkisi ve 16. maddesinde de "teknik personelin yapı denetim kuruluşunda istihdam esasları" düzenlenmiştir.
Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 14. maddesinin 3.fıkrasının (b) bendinde yer alan; "şantiyelerde iş görebileceklerine ilişkin olarak, görevini devamlı olarak yapmaya engel bir durumu olmadığının ilgili sağlık kurum veya kuruluşunca belirlenmesi" şeklindeki düzeneme 23/12/2022 tarih ve 32052 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3. maddesiyle "b) Denetçi adaylarından; şantiye mahallinde yapının denetim görevini yapacak mimar ve mühendisler 75 yaşını doldurmamış olmalı ve şantiyelerde iş görebileceklerine ilişkin olarak, görevini devamlı olarak yapmaya engel bir durumu olmadığı ilgili sağlık kurum veya kuruluşunca belirlenmeli, diğer mimar ve mühendislerin ise yalnızca görevini devamlı olarak yapmaya engel bir durumu olmadığı ilgili sağlık kurum veya kuruluşunca belirlenmeli.” şeklinde değiştirilmiştir.
Aynı maddeye "(9) 75 yaşını dolduran veya yalnızca görevini devamlı yapmaya engel durumu olmadığını ilgili sağlık kurum ve kuruluşunca belgelendiren mimar ve mühendisler için bu maddedeki diğer şartları sağlamaları koşuluyla talepleri halinde Bakanlıkça proje ve uygulama denetçisi belgesi düzenlenir. Ancak bu kişilerin şantiye mahallinde yapının denetimi görevini yürütmesine izin verilmez." şeklinde 9.fıkra eklenmiştir.
Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinin 16. maddesinin 2. ve 6. fıkrası;
(2) Yapı denetim kuruluşunda görev alacak, denetçi mimar ve denetçi mühendislerin, adli sicil kaydı bulunmamalı, şantiyelerde iş görebileceklerine ilişkin olarak, görevini devamlı olarak yapmaya engel bir durumu olmadığı ilgili sağlık kurum veya kuruluşunca belirlenmeli, noterlikçe tasdikli imza beyanı olmalı ve T.C. kimlik numarası İl Yapı Denetim Komisyonuna sunulmalıdır. Yapı denetim kuruluşunda görev alacak yardımcı kontrol elemanlarının ise Mimar veya ilgili Mühendis veya ilgili Teknik Öğretmen veya ilgili Yüksek Tekniker veya ilgili Tekniker veya ilgili Teknisyen olması, Mimar ve Mühendis olanların ilgili meslek odasına kayıtlı olması, şantiyelerde iş görebileceklerine ilişkin olarak, görevini devamlı olarak yapmaya engel bir durumu olmadığı ilgili sağlık kurum veya kuruluşunca belirlenmeli, adli sicil kaydı bulunmamalı ve T.C. kimlik numarası İl Yapı Denetim Komisyonuna sunulmalıdır. Yapı denetim kuruluşu ile istihdam edilecek denetçi ve yardımcı kontrol elemanı arasında, çalışma saatleri, ücret, görev ve sorumlulukları içeren bir sözleşme akdedilir.”
“(6) Vefat, hastalık, izin, istifa ve benzeri nedenlerle denetçi mimar, denetçi mühendis ve yardımcı kontrol elemanlarından birinin yapı ile ilişkisinin kesilmesi hâlinde, yapı denetim kuruluşunca yapının ilişik kesme anındaki durumunu belirleyen ek-20’de gösterilen form-18’e uygun seviye tespit tutanağı tanzim edilir;..." şeklinde iken, 23/12/2022 tarih ve 32052 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 5. maddesiyle
"(2) Yapı denetim kuruluşunda görev alacak, denetçi mimar ve denetçi mühendislerin, adli sicil kaydı bulunmamalı, şantiyelerde iş görebileceklerine ilişkin olarak, görevini devamlı olarak yapmaya engel bir durumu olmadığı ilgili sağlık kurum veya kuruluşunca belirlenmeli (şantiye mahallinde yapının denetim görevini üstlenmeyecek proje ve uygulama denetçilerinin yalnızca görevini devamlı olarak yapmaya engel bir durumu olmadığı ilgili sağlık kurum veya kuruluşunca belirlenmeli), noterlikçe tasdikli imza beyanı olmalı ve T.C. kimlik numarası İl Yapı Denetim Komisyonuna sunulmalıdır. Yapı denetim kuruluşunda görev alacak yardımcı kontrol elemanlarının ise mimar veya ilgili mühendis veya ilgili teknik öğretmen veya ilgili yüksek tekniker veya ilgili tekniker veya ilgili teknisyen olması, mimar ve mühendis olanların ilgili meslek odasına kayıtlı olması, şantiyelerde iş görebileceklerine ilişkin olarak, görevini devamlı olarak yapmaya engel bir durumu olmadığı ilgili sağlık kurum veya kuruluşunca belirlenmeli, adli sicil kaydı bulunmamalı, 75 yaşını doldurmamış olmalı ve T.C. kimlik numarası İl Yapı Denetim Komisyonuna sunulmalıdır. Yapı denetim kuruluşu ile istihdam edilecek denetçi veya yardımcı kontrol elemanı arasında, çalışma saatleri, ücret, görev ve sorumlulukları içeren bir sözleşme akdedilerek İl Yapı Denetim Komisyonuna sunulmalıdır. 15 inci maddenin altıncı fıkrası kapsamında kalan proje ve uygulama denetçileri ile yapı denetim kuruluşları arasında yapılan sözleşmelerde bu kişilere yapı denetim kuruluşu adına şantiye mahallinde yapının denetim görevini yürütmeye ilişkin bir görev ve sorumluluk verilemez.”
“(6) Vefat, hastalık, izin, 75 yaşını doldurmuş olma, istifa ve benzeri nedenlerle denetçi mimar, denetçi mühendis ve yardımcı kontrol elemanlarından birinin yapı ile ilişkisinin kesilmesi hâlinde, yapı denetim kuruluşunca yapının ilişik kesme anındaki durumunu belirleyen ek-20’de gösterilen form-18’e uygun seviye tespit tutanağı tanzim edilir;..." şeklinde değiştirilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Usul Yönünden:
Davalı tarafından, davanın süresinde açılmadığı ileri sürülmüş ise de; dava konusu Yönetmelik, 23.12.2022 günlü Resmi Gazetede yayımlandıktan sonra, altmış günlük dava açma süresi içinde 31.01.2023 tarihinde, Danıştay Yazı İşleri Müdürlüğü kayıtlarına giren dilekçe ile açılan davanın süresinde olduğu görülmüştür.
Esas Yönünden:
Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; yapı denetimi sisteminin; imar mevzuatı kapsamında denetim ve uygulama sorumluluğu bulunan kişi ve idarelerin görevlerini yerine getirmedeki eksiklik ve aksaklıklardan kaynaklanan ve özellikle yaşanan depremler sonrasında meydana gelen can ve mal kayıpları, denetimsiz yerleşme ve yapılaşmaların yol açabilecekleri zararların önlenmesi, can ve mal güvenliğini teminen, imar plânına, fen, sanat ve sağlık kurallarına, standartlara uygun kaliteli yapı yapılması ve kamusal bir ihtiyacın karşılanması amacıyla getirildiği, "ortaklarının tamamı mimar ve mühendislerden oluşan tüzel kişi" olarak tanımlanan yapı denetim kuruluşlarının, Bakanlıktan aldığı izin belgesi ile münhasıran yapı denetimi görevini yaptığı ve bu Kanunun uygulanmasında imar mevzuatı uyarınca öngörülen fennî mesuliyeti ilgili idareye karşı üstlendiği, yapı denetim kuruluşunun, denetimini üstlendiği proje ve yapım işlerinde, Kanun ve bu Yönetmelik hükümleri ile belirlenmiş görevlerini, denetçi mimar ve mühendisler eliyle ve denetçi mimar ve mühendislerin sevk ve idaresi altında görev yapacak yardımcı kontrol elemanlarıyla yürüteceği, söz konusu bu görevleri üstlenebilmek için hem mimar ve mühendislerin hem de yardımcı kontrol elemanlarının bir takım deneyim ve niteliklere sahip olmalarının ve istihdam esaslarının varlığının arandığı ve bu hususların ilgili Yönetmelikte düzenlendiği anlaşılmaktadır.
4708 sayılı Kanunun 2. maddesinin 2. fıkrasında yer alan "Yapı denetim kuruluşlarının nama yazılı ödenmiş sermayelerinin tamamının, mimar veya mühendislere ait olması zorunludur. Yapı denetim kuruluşları; denetçi mimar ve mühendisler ile yardımcı kontrol elemanları istihdam eder." hükmüne 15.06.2022 günlü, 31867 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 7410 sayılı Kanunun 15. maddesi ile "Yetmiş beş yaşını dolduran denetçi mimar ve mühendisler ile yardımcı kontrol elemanları, yapı denetim kuruluşu adına, şantiye mahallinde yapının denetimi görevini yürütemezler." cümlesi eklenmiş, 7410 sayılı Kanunun 15. maddesinin gerekçesinde "şantiyelerde görev almaları öngörülen denetim personeli için gerekli olan fiziksel yeterlilikler ilerleyen yaş ile birlikte azalma göstermektedir. Bu nedenle ortaya çıkabilecek denetim zafiyetlerinin önüne geçilmesi amacıyla madde ile 65 yaşını dolduran denetçi ve yardımcı kontrol elemanlarının şantiyelerde denetim görevi almaması amaçlanmaktadır." açıklamalarına yer verilmiş, madde hükmünün görüşmelerinde yaş sınırı 75 olarak kabul edilerek yasalaşmıştır.
23/12/2022 tarih ve 32052 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3. ve 5. maddesiyle yapılan değişikliklerle 75 yaşını dolduran denetçi mimar ve mühendisler ile yardımcı kontrol elemanlarının yapı denetim kuruluşu adına şantiye mahallinde denetim görevi üstlenemeyecekleri hüküm altına alındığı görülmektedir.
Anayasanın 124. maddesine göre, Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilecektir.
4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanununun 2. maddesinin 2. fıkrasında, "Yetmiş beş yaşını dolduran denetçi mimar ve mühendisler ile yardımcı kontrol elemanları, yapı denetim kuruluşu adına, şantiye mahallinde yapının denetimi görevini yürütemezler." hükmü yer almakta olup Yönetmeliğin davaya konu düzenlemeleri , 4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanununun 2. maddesinin 2. fıkrasına uygun olarak yapılmış, Kanuna dayalı açıklayıcı kurallar getirilmiştir.
Bu itibarla, dava konusu düzenlemelerde; yukarıda yer verilen dayanağı Kanun maddesine, Kanunun can ve mal güvenliğini teminen, imar plânına, fen, sanat ve sağlık kurallarına, standartlara uygun kaliteli yapı yapılması yönündeki amacına, hizmet gereklerine ve kamu yararına aykırılık görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 16/05/2024 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.